Τέσσερις ημέρες πριν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στις 20 Φεβρουαρίου ο Εμανουέλ Μακρόν είχε επικοινωνία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Σε μια τελευταία προσπάθεια, εν μέσω σημαντικής κλιμάκωσης και έντονων προειδοποιήσεων, να ξεκινήσει διπλωματικές επαφές και να αποτρέψει μια αρνητική εξέλιξη, ο Εμανουέλ Μακρόν μίλησε με τον Ρώσο πρόεδρο, επιχειρώντας, μεταξύ άλλων, να προγραμματίσει μια συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν.
Μακρόν: Τελευταία προσπάθεια να ρίξει τους τόνους πριν από την εισβολή του Πούτιν
Ο Ρώσος πρόεδρος δεν φάνηκε να απορρίπτει εντελώς την πρόταση συνάντησης με τον Αμερικανό ομόλογό του, όμως δεν ήταν πρόθυμος να μιλήσει ξεκάθαρα.
Όσο ο Εμανουέλ Μακρόν προσπαθούσε να λάβει μια ξεκάθαρη απάντηση και να πάρει εγγύηση ότι θα γίνει μια συνάντηση Πούτιν-Μπάιντεν, ο Ρώσος πρόεδρος μιλούσε για χόκεϊ και απέφευγε να ορίσει μια ημερομηνία για μια τέτοια επαφή.
«Για να είμαι τελείως ειλικρινής μαζί σας, ήθελα να πάω για χόκεϊ επί πάγου, επειδή αυτήν τη στιγμή είμαι στο γυμναστήριο. Αλλά πριν ξεκινήσω τη γυμναστική μου, υπόσχομαι ότι θα καλέσω τους συμβούλους μου. Ευχαριστώ, κύριε πρόεδρε», είπε ο Βλαντίμιρ Πούτιν, πριν κλείσει το τηλέφωνο.
Η πλευρά της γαλλικής προεδρίας φάνηκε να εκλαμβάνει τις δηλώσεις του Πούτιν ως επιβεβαιωτικές, θεωρώντας ότι πρόκειται για καλό σημάδι και πιστεύοντας ότι η συνάντηση των δύο προέδρων πράγματι θα γίνει πραγματικότητα. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
Την επόμενη ημέρα μετά τη συνομιλία του με τον Εμανουέλ Μακρόν, ο Βλαντίμιρ Πούτιν αναγνώρισε την ανεξαρτησία των αποσχισθεισών περιοχών της ανατολικής Ουκρανίας και στις 24 Φεβρουαρίου ξεκίνησε την εισβολή.
Τέτοια στιγμιότυπα, όπως αυτό το σπάνιο ντοκουμέντο της συνομιλίας μεταξύ του Εμανουέλ Μακρόν και του Βλαντίμιρ Πούτιν, περιλαμβάνονται στο ντοκιμαντέρ «Ένας Πρόεδρος, Η Ευρώπη και ο Πόλεμος», το οποίο κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες και ρίχνει φως στη διπλωματική προσπάθεια του Μακρόν να προσεγγίσει τη Ρωσία.
Ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Guy Lagache, είχε την ευκαιρία να καταγράψει εμπιστευτικές συνομιλίες του Μακρόν με άλλους αρχηγούς κρατών, χωρίς ωστόσο να είναι ξεκάθαρο εάν αυτοί είχαν ενημερωθεί για αυτό.
Τι είπαν Πούτιν – Μακρόν στη συνομιλία τους
Στην αρχή της συνομιλίας των δύο ηγετών, ο Μακρόν ρώτησε ευθέως τον Πούτιν για τις προθέσεις του. «Τι μπορώ να πω; Εσείς οι ίδιοι βλέπετε τι συμβαίνει» απάντησε ο Πούτιν, κατηγορώντας την Ουκρανία πως παραβίασε τις συμφωνίες του Μινσκ.
Επίσης, ο Πούτιν κατακεραύνωσε τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατηγορώντας ψευδώς το Κίεβο πως επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικού όπλου.
«Στην πραγματικότητα, ο αγαπητός μας συνάδελφος κ. Ζελένσκι δεν κάνει τίποτα για να εφαρμόσει τις συμφωνίες του Μινσκ», ισχυρίστηκε ο Πούτιν. «Σας λέει ψέματα» πρόσθεσε, κατηγορώντας επίσης τον Μακρόν ότι επιδιώκει να αναθεωρήσει τις συμφωνίες του Μινσκ.
