Το μεταναστευτικό προκαλεί πονοκέφαλο στην σερβική πολιτική ηγεσία, αφού το πρόβλημα, πέρα από την πρακτική του διάσταση, εμφανίζει και μία άλλη πτυχή που μπορεί να επηρεάσει την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας.
Από τη μία έχει αυξηθεί αισθητά ο αριθμός των μεταναστών που εισέρχονται παράνομα στην χώρα, ενώ από την άλλη το Βελιγράδι έχει να αντιμετωπίσει τις καταγγελίες πως με την πολιτική του στο θέμα των θεωρήσεων εισόδου ενισχύει τις μεταναστευτικές ροές προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, από τις αρχές του 2022 μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου εισήλθαν παράνομα στην χώρα περισσότεροι από 85.000 μετανάστες, κυρίως από τα σύνορα με την Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία και το Κόσοβο. Οι περισσότεροι προέρχονται από το Αφγανιστάν, την Συρία, το Πακιστάν και την βόρεια Αφρική. Υπολογίζεται επίσης ότι υπάρχουν χιλιάδες, ίσως και δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που δεν έχουν καταγραφεί από τις σερβικές αρχές. Το 2021 ο αριθμός των μεταναστών που εισήλθαν στην Σερβία δεν ξεπέρασε τις 43.000. Όλες οι επίσημες δομές, που λειτουργούν σήμερα στην Σερβία, έχουν την δυνατότητα να φιλοξενήσουν 6.000 μετανάστες και οι υπόλοιποι βρίσκονται σε άτυπες δομές που στήθηκαν γύρω από τις επίσημες ή ακόμη και μέσα στα δάση κατά μήκος των συνόρων με την Ουγγαρία και την Κροατία. Από την ΜΚΟ Κέντρο αρωγής αιτούντων ασύλου (CZA) προειδοποιούν ότι υπάρχει έντονο πρόβλημα με την φιλοξενία των μεταναστών και θα απειληθεί ανθρωπιστική κρίση κατά την διάρκεια του χειμώνα, όταν οι θερμοκρασίες θα πέσουν κάτω από το μηδέν.
Η ΕΕ, όπως ανακοινώθηκε από τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά κατά την επίσκεψη του στο Βελιγράδι στις 7 Οκτωβρίου, θα ενισχύσει με 36 εκατομμύρια ευρώ τις προσπάθειες της Σερβίας για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ενώ θα αυξηθεί και το ανθρώπινο δυναμικό της FRONTEX στα σύνορα με την Βόρεια Μακεδονία.
Ένα άλλο θέμα, που αφορά την παράνομη μετανάστευση, έχει να κάνει με την δραματική αύξηση των αιτούντων άσυλο στην δυτική Ευρώπη από χώρες με τις οποίες η Σερβία δεν έχει βίζα. Πρόκειται για μετανάστες από την Ινδία, την Τυνησία, το Μπουρούντι, την Κούβα και άλλων χωρών οι οποίοι φτάνουν στο Βελιγράδι ως τουρίστες αεροπορικώς και στην συνέχεια, μέσω παράνομων δικτύων, εισέρχονται σε χώρες της ΕΕ όπου αιτούνται άσυλο. Τα τελευταία δύο χρόνια στην Αυστρία και την Γερμανία έχουν φτάσει δεκάδες χιλιάδες μετανάστες από την Ινδία και την Τυνησία, οι οποίοι προηγουμένως ταξίδεψαν για το Βελιγράδι αεροπορικώς εκμεταλλευόμενοι του γεγονότος ότι δεν απαιτείται βίζα για την είσοδο τους στην Σερβία. Η Τσεχία, η οποία προεδρεύει της ΕΕ κατά το τρέχον εξάμηνο, επιρρίπτει ευθύνες στο Βελιγράδι και στα Τίρανα για την αύξηση των μεταναστευτικών ροών από τα Δυτικά Βαλκάνια και προτείνει την επαναφορά του καθεστώτος βίζας για τους πολίτες της Σερβίας και της Αλβανίας.
Ακόμη πιο ακραίος εμφανίστηκε ο αναπληρωτής κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του γερμανικού Κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) Κονστάντιν Κούλε, ο οποίος ζήτησε το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τη Σερβία λόγω του καθεστώτος μη βίζας της Σερβίας με χώρες από τις οποίες προέρχεται σήμερα μεγάλος αριθμός παράτυπων μεταναστών. Ο Κούλε, σε συνέντευξη του στο Spigel, στις 14 Οκτωβρίου, υποστήριξε μάλιστα ότι η Σερβία, με την μεταναστευτική πολιτική που εφαρμόζει, επιδιώκει την αποσταθεροποίηση της Ευρώπης.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς ανήγγειλε πρόσφατα την αλλαγή πολιτικής στο θέμα των θεωρήσεων εισόδου και την εναρμόνιση με τη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναλυτές εκτιμούν ότι ένα από τα πρώτα θέματα που θα απασχολήσουν την νέα κυβέρνηση, που αναμένεται να σχηματιστεί μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, θα είναι η επιβολή βίζας για τους πολίτες της Ινδίας και της Τυνησίας ώστε να μην γίνουν πραγματικότητα οι απειλές που φτάνουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ‘Αλλωστε η σερβική πολιτική ηγεσία δεν φαίνεται να έχει περιθώρια επιλογής στο θέμα των θεωρήσεων εισόδου και δεν θα ήθελε να προκαλέσει την υπομονή των Βρυξελλών, μιας και ήδη βρίσκεται σε δυσμενή θέση εξαιτίας της άρνησής της να επιβάλει κυρώσεις στην Ρωσία.