Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Η Gazprom, ο ρωσικός κρατικός ενεργειακός κολοσσός, δήλωσε ότι το κλείσιμο του αγωγού Nord Stream 1 είναι απαραίτητο για επισκευές και θα διαρκέσει τρεις ημέρες. Την ίδια στιγμή οι δυτικές χώρες προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου μετά την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο.
Πόσο ρωσικό φυσικό αέριο χρησιμοποιεί η Ευρώπη;
Η Ρωσία προμήθευσε την ΕΕ με το 40% του φυσικού αερίου της πέρυσι. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας το 2021, ακολουθούμενη από την Ιταλία.
Το 2021, το Ηνωμένο Βασίλειο εισήγαγε το 4% των αναγκών του από τη Ρωσία και τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους δεν εισήγαγε ρωσικό αέριο για τρίτο συνεχόμενο μήνα. Οι ΗΠΑ δεν εισάγουν καθόλου φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Ωστόσο, επηρεάζονται όταν η Ρωσία περιορίζει τις προμήθειες προς την ηπειρωτική Ευρώπη, καθώς αυτό προκαλεί αύξηση των παγκόσμιων τιμών του φυσικού αερίου.
Η Gazprom αναφέρει ότι ο αγωγός Nord Stream 1 προς τη Γερμανία θα κλείσει από τις 31 Αυγούστου έως τις 2 Σεπτεμβρίου για συντήρηση, επηρεάζοντας περαιτέρω τις προμήθειες.
Επίσης, καίει μια ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα αερίου από ένα εργοστάσιο κοντά στην αρχή του αγωγού, αν και δεν είναι σαφές γιατί.
Τι αντίκτυπο έχουν οι κυρώσεις;
Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι «τεχνικά προβλήματα» που προκαλούνται από τις δυτικές κυρώσεις εμποδίζουν τη Ρωσία να προμηθεύει φυσικό αέριο μέσω του αγωγού, χωρίς να διευκρινίσει ποια είναι τα προβλήματα.
Υπήρξε διαμάχη σχετικά με μια τουρμπίνα που έφτασε στη Γερμανία αφού επισκευάστηκε στον Καναδά. Η Ρωσία αρνήθηκε να την πάρει πίσω, υποστηρίζοντας ότι υπόκειται στις δυτικές κυρώσεις.
Από τον Φεβρουάριο, η ΕΕ έχει επιβάλει σειρά πακέτων κυρώσεων κατά της Ρωσίας με στόχο την ενεργειακή της βιομηχανία.
Σύμφωνα με τις κυρώσεις, ο εξοπλισμός, η τεχνολογία και οι υπηρεσίες της ενεργειακής βιομηχανίας περιλαμβάνονται στα είδη που δεν μπορούν να εξαχθούν στη Ρωσία από την ΕΕ. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέψευσε ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας αποτελούν εμπόδιο για την παράδοση της τουρμπίνας αερίου από τη Γερμανία στη Ρωσία.
Η Gazprom κατηγόρησε επίσης την γερμανική εταιρεία για έλλειψη εγγράφων, αλλά η Siemens Energy, η οποία κατασκευάζει τις τουρμπίνες, απέρριψε τον ισχυρισμό αυτό.
Η ΕΕ δηλώνει ότι θα μειώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία κατά δύο τρίτα εντός ενός έτους, αλλά δεν προχώρησε σε πλήρη απαγόρευση.
Για να τη βοηθήσει να επιτύχει τον στόχο της, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% τους επόμενους επτά μήνες.
Ωστόσο, υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το πού θα βρει η ΕΕ εναλλακτικές προμήθειες και ίσως χρειαστεί να μεταφέρει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) με δεξαμενόπλοια από παραγωγούς όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ.
Ωστόσο, η ειδική για θέματα ενέργειας Kate Dourian λέει στο BBC ότι «δεν υπάρχουν αρκετοί τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτό θα αποτελέσει πρόβλημα για τη Γερμανία, ιδιαίτερα».
Πώς αντέδρασε η Ρωσία;
Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απαίτησε από τα «μη φιλικά» κράτη της Ευρώπης να πληρώνουν για το φυσικό αέριο σε ρωσικά ρούβλια. Αυτό συμβάλλει στη στήριξη της αξίας του ρωσικού νομίσματος.
Η Πολωνία, η Βουλγαρία και η Φινλανδία αρνήθηκαν να το πράξουν και η Ρωσία διέκοψε τις προμήθειές τους.
Αρκετές ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες πληρώνουν για το φυσικό αέριο μέσω ρωσικών τραπεζικών λογαριασμών, οι οποίοι μετατρέπουν τα ευρώ σε ρούβλια. Επιμένουν ότι οι πληρωμές αυτές οι πληρωμές είναι σύμφωνες με τις κυρώσεις.
Θα ξεμείνει η Ευρώπη και από πετρέλαιο;
Η ΕΕ συμφώνησε να απαγορεύσει όλες τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου που έρχονται δια θαλάσσης μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Θα επιτρέψει να συνεχίσει να εισάγεται πετρέλαιο μέσω αγωγών, ως «προσωρινό μέτρο», επειδή χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία εξαρτώνται από αυτό.
Οι ΗΠΑ έχουν κηρύξει πλήρη απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου και ο όγκος των εισαγωγών πετρελαίου από το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μειωθεί απότομα τον τελευταίο χρόνο. Η Λιθουανία και η Φινλανδία προμηθεύονταν περίπου το 80% του πετρελαίου τους από τη Ρωσία τον περασμένο Νοέμβριο, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.
Ωστόσο, οι χώρες της ΕΕ μπορούν να αγοράζουν πετρέλαιο από άλλους παραγωγούς.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας – ένα οργανισμός χωρών που εισάγουν πετρέλαιο – απελευθέρωσε 120 εκατ. βαρέλια αργού από τα αποθέματά του και ο πρόεδρος Μπάιντεν διέταξε μια μεγάλη απελευθέρωση πετρελαίου από τα αποθέματα της Αμερικής.
«Έθνη όπως η Σαουδική Αραβία μπορεί να αρχίσουν να βγάζουν περισσότερο πετρέλαιο στην παγκόσμια αγορά αργότερα μέσα στο έτος, και θα μπορούσαν να υπάρξουν περισσότερες προμήθειες από τις ΗΠΑ», λέει η Kate Dourian.
Θα αποδώσουν οι κυρώσεις;
Βοηθούμενη από την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, η Ρωσία έλαβε περίπου 400 δισ. ευρώ το περασμένο έτος από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Η ΕΕ λέει ότι οι τελευταίες κυρώσεις της θα μπορούσαν να μειώσουν την ποσότητα πετρελαίου που αγοράζει από τη Ρωσία κατά 90%. Ωστόσο, αυτό θα πάρει μήνες για να τεθεί σε πλήρη ισχύ, και ακόμη και τότε η Ρωσία θα μπορεί να πουλάει πετρέλαιο σε άλλα μέρη του κόσμου.
Η Ινδία και η Κίνα έχουν αγοράσει περισσότερο ρωσικό αργό τους τελευταίους μήνες επειδή η τιμή του έχει πέσει.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο BBC