Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει ωθήσει το κατεστημένο της Γερμανίας στη δίνη μιας βασανισμένης διαδικασίας ενδοσκόπησης, αυτοαμφισβήτησης και αντεγκλήσεων, γράφει σε άρθρο του το Politico.
Μετά από χρόνια διαλέξεων στη Δύση ότι λίγη Ostpolitik (πολιτική προσέγγισης και οικονομικής αλληλεξάρτησης) ήταν το μόνο που χρειαζόταν για να κρατήσει υπό έλεγχο τη Ρωσία, οι πολιτικές, τα μέσα ενημέρωσης και η ακαδημαϊκή ελίτ της Γερμανίας έχουν πλέον εμμονή με ένα νέο ερώτημα: Πώς θα μπορούσαμε να κάναμε τόσο λάθος;
Σπάνια η εμπιστοσύνη μιας χώρας για τον εαυτό της και τη θέση της στον κόσμο έχει κονιορτοποιηθεί τόσο πολύ από τη μια μέρα στην άλλη.
Η «ιστορική αλλαγή»
Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, σοσιαλδημοκράτης που διαδέχθηκε την Άνγκελα Μέρκελ τον Δεκέμβριο, απάντησε στην αποκήρυξη δεκαετιών γερμανικής εξωτερικής πολιτικής βγάζοντας μια σελίδα από το βιβλίο της προκατόχου του και ανακοινώνοντας μια δραματική στροφή 180 μοιρών. Ονομάστηκε Zeitenwende (ιστορική αλλαγή), το σχέδιο περιελάμβανε μια δέσμευση να δαπανηθούν 100 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα βραχυπρόθεσμα.
Εβδομάδες αργότερα, ωστόσο, ο πανικός στο γερμανικό κατεστημένο για την εσφαλμένη εκτίμηση του Βλαντιμίρ Πούτιν έχει δώσει τη θέση του σε μια πιο προκλητική στάση απέναντι στους συμμάχους που απαιτούν από το Βερολίνο να ενταθεί και να παράσχει στην Ουκρανία κάτι παραπάνω από ενθάρρυνση και μερικούς πυραύλους της σοβιετικής εποχής.
Μια τέτοια υποταγή χρησιμεύει ως υπενθύμιση ότι η Γερμανία δεν πούλησε την ψυχή της στη Ρωσία από τη μια μέρα στην άλλη. Ήταν μια διαδικασία που κράτησε χρόνια, στο τέλος της οποίας ολόκληρη η χώρα ήταν συνένοχη.
Αυτό που ακολουθεί είναι ένας μερικός κατάλογος εκείνων που ευθύνονται περισσότερο για την άστοχη προσέγγιση της Γερμανίας προς τη Ρωσία και τον ηγέτη της, σύμφωνα με το Politico.
Άνγκελα Μέρκελ
Φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη για την κρίση στην Ουκρανία. Ως καγκελάριος από το 2005 έως το 2021, η ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την άρνηση του ΝΑΤΟ να εγγυηθεί ένταξη στην Ουκρανία. Ακόμη και μετά την εισβολή της Μόσχας στη Γεωργία, τον λυσσαλέο βομβαρδισμό της Συρίας, την προσάρτηση της Κριμαίας, τον πόλεμο στο Ντονμπάς, την κατάρριψη του MH-17, τη δολοφονία ενός Τσετσένου στο κέντρο του Βερολίνου και τη δηλητηρίαση του Αλεξέι Ναβάλνι, η Μέρκελ επέμεινε ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να βάλει μυαλό.
Ήταν μάλιστα τόσο σίγουρη ότι η συνεργασία με τη Ρωσία ήταν ο δρόμος προς την ειρήνη που ενέκρινε το αμφιλεγόμενο έργο για τον αγωγό φυσικού αερίου «Nord Stream 2» το 2015, παρά την προσάρτηση της Κριμαίας και τον πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία.
Από τότε που ξεκίνησε ο τελευταίος πόλεμος, η Μέρκελ είναι σχεδόν εξαφανισμένη. Τον περασμένο μήνα, δια στόματος εκπροσώπου της, υποστήριξε ότι εμμένει στην απόφασή της το 2008 να εμποδίσει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τελευταία φορά εθεάθη να κάνει διακοπές στην Τοσκάνη.
Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ
Έμπιστος του πρώην Καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ , ο Σταϊνμάιερ ήταν εξαρχής υπέρμαχος της ενεργειακής συμμαχίας του Βερολίνου με τη Μόσχα μέσω των αγωγών «Nord Stream».
Όπως πολλοί Σοσιαλδημοκράτες, υποστήριξε ότι το πρότζεκτ θα εγγυηθεί την ειρήνη δημιουργώντας αμοιβαία εξάρτηση μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας. Ως υπουργός Εξωτερικών υπό τη Μέρκελ, συνέχισε να πιέζει προς αυτήν την κατεύθυνση απέναντι στις ολοένα και πιο επιθετικές ενέργειες της Μόσχας.
Διαδραμάτισε επίσης βασικό ρόλο στην προσπάθεια επιβολής διπλωματικών λύσεων στην Ουκρανία. Πρόσφατα, ο Σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος της Γερμανίας, αναγνώρισε ότι έκανε λάθος που υποστήριξε τον αγωγό «Nord Stream» και ότι είχε κάνει λανθασμένη εκτίμηση για τον Πούτιν. Ωστόσο, ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, αρνήθηκε να τον υποδεχθεί στο Κίεβο.
Γκέρχαρντ Σρέντερ
Αφού έχασε την καγκελαρία από τη Μέρκελ το 2005, ο Σρέντερ θα μπορούσε να είχε αποσυρθεί απολαμβάνοντας μία ήσυχη ζωή με την οικογένειά του. Όσον αφορά στην πολιτική, η Καγκελαρία του ήταν αναμφισβήτητα η πιο επιτυχημένη στη γενιά του. Ωστόσο, όπως τόσοι πολλοί πρώην πολιτικοί, ακολούθησε το χρήμα. Και μάλιστα είναι αιώνια πιστός στον Πούτιν. Είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος του Ρώσου προέδρου στη Δύση.
Προσπάθησε να μεσολαβήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία μεταβαίνοντας στη Μόσχα τον Μάρτιο, μια επίσκεψη που πολλοί θεώρησαν ως κάτι παραπάνω από μια προσπάθεια να κάνει «λίφτινγκ» στη δική του εικόνα. Πρόσφατα δήλωσε στους «New York Times» ότι ο πόλεμος της Ρωσίας ήταν ένα «λάθος», αλλά ήταν προκλητικός για τις δικές του ενέργειες. «Δεν θα πω mea culpa», υποστήριξε .
Τζο Κάιζερ
Ως διευθύνων σύμβουλος της Siemens από το 2013 έως το 2021, ο Τζο Κάιζερ φλέρταρε συνεχώς με επιχειρήσεις στη Ρωσία. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, ο Κάιζερ αρνήθηκε να ακυρώσει ένα ταξίδι στη Μόσχα για να συναντήσει τον Πούτιν στην ιδιωτική του κατοικία.
Ο Κάιζερ προειδοποίησε τους επικριτές του στη συνέχεια, λέγοντας ότι δεν θα επέτρεπε «οι προσωρινές αναταράξεις να επηρεάσουν υπερβολικά τα μακροπρόθεσμα σχέδιά μας». Πρόσφατα ζήτησε συγγνώμη για τα σχόλια λέγοντας ότι ο Πούτιν τον ξεγέλασε.
Βόλφγκανγκ Ράιτσλε
Ως επικεφαλής του κολοσσού βιομηχανικού αερίου «Linde» τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο Βόλφγκανγκ Ράιτσλε ώθησε την εταιρεία όλο και πιο βαθιά στη Ρωσία. Ελάχιστα στελέχη στη Γερμανία ήταν τόσο κοντά στην κυβέρνηση του Πούτιν όλα αυτά τα χρόνια όσο ο Ράιτσλε, ένα πρώην στέλεχος της BMW που υπηρέτησε αρχικά ως Διευθύνων Σύμβουλος της Linde και εν συνεχεία ως πρόεδρός της, μια θέση από την οποία παραιτήθηκε τον Μάρτιο.
Πέρυσι, η Linde συνήψε μια συμφωνία 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazprom για την κατασκευή ενός τεράστιου κόμβου επεξεργασίας φυσικού αερίου κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με την Εσθονία.
