Μαζικές είναι οι αποχωρήσεις οικογενειών με άντρες σε ηλικία που τους καθιστά επιλέξιμους για τον ρωσικό στρατό (18 – 65 ετών) από διάφορες πόλεις της Ρωσίας, μετά το διάταγμα που υπέγραψε ο Βλαντιμίρ Πούτιν για «μερική επιστράτευση» στα μέσα της εβδομάδας. Την Παρασκευή είχε προκληθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση στις συνοριακές διαβάσεις, ενώ και οι θέσεις στα αεροπλάνα είχαν εξαντληθεί, με την κίνηση στα αεροδρόμια να είναι μεγάλη.
Ουρές που εκτείνονταν σε μήκος 10 χιλιομέτρων σχηματίστηκαν σε έναν δρόμο που οδηγεί στα νότια σύνορα με τη Γεωργία, σύμφωνα με το Yandex Maps, μια ρωσική διαδικτυακή υπηρεσία χαρτών.
Οι ουρές των αυτοκινήτων ήταν τόσο μεγάλες και στα σύνορα με το Καζακστάν που ορισμένοι εγκατέλειψαν τα οχήματά τους και προχώρησαν με τα πόδια – όπως ακριβώς έκαναν ορισμένοι Ουκρανοί μετά την εισβολή της Ρωσίας στη χώρα τους, στις 24 Φεβρουαρίου.
Στο μεταξύ, δεκάδες πτήσεις από τη Ρωσία – με εισιτήρια που πωλούνταν σε ιλιγγιώδεις τιμές – μετέφεραν άνδρες σε διεθνείς προορισμούς, όπως η Τουρκία, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Σερβία, όπου οι Ρώσοι δεν χρειάζονται βίζα.
Το ρίσκο της Λευκορωσίας
Ορισμένοι Ρώσοι κατέφυγαν επίσης στη γειτονική Λευκορωσία, στενό σύμμαχο της Ρωσίας, ωστόσο αυτή η επιλογή εγκυμονούσε κινδύνους. Η εφημερίδα Nasha Niva, μία από τις παλαιότερες ανεξάρτητες εφημερίδες στη Λευκορωσία, ανέφερε ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας είχαν λάβει εντολή να εντοπίσουν τους Ρώσους «φυγάδες» σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, στα οποία μπορεί να βρίσκονταν και να τους «καρφώσουν» στις ρωσικές αρχές.
Προσφέρουν μέχρι και μείωση δανείων για να πείσουν τον κόσμο να στρατολογηθεί
Οι ρωσικές αρχές προσπάθησαν να καλμάρουν τις ανησυχίες των πολιτών σχετικά με τη στράτευση και την αποστολή στο ουκρανικό μέτωπο.
Σε αυτό το πλαίσιο, μάλιστα, οι βουλευτές εισήγαγαν την Παρασκευή νομοσχέδιο το οποίο θα αναστέλλει ή θα μειώνει τις πληρωμές δανείων για τους Ρώσους που καλούνται για στράτευση. Τα ειδησεογραφικά πρακτορεία τόνισαν ότι οι στρατεύσιμοι θα έχουν το ίδιο καθεστώς με τους επαγγελματίες στρατιώτες, θα πληρώνονται το ίδιο ποσό και ότι οι πολιτικές τους θέσεις εργασίας θα διατηρούνται γι’ αυτούς με την επιστροφή τους.
Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανέφερε ότι πολλοί άνθρωποι που εργάζονται στην υψηλή τεχνολογία, τις επικοινωνίες ή τα οικονομικά θα εξαιρεθούν από την επιστράτευση «για να διασφαλιστεί η λειτουργία» των τομέων αυτών, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Tass.
Η επιστράτευση του Πούτιν δείχνει «θεση αδυναμίας»
Την ίδια στιγμή, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιέρ δήλωσε πως το γεγονός ότι Ρώσοι εγκαταλείπουν τη χώρα τους για να αποφύγουν τη στράτευση δείχνει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι «αντιδημοφιλής». «Αυτό που κάνει ο Πούτιν – δεν προέρχεται από τη θέση ισχύος που θεωρεί ότι κατέχει», δήλωσε η Ζαν Πιέρ στους δημοσιογράφους, προσθέτοντας: «Προέρχεται από μια θέση αδυναμίας».
Η Γερμανία προσφέρει το «καθεστώς πρόσφυγα» σε όσους Ρώσους «λιποτάκτες» καταφέρουν να φτάσουν στη χώρα
Η στρατιωτική κινητοποίηση προκάλεσε επίσης τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες στη Ρωσία από την έναρξη της εισβολής. Τουλάχιστον 1.300 διαδηλωτές συνελήφθησαν σε δεκάδες πόλεις την Τετάρτη, ανέφερε μια ομάδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Γερμανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι εξέφρασαν την επιθυμία να βοηθήσουν τους Ρώσους άνδρες που διαφεύγουν της στρατιωτικής θητείας και ζήτησαν μια ευρωπαϊκή λύση.
«Όσοι αντιστέκονται γενναία στο καθεστώς Πούτιν και θέτουν έτσι τον εαυτό τους σε μεγάλο κίνδυνο μπορούν να υποβάλλουν αίτηση ασύλου στη Γερμανία για λόγους πολιτικής δίωξης», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Γερμανίδας υπουργού Εσωτερικών Νάνσι Φέιζερ.
Ο εκπρόσωπος, Μαξιμίλιαν Καλ, πρόσθεσε ότι οι «λιποτάκτες» και όσοι αρνούνται να στρατολογηθούν θα λάβουν το καθεστώς του πρόσφυγα στη Γερμανία εάν κινδυνεύουν από σοβαρή καταστολή, αν και κάθε περίπτωση θα εξετάζεται ξεχωριστά.
Βασική προϋπόθεση για τα παραπάνω, βέβαια, είναι πρώτα να καταφέρουν και να φτάσουν στη Γερμανία, η οποία δεν έχει χερσαία σύνορα με τη Ρωσία και όπως και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει γίνει πολύ πιο δύσκολο για τους Ρώσους να ταξιδέψουν.
Θυμίζεται πως η ΕΕ απαγόρευσε τις απευθείας πτήσεις μεταξύ των 27 κρατών μελών της και της Ρωσίας μετά την επίθεση στην Ουκρανία και πρόσφατα συμφώνησε να περιορίσει την έκδοση θεωρήσεων Σένγκεν, οι οποίες επιτρέπουν την ελεύθερη κυκλοφορία σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
«Στοπ» στους Ρώσους από Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία και Πολωνία
Την ίδια στιγμή, τέσσερις από τις πέντε χώρες της ΕΕ που συνορεύουν με τη Ρωσία – η Λετονία, η Λιθουανία, η Εσθονία και η Πολωνία – αποφάσισαν επίσης πρόσφατα να απορρίψουν την είσοδο Ρώσων στα εδάφη τους.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας Έντγκαρς Ρίνκεβιτς δήλωσε την Πέμπτη ότι πολλοί από αυτούς που διαφεύγουν «δεν είχαν πρόβλημα να σκοτώνουν Ουκρανούς. Δεν διαμαρτυρήθηκαν τότε. Δεν είναι σωστό να τους θεωρούμε αντιρρησίες συνείδησης».
Μόνη διέξοδος για τον «εφιάλτη» της επιστράτευσης η Φινλανδία
Η μόνη χώρα της ΕΕ που εξακολουθεί να δέχεται Ρώσους με βίζα Σένγκεν είναι η Φινλανδία, η οποία έχει σύνορα 1.340 χιλιομέτρων με τη Ρωσία.
Οι συνοριοφύλακες της Φινλανδίας δήλωσαν την Παρασκευή ότι ο αριθμός των ανθρώπων που εισέρχονται από τη Ρωσία έχει αυξηθεί απότομα, με τα μέσα ενημέρωσης να αναφέρουν αύξηση 107% σε σύγκριση με την περασμένη εβδομάδα.
Στο Vaalimaa, ένα από τα πιο πολυσύχναστα περάσματα των συνόρων, η ουρά των αυτοκινήτων που περίμεναν, εκτεινόταν για μισό χιλιόμετρο, δήλωσε η φινλανδική συνοριοφυλακή.
Ο φινλανδικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός MTV μετέδωσε συνεντεύξεις με Ρώσους άνδρες που μόλις είχαν περάσει στη Φινλανδία στο συνοριακό πέρασμα Virolahti, μεταξύ των οποίων και με έναν άνδρα με το όνομα Yuri από τη Μόσχα, ο οποίος δήλωσε ότι κανένας «λογικός άνθρωπος» δεν θέλει να πάει σε πόλεμο.
Ένας Ρώσος από την Αγία Πετρούπολη, ο Αντρέι Μπαλακίροφ, δήλωσε ότι ήταν διανοητικά προετοιμασμένος να φύγει από τη Ρωσία εδώ και μισό χρόνο, αλλά το ανέβαλε μέχρι την επιστράτευση. «Νομίζω ότι είναι πραγματικά κακό πράγμα», είπε.
Ο Βαλέρι, ένας άνδρας από τη Σαμάρα που κατευθυνόταν στην Ισπανία, συμφώνησε, χαρακτηρίζοντας την επιστράτευση «μεγάλη τραγωδία». «Είναι δύσκολο να περιγράψω αυτό που συμβαίνει. Λυπάμαι για εκείνους που αναγκάζονται να πολεμήσουν παρά τη θέλησή τους. Έχω ακούσει ιστορίες ότι οι άνθρωποι έλαβαν αυτές τις εντολές ενώ περπατούσαν στο δρόμο – είναι τρομακτικό», είπε.