Δήλωνε από μικρή ότι θέλει να γίνει δισεκατομμυριούχος. Το πέτυχε, έγινε εξώφυλλο στα μεγαλύτερα περιοδικά του πλανήτη και talk of the town σε Σίλικον Βάλεϊ, Γουόλ Στριτ και επιστημονική κοινότητα. Και σήμερα ετοιμάζεται να κάτσει στο εδώλιο αντιμετωπίζοντας κατηγορίες που μπορεί να τη στείλουν στη φυλακή για 20 έτη.
Ο λόγος για την 37χρονη Ελίζαμπεθ Χολμς, ιδρύτρια της εταιρείας Theranos που πριν από κάποια χρόνια υποσχόταν να φέρει την επανάσταση στις εξετάσεις αίματος με μία καινοτόμα σούπερ – συσκευή, για να κατηγορηθεί τελικά ότι όχι μόνο δεν είχε ένα αποτελεσματικό προϊόν, αλλά εξαπάτησε και προκάλεσε ζημιά σε επενδυτές και ασθενείς. Το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε χάρη στην απόφαση του John Carreyrou, δημοσιογράφου της Wall Street Journal, να ερευνήσει το 2015 πόση αλήθεια υπάρχει στους ισχυρισμούς της Theranos (που άπαντες τότε αποθέωναν, αποκαλώντας την ιδρύτριά της θηλυκό Στιβ Τζομπς) για τις δυνατότητες της τεχνολογίας της. Η start up είχε καταφέρει τότε να συγκεντρώσει κεφάλαια ύψους 400 εκατ. δολαρίων που ανέβαζαν την αξία της στα 9 δισ. δολάρια, υποστηρίζοντας ότι με λίγες μόνο σταγόνες αίματος από μία συσκευή, που δεν είχε την τρομακτική για πολλούς όψη της βελόνας, να πραγματοποιήσει 240 διαφορετικές εξετάσεις αίματος.
Το πρώτο ρεπορτάζ της WSJ αποκάλυπτε λοιπόν ότι στην πραγματικότητα ελάχιστες εξετάσεις μπορούσαν να γίνουν με τη συγκεκριμένη συσκευή και οι περισσότερες πραγματοποιούνταν με παραδοσιακά μηχανήματα, ορισμένα από τα οποία η Theranos είχε τροποποιήσει ώστε να είναι «συμβατά» με τη δική της τεχνολογία. Η αποκάλυψη αυτή ήταν αρκετή για να εγείρει σωρεία ερωτημάτων και ανησυχίες και να βάλει τη Χολμς στο στόχαστρο των αρχών. Ακολούθησαν και άλλα ρεπορτάζ και τελικά το 2018 ήρθε η διάλυση της εταιρείας και μία πτώση ακόμη πιο θορυβώδης και από την θεαματική άνοδο. Ο θηλυκός Στιβ Τζομπς ήταν αντιμέωπος με αγωγές, ποινική δίωξη και ένα πρόστιμο ύψους 500.000 δολαρίων που συμφώνησε να καταβάλει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ χωρίς να ομολογήσει ενοχή για κάποια κατηγορία.
Η δίκη της Χολμς αρχίζει στις 31 Αυγούστου με τις εισαγγελικές αρχές να υποστηρίζουν ότι από το 2010 έως και το 2015 εξαπατούσε τους επενδυτές διατεινόμενη ότι η συσκευή της πραγματοποιούσε δεκάδες εξετάσεις με ακρίβεια και ταχύτητα, ενώ γνώριζε ότι αυτό δεν ήταν αληθές, καθώς η τεχνολογία της παρουσίαζε αρκετά προβλήματα αξιοπιστίας. Η στάση της αυτή είχε επιπτώσεις και σε ασθενείς. Οι δικηγόροι της δεν έχουν ακόμη ανοίξει τα χαρτιά τους για την υπερασπιστική γραμμή που θα ακολουθήσουν. Τα αμερικανικά μέσα εκτιμούν ότι υπάρχουν δύο επιλογές: Είτε να επικαλεστούν «ψυχική ασθένεια» είτε να υποστηρίξουν ότι το μόνο έγκλημα της Χολμς ήταν «υπερβολική αισιοδοξία», ότι δηλαδή πραγματικά πίστευε ότι η τεχνολογία της μπορούσε να πετύχει αυτά που υποσχόταν.
Ποια είναι όμως η γυναίκα που έφτασε στην κορυφή του κόσμου το 2014 για να γκρεμιστεί έναν χρόνο αργότερα; Η Ελίζαμπεθ γεννήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 1984 στην Ουάσιγκτον. Η μητέρα της εργαζόταν στο διοικητικό προσωπικό του Κογκρέσου και ο πατέρας της ήταν στέλεχος της Enron για να προσληφθεί τελικά σε κυβερνητικούς οργανισμούς όπως ο USAID.
Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις; «Δισεκατομμυριούχος»
Οι συγγενείς της έχουν περιγράψει πως όταν ήταν 7 ετών προσπάθησε να εφεύρει τη δική της χρονομηχανή, γεμίζοντας ένα ολόκληρο σημειωματάριο με λεπτομερή σχέδια. Στην ηλικία των 9 ετών δήλωσε στο οικογενειακό της περιβάλλον ότι θέλει να γίνει δισεκατομμυριούχος. «Το είπε με απόλυτη σοβαρότητα και αποφασιστικότητα» θυμούνται συγγενείς της.
Εμπνευσμένη από τον προπάππου του που ήταν χειρουργός αποφάσισε ότι ήθελε να σπουδάσει ιατρική. Αλλά ανακάλυψε πολύ γρήγορα ότι τρέμει τις σύριγγες και τις βελόνες. Σε συνεντεύξεις της έχει πει ότι η φοβία της αυτή ήταν που της έδωσε την έμπνευση για τη Theranos και την πρωτοποριακή, όπως την περιέργραφε, συσκευή της. Εγκαταλείποντας το όνειρο της ιατρικής, επέλεξε το Στάνφορντ για να σπουδάσει χημικός μηχανικός. Στο πρώτο έτος αρίστευσε και κέρδισε υποτροφία 3.000 δολαρίων. Αλλά το 2003 παράτησε στη μέση τις σπουδές της και αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τα χρήματα που προορίζοταν για τα δίδακτρά της για να ιδρύσει την δική της start up.
Παρουσίασε την ιδέα της για τη συσκευή που με λίγες σταγόνες αίματος θα πραγματοποιούσε δεκάδες εξετάσεις από πολύ απλές έως εξαιρετικά περίπλοκες σε έναν καθηγητή της στο Στάνφορντ. Εκείνος την προειδοποίησε ότι δεν θα λειτουργήσει. Αρκετοί ειδικοί έκτοτε επανέλαβαν τις προειδοποιήσεις, αλλά εκείνη ήταν αποφασισμένη να προχωρήσει.
Με αδιαμφισβήτητη ικανότητα πειθούς και υιοθετώντας τον κώδικα ντυσίματος του Τζομπς (εμφανιζόταν πολύ συχνά με μαύρο ζιβάγκο) κατάφερε να γοητεύσει τους επενδυτές. Έως τα τέλη του 2010 είχε ήδη αντλήσει κεφάλαια 92 εκατ. δολαρίων και ήταν γνωστό όνομα στους κύκλους της Σίλικον Βάλεϊ. Έως το 2014 ήταν στα εξώφυλλα των Fortune, Forbes, Times. Είχε επίσης το όνομά της σε 18 αμερικανικές και 66 ξένες πατέντες και είχε κλείσει σημαντικές επιχειρηματικές συμφωνίες με τις Cleveland Clinic, Capital BleuCross και AmeriHealth Caritas. Είχε κερδίσει την ψήφο εμπιστοσύνης (και τη χρηματοδοτική στήριξη) των Ρούπερτ Μέρντοχ, Κάρλος Σλιμ, Λάρι Έλισον ακόμη και του Χένρι Κίσινγκερ. Είχε δημιουργήσει μία τεράστια φούσκα, που χρειάστηκε απλά ένα καλό ρεπορτάζ για να τη σπάσει.
Πηγή: moneyreview