Ο γιγάντιος φράχτης που κατασκεύασε η Πολωνία μετά την περυσινή μεταναστευτική κρίση στα σύνορα με τη Λευκορωσία απειλεί την ελεύθερη μετακίνηση ζώων στο Μπιαγοβιέσκα, το τελευταίο αρχέγονο δάσος της Ευρώπης.
Ο μεταλλικός φράχτης που ανέπτυξε η Πολωνία, με ύψος πέντε μέτρα και μήκος 186 χιλιόμετρα, έχει χωρίσει στα δύο τον εναπομείναντα πληθυσμό του λύγκα, απειλούμενου αιλουροειδούς που προστατεύεται από την πολωνική νομοθεσία, προειδοποιούν ερευνητές.
Πριν από την κατασκευή του φράχτη, μόνο 40 ευρασιατικοί λύγκες απέμεναν στο πυκνό δάσος, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ενταγμένο στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000.
To σχέδιο ανέγερσης του φράχτη είχε ανησυχήσει την UNESCO, η οποία ζήτησε την αναβολή των εργασιών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είχε παλαιότερα συγκρουστεί με την Πολωνία για τη διαχείριση του πολύτιμου δάσους, ζήτησε από την πλευρά της να διενεργηθεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Το αρχέγονο δάσος κόπηκε στα δύο (© Łukasz Mazurek / WildPoland)
Χρονοκάψουλα
To δάσος Μπιαλοβιέσκα (γνωστό και ως Μπιαλοβιέζα) ανάμεσα στην Πολωνία και τη Λευκορωσία είναι το τελευταίο μεγάλο κομμάτι του αρχέγονου δάσους που κάλυπτε κάποτε την ευρωπαϊκή πεδιάδα.
Παραμένει σχεδόν άθικτο από το τέλος της εποχής των παγετώνων, εδώ και 12.000 χρόνια, και έχει έκταση περίπου 1.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων (1,5 εκατ. στρέμματα).
Το Μπιαλοβιέσκα φιλοξενεί σήμερα τα μεγαλύτερα δέντρα της Ευρώπης, έλατα που φτάνουν τα 50 μέτρα.
Φιλοξενεί επίσης 20.000 είδη ζώων, ανάμεσά τους 250 είδη πουλιών και 62 είδη θηλαστικών. Ένα από αυτά είναι ο ευρωπαϊκός βίσονας, το μεγαλύτερο ζώο της ηπείρου.
Εξαιρετικά σπάνιοι ευρωπαϊκοί βίσονες στην πεδιάδα όπου εκτυλίχθηκε η περυσινή κρίση (Reuters)
Διχοτόμηση
«Οι λύγκες χρησιμοποιούσαν και τις δύο πλευρές εκατέρωθεν των συνόρων […] και λειτουργούσαν ως ενιαίος πληθυσμός. Τώρα, η διχοτόμηση του δάσους σε δύο ξεχωριστά οικοσυστήματα θα χωρίσει τα ζώα» δήλωσε σύμφωνα με το Reuters ο Ράφατ Κοβάλτσικ του Ινστιτούτου Έρευνας Θηλαστικών στην Πολωνική Ακαδημία Επιστημών, το οποίο παρακολουθεί τα ζώα του δάσους.
«Η διχοτόμηση προφανώς θα επηρεάσει την πιθανότητα αναπαραγωγής, θα επηρεάσει τη χωρική οργάνωση του πληθυσμού, την κοινωνική οργάνωση, τη μετανάστευση και τη ροή γονιδίων, μπορεί ακόμα και να οδηγήσει μακροπρόθεσμα στην εξαφάνιση του λύγκα» προειδοποίησε.
Μεγάλα χωματουργικά μηχανήματα μπήκαν στο δάσος για την κατασκευή του φράχτη (Reuters)
Ωστόσο η πολωνική συνοριοφυλακή υποστηρίζει από την πλευρά της ότι ο φράχτης δεν εμποδίζει τα ζώα, καθώς διαθέτει 24 πύλες διέλευσης για μεγάλα ζώα. Οι πολωνικές αρχές υπενθύμισαν επίσης ότι ένας φράχτης που υψώθηκε τη δεκαετία του 1980 στην πλευρά της Λευκορωσίας είχε ήδη αλλάξει τις μετακινήσεις των ζώων.
Ο νέος φράχτης κατασκευάστηκε μετά την περυσινή προσφυγική κρίση, όταν η ΕΕ κατηγόρησε την Λευκορωσία ότι φέρνει στα σύνορα μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και τους εξωθεί να περάσουν στην ΕΕ παράνομα μέσα από τα πολωνικά σύνορα.
Το Μπιαγοβιέσκα είχε γίνει αντικείμενο διαμάχης ανάμεσα στην Κομισιόν και την εθνικιστική κυβέρνηση της Πολωνίας το διάστημα 2016-18, όταν η Βαρσοβία επέτρεψε την υλοτόμηση νεκρών δέντρων, υποστηρίζοντας ότι ήταν αναγκαίο για την προστασία του δάσους από σκαθάρια που καταστρέφουν τα έλατα.
Το 2018 η Πολωνία καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παράβαση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.