Τότε ο Γάλλος πρόεδρος ύψωσε τη φωνή του, απαντώντας στον Ρώσο ομόλογό του: «Δεν ξέρω αν ο νομικός σας σύμβουλος έχει μάθει νομικά. Όσο για μένα, απλώς κοιτάζω τα κείμενα και προσπαθώ να τα εφαρμόσω».
Ο Πούτιν υποστήριξε στη συνέχεια ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη οι προτάσεις των αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία…
«Μα, δεν μας ενδιαφέρουν οι προτάσεις των αυτονομιστών», απάντησε ο Μακρόν.
Παρά την ένταση, ο Μακρόν προσπάθησε να παίξει τον ρόλο του μεσολαβητή, λέγοντας ότι θα παροτρύνει τον Ζελένσκι να «ηρεμήσει τους πάντες» όχι μόνο στις ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Μην ενδώσετε σε προκλήσεις οποιουδήποτε είδους τις επόμενες ώρες και ημέρες», είπε στον Πούτιν.
Τα τελευταία λόγια της συνομιλίας, πάντως, ήταν σχετικά εγκάρδια…
«Σε ευχαριστώ σε κάθε περίπτωση, Βλαντίμιρ. Θα μείνουμε σε επαφή σε πραγματικό χρόνο. Όταν υπάρχει κάτι, καλέστε με», είπε ο Εμανουέλ Μακρόν. «Σας ευχαριστώ, κ. πρόεδρε» είπε ο Πούτιν, μιλώντας γαλλικά.
Oργή από τη Μόσχα: «Δείχνει τη διπλωματική προσέγγιση της Γαλλίας», είπε η Ζαχάροβα
Στη Ρωσία, η δημοσιοποίηση της συνομιλίας Μακρόν-Πούτιν αποτέλεσε αφορμή σκληρής κριτικής κατά του Γάλλου προέδρου.
Η Μαρία Ζαχάροβα, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, είπε ότι το Παρίσι παραβίασε την εμπιστευτικότητα των συνομιλιών μεταξύ των προέδρων Ρωσίας και Γαλλίας και επίσης δήλωσε ότι αυτή η κίνηση αποκαλύπτει την προσέγγιση της Γαλλίας στη διπλωματία.
«Όταν πραγματοποιούνται κλήσεις σε επίπεδο ηγεσίας, φυσικά πρόκειται για εμπιστευτικό σενάριο, φυσικά είναι συνομιλίες που γίνονται πίσω από κλειστές πόρτες. Αποδείχθηκε ότι πριν από μερικούς μήνες, όταν ο Μακρόν κάλεσε τον Ρώσο πρόεδρο, ολόκληρη η συνομιλία καταγράφηκε από δημοσιογράφους, οι οποίοι τη βιντεοσκοπούσαν. Αυτό είναι ένα παράδειγμα του πώς εκλαμβάνουν τη λέξη ”διπλωματία”», είπε η Ζαχάροβα στη ρωσική τηλεόραση.
Αντιδράσεις υπήρξαν και στο εσωτερικό της Γαλλίας, πάντως, με δημοσιογράφους, αναλυτές και αξιωματούχους να επισημαίνουν ότι η διπλωματική προσέγγιση του Μακρόν δεν είχε αποτέλεσμα, και ότι η δημοσιοποίηση συνομιλιών στο ντοκιμαντέρ ήταν λανθασμένη κίνηση, ιδίως σε ένα τόσο ευαίσθητο σημείο της γεωπολιτικής κατάστασης.
Στο ντοκιμαντέρ, ο Μακρόν παραδέχεται ότι γνωρίζει πως οι διπλωματικές του προσπάθειες να σταματήσει τον Πούτιν απέτυχαν.
«Μιλήσαμε, περάσαμε πολύ χρόνο προσπαθώντας να σταματήσουμε [τον πόλεμο], να εμπλέξουμε άλλους. Σκέφτηκα ότι θα μπορούσαμε να βρούμε έναν δρόμο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, βασισμένο στην εμπιστοσύνη και την πνευματική συζήτηση» είπε, καταλήγοντας ότι υπάρχουν ακόμη «πολλά να κάνουμε».