Η Linde προχώρησε πρόσφατα σε μια δήλωση ότι «ανησυχεί βαθιά για την ανθρωπιστική κρίση στην Ουκρανία ». Απλώς δεν ανησυχεί αρκετά για να σταματήσει να συναλλάσσεται με τον Πούτιν…
Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου
Στην ετήσια διάσκεψη, πολλοί συμμετέχοντες προέρχονται από τον επιχειρηματικό κόσμο. Τόσο ο Χόρστ Τέλτσικ, ο οποίος υπηρέτησε ως κύριος σύμβουλος του πρώην καγκελάριου Χέλμουτ Κολ πριν αναλάβει το συνέδριο το 1999, όσο και ο Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ, ένας Γερμανός πρώην διπλωμάτης που έγινε σύμβουλος αναλαμβάνοντας τα ηνία το 2008, δυσκολεύονταν να προσφύγουν κατά Ρώσων αξιωματούχων και επιχειρηματιών. Το αποτέλεσμα της προσέγγισης ήταν να νομιμοποιηθεί η Ρωσία ως εταίρος για τις γερμανικές επιχειρήσεις, παρά τις κυρώσεις που η Δύση είχε επιβάλει στη χώρα.
Υπό τον Ίσινγκερ, ο Χέρμαν Γκρεφ, διευθύνων σύμβουλος της Sberbank, της μεγαλύτερης τράπεζας της Ρωσίας, προσχώρησε στο διοικητικό συμβούλιο.
Αυτή την εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μέτρα για την περαιτέρω απομόνωση της τράπεζας από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ένας άλλος τακτικός στη διάσκεψη είναι ο Σεργκέι Λαβρόφ, ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών που πολλοί θεωρούν ότι είναι εγκληματίας πολέμου.
Ο Ίσινγκερ χαιρέτησε τον Λαβρόφ το 2018 ως «αγαπητέ Σεργκέι».
Ο Τέλτσικ, ο οποίος υποστηρίζει μια πολιτική «δούναι και λαβείν» με τη Ρωσία, περιέγραψε τον Πούτιν το 2019 ως «γοητευτικό, εξωστρεφή και ανοιχτό».
Ερωτηθείς πρόσφατα εάν θα ήθελε να αναθεωρήσει αυτήν την αξιολόγηση, είπε ότι την υποστήριξε γιατί «έτσι ήταν εκείνη την εποχή».
Ανατολική Επιτροπή
Η κύρια πλατφόρμα της Germany Inc για την αξιοποίηση της ρωσικής αγοράς είναι ένας οργανισμός γνωστός ως «Ost-Ausschuss» ή Ανατολική Επιτροπή. Ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950, τα μέλη της ομάδας λόμπι περιλαμβάνουν τις περισσότερες από τις πιο γνωστές γερμανικές εταιρείες, από τη BMW έως τη VW και τον χημικό κολοσσό BASF.
Από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, η ομάδα αυτή ήταν επίσης ο καλύτερος φίλος της Μόσχας στο Βερολίνο, καθώς αγωνιζόταν κατά των αυστηρότερων κυρώσεων.
Την Τρίτη, ο επικεφαλής της Ost-Ausschuss, Όλιβερ Ερμές, ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί για να επικεντρωθεί στο να βοηθήσει τη δική του εταιρεία να περιηγηθεί στο νέο γεωπολιτικό τοπίο. Καταδίκασε τον πόλεμο «με τον πιο έντονο τρόπο» αλλά υποστήριξε επίσης ότι «οι αμοιβαίες οικονομικές εξαρτήσεις… δυνητικά συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση».
Ματίας Πλάτσεκ
Πρώην πρωθυπουργός του κρατιδίου του Βρανδεμβούργου της Γερμανίας και ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών, ο Πλάτσεκ υπήρξε το πιο ευγενικό πρόσωπο της ρωσικής επιθετικότητας στο Βερολίνο. Προσπάθησε να πείσει τους Γερμανούς ότι δεν είχαν τίποτα να φοβηθούν από τη Ρωσία.
Στο βιβλίο του για το 2020, «Χρειαζόμαστε μια νέα Ostpolitik», ο Πλάτσεκ είπε ότι η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κριμαία ως μέρος του ρωσικού εδάφους, μια απαίτηση που έκανε για πρώτη φορά λίγο μετά τη ρωσική εισβολή το 2014. Έκτοτε έχει αναθεωρήσει αυτήν τη στάση και παραδέχτηκε ότι είχε κάνει λάθος σχετικά με τη Ρωσία.
«Αυταπατήθηκα γιατί αυτό που μόλις συνέβη ήταν αδιανόητο», είπε. Λίγες μέρες αργότερα παραιτήθηκε από πρόεδρος του Γερμανο-Ρωσικού Φόρουμ, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας της οποίας ηγήθηκε για την προώθηση των δεσμών μεταξύ των δύο χωρών.
Τζορτζ Ρέστλε
Ένας πολύ γνωστός ρεπόρτερ της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης και παρουσιαστής του ειδησεογραφικού περιοδικού «Monitor», ο Ρέστλε διατύπωσε την άποψη ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς ευθύνεται για τον ανταγωνισμό με τη Ρωσία.
Αν και επικρίνει τον Πούτιν και τον πόλεμο, ο Ρέστλε έχει προωθήσει μια γραμμή στον κυρίαρχο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό της Γερμανίας (την κύρια πηγή ειδήσεων για τους περισσότερους Γερμανούς) που απεικονίζει τη Δύση ως ένοχη στην αντιπαράθεσή της με τη Ρωσία όσο και ο Πούτιν.
Φρίντριχ Μερτς
Ο νέος ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) της Γερμανίας, φαινόταν να μην έχει καμία σχέση με το τέλμα με τη Ρωσία.
Ωστόσο, σε καίριες στιγμές της συζήτησης για την πολιτική της Ρωσίας τα τελευταία χρόνια, ο Μερτς, ο οποίος κέρδισε την ηγεσία τoυ CDU στην τρίτη του προσπάθεια, βρισκόταν στη λάθος πλευρά της ιστορίας.
Χρειάστηκε η δηλητηρίαση του Ναβάλνι το 2020 για να πειστεί ο Μερτς, ένας εταιρικός δικηγόρος που πέρασε χρόνια στην πολιτική έρημο αφότου τον κέρδισε η Μέρκελ για την ηγεσία του CDU στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ότι ο αγωγός Nord Stream 2 μπορεί να μην ήταν καλή ιδέα. Επισκέφτηκε το Κίεβο αυτή την εβδομάδα.
Γιούργκεν Χάμπερμας
Καμία προσωπικότητα δεν έχει μεγαλύτερη επιρροή από τον Χάμπερμας, έναν άνθρωπο που πολλοί θεωρούν ως τον ανεπίσημο φιλόσοφο του γερμανικού κράτους.
Ο 92χρονος Χάμπερμας, 92 έχει χρησιμεύσει ως «μάντης» για την κυρίαρχη αριστερά της Γερμανίας για δεκαετίες. Το τελευταίο «μαργαριτάρι» της σοφίας του: «Η Γερμανία είχε δίκιο που δεν έστειλε όπλα στην Ουκρανία».
Μανουέλα Σβέσιγκ
Η Σοσιαλδημοκράτισσα Σβέσιγκ, πρώην υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων υπό τη Μέρκελ, έγινε πρωθυπουργός του κρατιδίου του Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας το 2017. Θεωρήθηκε από πολλούς ότι θα αναλάβει επικεφαλής στο κόμμα του SPD έως ότου ο αγωγός «Nord Stream 2» μπήκε στη μέση. Το ότι το γερμανικό άκρο του αγωγού τελειώνει στην πατρίδα της θα μπορούσε να θεωρηθεί κακή τύχη αν δεν ήταν το γεγονός ότι η ίδια πίστευε σε αυτό αληθινά.
Η Σβέσιγκ σπάνια έχανε την ευκαιρία τα τελευταία χρόνια να υπερασπιστεί το έργο. Έφθασε στο σημείο να ιδρύσει ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με χρήματα από τον ρωσικό κολοσσό Gazprom για να ολοκληρώσει το έργο σε περίπτωση παρακώλυσης από τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
«Έχετε την επιλογή μεταξύ ρωσικού φυσικού αερίου από τον αγωγό της Βαλτικής… ή αμερικανικού αερίου, που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ», είπε στους βουλευτές κατά τη διάρκεια μιας έντονης συνόδου το 2020.
Πρόσφατα άλλαξε… τροπάρι λέγοντας ότι το ίδρυμα ήταν λάθος και ότι ο Πούτιν έπρεπε να λογοδοτήσει για την επίθεση στην Ουκρανία.
«Ζούμε σε μια νέα εποχή», δήλωσε αυτή την εβδομάδα.