Την εκτίμηση ότι δεν θα ζήσουμε το «χειρότερο σενάριο» και η ρωσική εισβολή δεν θα ξεπεράσει τα σύνορα της Ουκρανίας και δεν θα επιμολύνει την αρχιτεκτονική ασφάλειας σε ευρωπαϊκό ή νατοϊκό επίπεδο, καθώς «και το ΝΑΤΟ και η Ευρώπη είναι απόλυτες ομπρέλες προστασίας», εξέφρασε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8.
«Το χειρότερο θα ήταν η παγιοποίηση των πολεμικών επιχειρήσεων σε βάθος χρόνου, η λογική ενός μακροχρόνιου πολέμου που θα μετακυλήσει σε βάθος χρόνου όλες τις αρνητικές συνέπειες που ζούμε και το ενδεχόμενο να αργήσει να έρθει μια συμφωνημένη λύση για το μέλλον της Ουκρανίας. Όσο το γρηγορότερο, τόσο το καλύτερο» τόνισε.
«Ίσως η πιο άμεση συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία είναι η δημιουργία αυτού του αρραγούς μετώπου στην Ευρώπη και των 27 κρατών-μελών χωρίς καμία διαφωνία, χωρίς καμία “χαραμάδα” αμφισβήτησης για την αξία της κοινής δράσης. Αυτό ήταν κάτι πρωτοφανές, είμαι πολλά χρόνια στην ευρωπαϊκή πολιτική, δεν θυμάμαι ανάλογη περίπτωση. Δημιουργείται σιγά-σιγά κάτι που δεν είχαμε ποτέ στην Ευρώπη, μια ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ένας ευρωπαϊκός δημόσιος χώρος, ο οποίος έχει σταθεί ανεπιφύλακτα στο πλευρό της Ουκρανίας και νομίζω ότι είναι ίσως η πιο ελπιδοφόρα εξέλιξη για το μέλλον», επισήμανε.
Ερωτηθείς εάν αυτό το αρραγές μέτωπο θα μας μείνει “κληρονομιά” και μετά τη λήξη του πολέμου, αντέτεινε ότι ο ίδιος φόβος υπήρχε στην αντίστοιχη στιγμή της ευρωπαϊκής διαχείρισης της πανδημίας. «Και εκεί όταν η Ευρώπη προχώρησε αποφασιστικά στη μαζική αγορά εμβολίων, στη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και στην έκδοση κοινού πιστοποιητικού, και εκεί είχαμε την έγνοια αν αυτή η ενότητα των Ευρωπαίων θα μείνει και στον μετα-πανδημικό ορίζοντα. Φαίνεται ότι όχι μόνο έμεινε, αλλά ήταν και η “μαγιά” για αυτή τη νέα επίδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης στο Ουκρανικό. Πιστεύω ότι, όπως είπε σωστά ο πρωθυπουργός, η Ευρώπη έχει “ενηλικιωθεί βιαίως”, δηλαδή πέρασε τον “Ρουβίκωνα της ωριμότητας” μέσα από αυτές τις μεγάλες κρίσεις. Πιστεύω ότι όντως σφυρηλατεί σιγά-σιγά αυτή την ενότητα της δράσης, όχι πια την Ευρώπη της ανάλυσης και της ομφαλοσκόπησης, του τι πρέπει να κάνουμε, αλλά μιας Ευρώπης που δρα στο πεδίο. Και αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο, πολύ παρήγορο», εξήγησε.
