Οι ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ θα προσπαθήσουν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης και τον κοινοτικό προϋπολογισμό, αλλά οι διαφωνίες είναι τόσο βαθιές που ο πήχης των προσδοκιών για τη σημερινή σύνοδο κορυφής τίθεται πολύ χαμηλά.
Αν και όλα τα κράτη μέλη συμφωνούν ότι θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία πριν το τέλος του καλοκαιριού, αφού οι αψιμαχίες και η καθυστέρηση θα καταφέρουν πλήγμα στην εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων προς την ΕΕ εν μέσω της ύφεσης από την πανδημία του κορωνοϊού, ακόμη και η καταγραφή των διαφωνιών θεωρείται ότι θα αποτελέσει μια μικρή νίκη. Σε ομιλία της χθες στη Μπούντεσταγκ η Άνγκελα Μέρκελ τόνισε ότι η τηλεδιάσκεψη τουλάχιστον θα παράσχει την ευκαιρία για μια «αρχική ανταλλαγή» απόψεων για το σχέδιο αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων των lockdown.
Η σύνοδος των αρχηγών-κρατών και κυβερνήσεων των 27 αρχίζει στις 11:00 (ώρα Ελλάδας) με κεντρική θεματική την ανασυγκρότηση των οικονομιών στην Ε.Ε., οι χώρες-μέλη της οποίας θρηνούν πάνω από 100.000 νεκρούς εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και είναι αντιμέτωπες με μια ύφεση που δεν αποκλείεται να απειλήσει τη συνοχή, τη σταθερότητα και την παγκόσμια θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, αν και υπογράμμισε την ανάγκη για μια συμφωνία το συντομότερο, κατέστησε σαφές ότι περιμένουν από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων να επαναλάβουν στη σύνοδο κορυφής τις θέσεις τους αναφορικά με την πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και το νέο μακροπρόθεσμο κοινοτικό προϋπολογισμό προϋπολογισμό. Από τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης περίπου 500 θα δοθούν ως επιχορηγήσεις και 250 δις. ως δάνεια, για τη στήριξη των οικονομιών που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία. H Ολλανδία, η Αυστρία, η Δανία, η Σουηδία, αλλά και η Φινλανδία υποστηρίζουν ότι το ποσό του πακέτου είναι πολύ μεγάλο και επιθυμούν οι ενισχύσεις αυτές να λάβουν περισσότερο τη μορφή δανείων παρά επιχορηγήσεων.
Αλλά εκτός από τα 500 δις των επιχορηγήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης η μακρά λίστα των διαφωνιών περιλαμβάνει και άλλα θέματα, όπως το συνολικό ύψος του προϋπολογισμού. Η Κομισιόν έχει προτείνει 1,1 τρισ. ευρώ, αλλά η Δανία, η Σουηδία και ορισμένα άλλα κράτη θεωρούν πολύ υψηλό το ποσό, υπογραμμίζοντας ότι είχαν ήδη απορρίψει το σχέδιο των 1.09 τρισ. ευρώ τον περασμένο Φεβρουάριο.
Χώρες που έχουν πληγεί σφοδρά από την υγειονομική κρίση, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία επιμένουν ότι οι προτεινόμενες επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης συνιστούν μια ουσιαστική επίδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, ενώ ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ λένε ότι η πλειονότητα των 27 κρατών μελών βλέπουν με θετικό μάτι την αρχιτεκτονική του σχεδίου της Κομισιόν, αλλά δεν υπάρχει ακόμη πλειοψηφία για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Η απόφαση θα πρέπει να είναι ομόφωνη και να εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια.
Αν και δεν αναμένεται κάποια συνταρακτική εξέλιξη στη σημερινή σύνοδο κορυφής, ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ είπαν ότι ο Σαρλ Μισέλ ελπίζει οι ηγέτες να ορίσουν τουλάχιστον τις παραμέτρους που θα ανοίξουν το δρόμο για μια συμφωνία. Η πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνει τόσο πολλά νέα στοιχεία, τόνισαν, που οι ηγέτες θα πρέπει πρώτα να εκθέσουν τις απόψεις τους για το πώς τα ερμηνεύουν και να αντικρούσουν τις γνώμες άλλων, δηλαδή να μπορέσουν να συμφωνήσουν πού διαφωνούν, ώστε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να βάλει ένα πλαίσιο για τον επόμενο γύρο των διαπραγματεύσεων.
Οι ίδιοι αξιωματούχοι είπαν ότι ο Μισέλ φοβάται μήπως η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία – που συνεισφέρουν στον κοινοτικό προϋπολογισμό περισσότερα απ’ όσα λαμβάνουν – πείσουν κι άλλες χώρες να αντιταχθούν μαζί τους σε βασικές πτυχές του σχεδίου της Κομισιόν. Και μολονότι ο Μισέλ, η Μέρκελ κι άλλοι ηγέτες και κοινοτικοί αξιωματούχοι πιέζουν για συμφωνία το συντομότερο, όλοι τους φαίνεται να αποδέχονται ότι η σκληρή διαπραγμάτευση δεν μπορεί να γίνει μέσω τηλεδιάσκεψης. Πράγμα που σημαίνει ότι η σημερινή σύνοδος κορυφής θα αποτελέσει μια προθέρμανση για την πραγματική έναρξη των διαπραγματεύσεων σε μια διά ζώσης σύνοδο στις Βρυξέλλες, πιθανώς τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου.