Από τη μια ανακούφιση, από την άλλη νέα ανησυχία. Η χθεσινοβραδινή συμφωνία με την Τουρκία που ξεμπλοκάρει τη διαδικασία ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ έφερε αναστεναγμούς ανακούφισης στη Μαδρίτη, ωστόσο δημιουργεί φόβους ότι τα δύο σκανδιναβικά κράτη μπορεί να έχουν παραχωρήσει πάρα πολλά στην Άγκυρα για τις απελάσεις αυτών που η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες, σημειώνει το Politico.
Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν στη Σουηδία έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τη συμφωνία ως ξεπούλημα, το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει τις προσπάθειες της Τουρκίας να εξασφαλίσει την έκδοση Κούρδων ακτιβιστών και άλλων αντιπάλων του.
«Αυτή είναι μια μαύρη μέρα στη σουηδική πολιτική ιστορία», είπε η Amineh Kakabaveh, ανεξάρτητη Σουηδή βουλευτής και επί μακρόν υπέρμαχος των δικαιωμάτων των Κούρδων.
«Διαπραγματευόμαστε με ένα καθεστώς που δεν σέβεται την ελευθερία της έκφρασης ή τα δικαιώματα των μειονοτικών ομάδων» είπε στο τηλεοπτικό κανάλι SVT Nyheter η Kakabaveh, πρώην μαχήτρια των Κούρδων Πεσμεργκά στο Ιράν.
Από τα μέσα Μαΐου, η Τουρκία απείλησε να ασκήσει βέτο στα αιτήματα Σουηδίας και Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, εκτός εάν τα δύο κράτη συμμορφωθούν, μεταξύ άλλων, με τις απαιτήσεις της να πατάξουν τις ομάδες που η Άγκυρα θεωρεί τρομοκρατικές.
Η απαίτηση της Τουρκίας προκάλεσε πολιτική ένταση, καθώς η Στοκχόλμη και το Ελσίνκι δεν συμφωνούν ότι όλες οι ομάδες στη λίστα της Άγκυρας είναι τρομοκρατικές.
Για παράδειγμα, και οι τρεις θεωρούν το PKK τρομοκράτες, αλλά μόνο η Τουρκία βλέπει τις κουρδικές ομάδες YPG και PYD που εδρεύουν στη Συρία ως τρομοκρατικές.
Τους τελευταίους δύο μήνες, αξιωματούχοι από τα τρία κράτη, καθώς και από τα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ, προσπάθησαν να φέρουν έναν συμβιβασμό που θα επέτρεπε στον Ερντογάν να διεκδικήσει μια διπλωματική νίκη χωρίς να υπονομεύει τους σουηδικούς ή φινλανδικούς νόμους για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Συμβιβασμός 10 σημείων τρόμαξε τους Κούρδους
Η συμφωνία 10 σημείων που επιτεύχθηκε αργά χθες το βράδυ ήταν το αποτέλεσμα αυτού του συμβιβασμού.
Το πιο ευαίσθητο σημείο ήταν αναμφισβήτητα το όγδοο, το οποίο περιελάμβανε τη δέσμευση της Σουηδίας και της Φινλανδίας «να αντιμετωπίσουν τα εκκρεμή αιτήματα απέλασης ή έκδοσης υπόπτων για τρομοκρατία από την Τουρκία γρήγορα και εμπεριστατωμένα».
Αν και ήταν χαλαρά διατυπωμένη και αρκετά ασαφής, ώστε να είναι δυνητικά ασήμαντη, αυτή η ρήτρα τρόμαξε ορισμένους Κούρδους στη Σουηδία.
Ο Κούρντο Μπακσί, εξέχων Κούρδος συγγραφέας που ζει στη Σουηδία, δήλωσε στη σουηδική τηλεόραση ότι ανησυχεί πως οι δύο σκανδιναβικές χώρες μπορεί να έχουν υποσχεθεί στην Τουρκία να εκδώσουν Κούρδους και άλλους Τούρκους που έχουν αναζητήσει καταφύγιο στις δύο χώρες.
«Ελπίζω ότι η Σουηδία θα μπει στο ΝΑΤΟ με την ίδια άποψη για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα που είχε πριν η υπουργός Εξωτερικών, Ann Linde, και πρωθυπουργός, Magdalena Andersson, ταξιδέψουν στη Μαδρίτη» είπε.
Σε συνέντευξη στον εθνικό τηλεοπτικό σταθμό της Σουηδίας την Τετάρτη, η πρωθυπουργός Άντερσον προσπάθησε να υποβαθμίσει τις επιπτώσεις των δεσμεύσεων της Σουηδίας και της Φινλανδίας στην Τουρκία.
«Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι που ανησυχούν ότι θα αρχίσουμε να τους κυνηγάμε και να τους απελαύνουμε και νομίζω ότι είναι σημαντικό να πούμε ότι εργαζόμαστε πάντα σύμφωνα με τη σουηδική νομοθεσία και τις υπάρχουσες διεθνείς συμβάσεις» είπε. «Εάν δεν εμπλέκεστε στην τρομοκρατία, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε» πρόσθεσε.
Απαιτείται επιβεβαίωση
Όμως, πολλοί βουλευτές της αντιπολίτευσης δεν καθησυχάστηκαν.
Ο Χάκαν Σβένελινγκ, εκπρόσωπος της εξωτερικής πολιτικής του Αριστερού Κόμματος, είπε ότι η Σουηδία είχε κάνει «επαίσχυντες παραχωρήσεις».
Πριν η Σουηδία και η Φινλανδία αποφασίσουν να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, το Σουηδικό Αριστερό Κόμμα είχε υποστηρίξει ότι η ένταξη σε μια συμμαχία με την Τουρκία θα μπορούσε να έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες και οι βουλευτές του έσπευσαν να διεκδικήσουν δικαίωση.
«Το ξεπούλημά μας στον Ερντογάν έγινε γρήγορα» είπε η Ulla Andersson, πρώην εκπρόσωπος της οικονομικής πολιτικής του Κόμματος της Αριστεράς.
Στη Φινλανδία, η αντίδραση στη συμφωνία φαινόταν πολύ πιο ήπια με έμφαση στις θετικές προοπτικές από την ένταξη στο ΝΑΤΟ, παρά σε οποιαδήποτε ενδεχόμενη ζημιά στα ανθρώπινα δικαιώματα που θα μπορούσε να προκαλέσει.
Αυτό αποτελούσε την αντανάκλαση της ευρύτερης κοινοβουλευτικής συναίνεσης στη Φινλανδία για την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Στη Σουηδία, το Αριστερό Κόμμα και το Κόμμα των Πρασίνων παραμένουν έντονα επικριτά στην ένταξη στο ΝΑΤΟ και η αρχηγός του Κόμματος των Πρασίνων Märta Stenevi κάλεσε την Τετάρτη την υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας να εξηγήσει στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων του κοινοβουλίου αυτό που χαρακτήρισε «πολύ ανησυχητικό» ως ρπος τις εκδόσεις Κούρδων.
Από την πλευρά της, η Kakabaveh, πρώην μέλος του Κόμματος της Αριστεράς, είπε ότι ενδέχεται να ξεκινήσει διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης κατά της υπουργού Εξωτερικών Λίντε.
Δεν ήταν σαφές πόση υποστήριξη θα είχε μια τέτοια κίνηση στο κοινοβούλιο, αλλά μια παρόμοια ψηφοφορία με στόχο τον υπουργό Δικαιοσύνης Μόργκαν Γιόχανσον στις αρχές Ιουνίου σχεδόν ανέτρεψε τη σουηδική κυβέρνηση, τρεις μήνες πριν από τις προγραμματισμένες γενικές εκλογές.
Η Kakabaveh σύναψε συμφωνία με τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες της πρωθυπουργού Andersson μόλις τον περασμένο Νοέμβριο, παρέχοντας εγγύηση για περισσότερη υποστήριξη προς το PYD που εδρεύει στη Συρία και το YPG.
Ωστόσο, η συμφωνία 10 σημείων της Τρίτης με την Τουρκία ανέφερε ότι οι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας συμφώνησαν να μην παρέχουν τέτοια υποστήριξη αφήνοντας τη συμφωνία των Σοσιαλδημοκρατών με την Kakabaveh σε ασαφή βάση.
Η Kakabaveh είπε ότι ελπίζει ότι το Αριστερό Κόμμα και το Κόμμα των Πρασίνων θα προσχωρήσουν μαζί της επιδιώκοντας να ασκήσουν πίεση στη σουηδική κυβέρνηση σχετικά με τις παραχωρήσεις της στην Τουρκία.
«Δεν πρόκειται μόνο για τους Κούρδους, αλλά για το ότι η Σουηδία δεν υποκύπτει σε ένα καθεστώς όπως αυτό του Ερντογάν» είπε.