Αναφορικά με την κοινή εξωτερική πολιτική της ΕΕ, σημείωσε ότι αυτό είναι το επόμενο κεφάλαιο, δηλαδή στο βιβλίο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, υπάρχουν ακόμα δυο κεφάλαια που δεν έχουν γραφτεί. «Το ένα είναι η κοινή φορολογική πολιτική και το άλλο είναι η κοινή πολιτική για την Άμυνα και τις Εξωτερικές σχέσεις. Και σε αυτά τα δυο τελευταία οχυρά υπάρχουν ακόμη αντιστάσεις, βέτο, αρνησικυρία, δεν έχουμε τα αντανακλαστικά μιας ενιαίας κοινοτικής δράσης. Η βίαιη ενηλικίωση της Ευρώπης δρα και ως ιστορικός επιταχυντής για να προχωρήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Στην πρόσφατη άτυπη Σύνοδο των Βερσαλλιών, αυτές οι συζητήσεις ήταν στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων των ηγετών της Ευρώπης. Κοιτάξτε τον κόσμο γύρω μας, γύρω-γύρω από την Ευρώπη υπάρχει ένας ωκεανός αβεβαιότητας και ανασφάλειας που πιέζει τους Ευρωπαίους για συναντίληψη και κοινή δράση. Τα επόμενα χρόνια αυτός ο ιστορικός επιταχυντής θα δώσει αποτελέσματα και σε αυτό το πεδίο», ανέφερε
Ο κ. Σχοινάς χαρακτήρισε «πολύ μεγάλο στρατηγικό λάθος» το ερώτημα που θέτει η Μόσχα για το «τι δουλειά έχει η Ουκρανία σε ΝΑΤΟ και ΕΕ», λέγοντας πως το ερώτημα έχει ξεπεράσει πλέον αυτά τα όρια της διατύπωσης. «Το ερώτημα είναι άλλο. Στην Ευρώπη του 2022, στον κόσμο του 2022, με ποιο ηθικό, πολιτικό ή νομικό επιχείρημα, μια χώρα μπορεί να αρνείται σε μια άλλη ανεξάρτητη χώρα, το δικαίωμά της να υπάρχει; Εδώ βρισκόμαστε τώρα. Και το κατά πόσο η αμφισβήτηση του δικαιώματος ύπαρξης και ανεξαρτησίας μιας χώρας, ενός έθνους, είναι υπό την αίρεση των βομβαρδισμών αμάχων, νοσοκομείων, νηπιαγωγείων, σχολείων και μοναστηριών. Δηλαδή η συζήτηση για το ΝΑΤΟ και τις παραμέτρους ασφαλείας στην Ευρώπη, είναι μια άλλη συζήτηση που θα γίνει. Αλλά σε καμία περίπτωση, η βαρβαρότητα που γνωρίζει η ευρωπαϊκή ήπειρος αυτή τη στιγμή, δεν πρέπει να εξισώνεται με αυτή την αντίληψη ασφάλειας. Εδώ έχουμε την ευθεία αμφισβήτηση ενός κράτους από ένα άλλο κράτος γειτονικό, της ίδιας του της ύπαρξης. Και αυτό η Ευρώπη δεν πρόκειται να το ανεχθεί, η Δύση δεν πρόκειται να το ανεχθεί, ο Πολιτισμός μας δεν πρόκειται να το ανεχθεί», διευκρίνισε.
«Με την κατάρρευση της Συρίας το 2015-2016 είχαμε στην Ευρώπη 1.000.000 πρόσφυγες και λέγαμε τότε ότι ήταν η μεγαλύτερη κίνηση πληθυσμών στην ήπειρο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 4 εβδομάδες του πολέμου στην Ουκρανία, έχουμε 3,5 φορές πάνω αυτό το νούμερο, αγγίζουμε τα 4.000.000 πρόσφυγες που προσπαθούν να γλυτώσουν από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν.
«Άμεσα- και αυτό είναι ένα ακόμη βήμα της αρραγούς ενότητας- δώσαμε σε όλους αυτούς ένα ειδικό καθεστώς ανθρωπιστικής βίζας που τους δίνει πρόσβαση στην αγορά εργασίας παντού στην Ευρώπη, δικαίωμα παραμονής, και πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας και Παιδείας. Ένα πολύ γενναιόδωρο πνεύμα της Ενωμένης Ευρώπης προς τους Ουκρανούς πρόσφυγες. Βοηθάμε τα κράτη της πρώτης υποδοχής κυρίως Ρουμανία, Πολωνία, Ουγγαρία και Σλοβακία να διαχειριστούν αυτή την πίεση που υφίστανται. Η διαδικασία γίνεται με πολύ καλή ευταξία, με οργάνωση, με κοινοτικούς πόρους και είναι άλλη μια στιγμή για την οποία αισθάνομαι πραγματικά υπερήφανος, η Ευρώπη μπόρεσε να οργανώσει σε χρόνο ρεκόρ την υποδοχή αυτών των ανθρώπων με τρόπο άψογο», διευκρίνισε.
Για τη στάση της Γερμανίας
«Η γερμανική στάση είναι απτή απόδειξη των μεγάλων τεκτονικής φύσης αλλαγών γεωπολιτικής που θα δούμε στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια. Στη Γερμανία, μέσα σε 2,5 εβδομάδες, περάσαμε από μια συζήτηση για το κατά πόσο οι Γερμανοί θα έστελναν 3.000 κράνη τους Ουκρανούς, στην ανακοίνωση ότι προχωρήσουν σε αμυντικές δαπάνες 100 δισεκατομμυρίων και θα παγώσουν το σχέδιο Nord Stream 2. Ιστορική και χωρίς προηγούμενο αλλαγή πολιτικής», δήλωσε ο κ. Μαργαρίτης.
Πρόσθεσε ότι αντίστοιχες τεκτονικές αλλαγές συμβαίνουν και σε άλλες χώρες. «Η Δανία ανακοίνωσε ότι τον Ιούνιο θα κάνει δημοψήφισμα για να καταργήσει το δικαίωμα εξαίρεσης από τις ευρωπαϊκές πολιτικές άμυνες. Οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις στην Σκανδιναβία που παραδοσιακά ήταν απέναντι στο ΝΑΤΟ προσανατολίζονται να καταθέσουν αίτηση ένταξης στην Συμμαχία. Ελλάδα και Τουρκία, όπως είδαμε από τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, προχωρούν σε μια προσπάθεια ανάταξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Διαβάζουμε την πρώτη σελίδα των τεκτονικών αλλαγών στην Ευρώπη», υπογράμμισε.
Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός ότι η Τουρκία και η Σερβία είναι οι μοναδικές εξαιρέσεις στο αρραγές μέτωπο, τόσο σε επίπεδο κυρώσεων, όσο και σε επίπεδο ψηφοφορίας στον ΟΗΕ. «Η ιστορία θα είναι ο τελικός κριτής όλων αυτών των στάσεων των επιδέξια ουδέτερων. Η Ελλάδα πάντα στάθηκε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας σε όλα τα μεγάλα γεγονότα, και στους δυο Παγκόσμιους Πολέμους επιλέξαμε, πολεμήσαμε, σταθήκαμε όρθιοι και δεν χάσαμε από αυτό. Οι φίλοι μας οι Τούρκοι και στους δυο πολέμους, δεν πολέμησαν, όπως και άλλοι στη γειτονιά. Θέλω να αποφύγω τον πειρασμό την εύκολη σκέψη. Η Ιστορία αποδεικνύει ότι οι επιδέξια ουδέτεροι δεν έχουν να κερδίσουν πολλά μεσο-μακροπρόθεσμα», πρόσθεσε.
Για κυρώσεις κατά της Ρωσίας
«Θα χρειαστεί λίγος ακόμη χρόνος για να γίνει αισθητή η συνέπεια των ιστορικών κυρώσεων που έχουν επιβάλει η ΕΕ και όλη η Δύση, αλλά ήδη βλέπουμε ότι οι κυρώσεις «δαγκώνουν». Πιέζουν πάρα πολύ, εκείνους του τομείς της οικονομικής και πολιτικής ζωής στη Ρωσία που είναι οι κρίσιμες συνιστώσες του καθεστώτος Πούτιν», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής.
«Πάνω από τα μισά των τραπεζικών διαθεσίμων της Ρωσίας έχουν παγώσει, οι κύριοι τομείς της βιομηχανικής δραστηριότητας δεν μπορούν να συνεχιστούν, έχει κλείσει ο εναέριος χώρος της Δύσης για ρωσικά αεροσκάφη, παγώνουν οι περιουσίες των ολιγαρχών που στηρίζουν το καθεστώς. Όλα αυτά γίνονται αισθητά, όπως αισθητή γίνεται και η παρέμβασή μας στο λεγόμενο soft power, δεν έχει δηλαδή δεν είναι χωρίς σημασία ότι φεύγουν όλες οι δυτικές εταιρείες, όλα τα brands που συμβόλιζαν το άνοιγμα της Ρωσίας στην ελεύθερη αγορά», τόνισε.
Ιστορική ευκαιρία για την ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ
Σύμφωνα με τον κ. Σχοινά, «ένα από τα στοιχεία που κάνουν αξιοθαύμαστη την αρραγή ενότητα της Ευρώπης είναι το ότι είχαμε επίγνωση ότι κάποιες από τις κυρώσεις θα είχαν επιπτώσεις στις δικές μας οικονομίες».
«Την ίδια στιγμή όμως, παγιώνεται η αντίληψη ότι ίσως αυτές οι συνέπειες στο ενεργειακό, είναι και μια ιστορική ευκαιρία να προχωρήσει η ΕΕ σε πολύ γρήγορους ρυθμούς από τη ρωσική παντοδυναμία στον τομέα του ενεργειακού ανεφοδιασμού. Αυτό έχει ήδη ξεκινήσει με την πράσινη μετάβαση. Να κατεβάσουμε τις τιμές της ενέργειας όσο γίνεται με ρυθμιστικές παρεμβάσεις, να φέρουν εναλλακτικούς προμηθευτές ενέργειας και από τις ΗΠΑ, και από το Κατάρ και από τη Νορβηγία και από την Αίγυπτο, και να ολοκληρώσουμε με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς την πράσινη ενέργεια. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για την απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία στην ενέργεια», πρόσθεσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν.