Άρθρο-καταπέλτη για την πολιτική της Γερμανίας, διαχρονικά απέναντι στην Ρωσία, δημοσιεύει ο ιστότοπος Politico, με αφορμή την εισβολή στην Ουκρανία. Το άρθρο τιτλοφορείται «Οι χρήσιμοι Γερμανοί ηλίθιοι του Πούτιν» και σε αυτό τονίζεται πως παρά την συμπεριφορά της Μόσχας τα τελευταία χρόνια με την κατάληψη της Κριμαίας και την εισβολή στη Γεωργία, η αφέλεια ήταν κάτι που «χτύπησε» όλα τα κόμματα της Γερμανίας.
Όπως αναφέρει το Politico, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν είναι απλώς μια αποκήρυξη της Καγκελαρίας της Μέρκελ, αλλά μιας ολόκληρης γενιάς Γερμανών πολιτικών. Το Politico σημειώνει στην ανάλυσή του πως «δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν το γεγονός ότι το Βερολίνο πέρασε τα τελευταία 16 χρόνια στη λάθος πλευρά της ιστορίας σε ότι αφορά τον στρατηγική που ακολούθησε απέναντι στη Ρωσία».
Λιγότερο προβλέψιμη ήταν η ταχύτητα με την οποία η Γερμανία εγκατέλειψε τη στάση της έναντι της Μόσχας τις τελευταίες εβδομάδες βάζοντας φρένο στο αμφιλεγόμενο έργο του αγωγού «Nord Stream 2», με την αποστολή όπλων στην Ουκρανία, αλλά και υιοθετώντας κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας . Με άλλα λόγια, η Γερμανία συμφώνησε σχεδόν από τη μια στιγμή στην άλλη να κάνει ότι της ζητούσαν οι ΗΠΑ και οι άλλοι σύμμαχοί της εδώ και χρόνια. Το Βερολίνο δημιούργησε επίσης κι ένα σύνθημα, έτοιμο να γίνει «hashtag»: «Zeitenwende», δηλαδή η αυγή μιας νέας εποχής.
Η Γερμανία δεν «εκτίμησε λάθος τον Πούτιν», όπως υποστήριξε την περασμένη εβδομάδα ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής της τέως Καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ, Κριστόφ Χόισγκεν. Ο ίδιος έχει πλέον αναλάβει πρόεδρος στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου.
Η εμμονή της Γερμανίας, γράφει χαρακτηριστικά το Politico, να διατηρεί επαφές με τον Ρώσο ηγέτη ενόψει της συνεχιζόμενης επιθετικότητάς του – πρόκειται για έναν κατάλογο παραπτωμάτων που κυμαίνονται από την εισβολή στη Γεωργία έως τις δολοφονίες εχθρών στο εξωτερικό και τα εγκλήματα πολέμου στη Συρία- δεν ήταν παρά μια καταστροφική γκάφα, που θα έδινε στη Μέρκελ μία θέση στο πάνθεον της πολιτικής αφέλειας δίπλα στον Νέβιλ Τσάμπερλεν (Βρετανό πρώην πρωθυπουργό).
Αργά αλλά σταθερά, η Γερμανία μέσω της Μέρκελ ξεκινούσε με ήπιο τρόπο να προσεγγίζει τη Ρωσία – και με την απόφασή της το 2015 να δώσει το πράσινο φως στον αγωγό «Nord Stream 2» παρά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και τον ρόλο της με τους φιλορώσους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία – δεν άνοιξε απλώς την πόρτα στον Πούτιν να προχωρήσει παραπέρα, αλλά ουσιαστικά τον ενθάρρυνε να το κάνει.
Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν είναι απλώς μια αποκήρυξη της καγκελαρίας της Μέρκελ, αλλά μιας ολόκληρης γενιάς Γερμανών πολιτικών από όλο το φάσμα τυφλωμένων από τη νοσταλγία για την «Ostpolitik» και την (Αλλαγή μέσω του Εμπορίου) «Wandel durch Handel», τις πολιτικές ύφεσης της δεκαετίας του 1970 που υποστήριξε ο τότε Καγκελάριος Βίλι Μπράντ. Ο γερμανικός μύθος οδήγησε στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Η συλλογική ευθύνη της Γερμανίας είναι γιατί το να γυρίσεις σελίδα είναι πιο εύκολο να το πεις παρά να το κάνεις. Δεν υπάρχει μία προσωπικότητα όπως ο Τσόρτσιλ στη γερμανική πολιτική που να προειδοποιεί εδώ και χρόνια για τους κινδύνους της εμπιστοσύνης στον Πούτιν.
Ενώ η Μέρκελ δείχνει να φέρει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης που έπεσε στην παγίδα του Ρώσου ηγέτη, η αλήθεια είναι ότι ολόκληρη η πολιτική τάξη της Γερμανίας είναι ένοχη. Ως υπουργός Οικονομικών και αντικαγκελάριος της Μέρκελ, ο σημερινός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, του οποίου οι Σοσιαλδημοκράτες ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τους αγωγούς Nord Stream, υποστήριξε την ιδέα ότι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του Πούτιν ήταν μέσω ενός ατέρμονου «διαλόγου».
Ο Γενς Πλέτνερ, νυν σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Σολτς, ήταν ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες αυτής της πολιτικής στα χρόνια του ως ανώτερος διπλωμάτης στο υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας.
Εκεί υπηρέτησε ως επικεφαλής του επιτελείου του Σοσιαλδημοκράτη τότε υπουργού Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγερ (και νυν προέδρου της χώρας) και πιο πρόσφατα ως πολιτικός διευθυντής του υπουργείου. Ακόμη και όταν ο Πούτιν συγκέντρωσε δεκάδες χιλιάδες στρατεύματα στα σύνορα της Ουκρανίας τον Δεκέμβριο, ο Πλέτνερ συμβούλεψε τον Σολτς να παραμείνει πιστός στο έργο «Nord Stream 2».
Αν και λιγότερο υπεύθυνα από τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ και τους Σοσιαλδημοκράτες για τις πολιτικές που οδήγησαν στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, τα μικρότερα κόμματα του κυβερνώντος συνασπισμού της Γερμανίας – οι φιλελεύθεροι Ελεύθεροι Δημοκράτες και οι Πράσινοι – έπαιξαν και αυτοί το ρόλο τους.
Οι «Πράσινοι» αντιτάχθηκαν στον αγωγό «Nord Stream 2» τόσο για οικολογικούς λόγους όσο και για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους με την Ουκρανία. Ωστόσο, αν και αντιστέκονταν στην παράδοση όπλων στο Κίεβο, μόνον όταν ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες άλλαξαν στάση.
Οι «Ελεύθεροι Δημοκράτες», από την πλευρά τους, ήταν διχασμένοι σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν για τον αγωγό «Nord Stream 2», με πολλούς στο κόμμα, συμπεριλαμβανομένου του αναπληρωτή αρχηγού του κόμματος Βόλφγκανγκ Κουμπίκι, να τάσσονται υπέρ των συναλλαγών με τη τη Ρωσία.
Ακόμα και ο άλλοτε ισχυρός άνδρας της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, παραδέχθηκε ότι η στάση του Βερολίνου απέναντι στη Μόσχα δεν ήταν σωστή. «Έκανα λάθος, όλοι κάναμε λάθος», παραδέχθηκε στην κυριακάτικη έκδοση της συντηρητικής εφημερίδας «Die Welt» ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Εκείνο που δεν είπε, ωστόσο, είναι ότι σύμμαχοι προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια τη γερμανική ηγεσία για τη στάση της έναντι του Πούτιν και τώρα που ήλθε αντιμέτωπη με τα νέα δεδομένα, αγνοεί πώς να αντιδράσει.
Μετά το δριμύ κατηγορώ του Ουκρανού προέδρου Βολόντιμιρ Ζελένσκι στην πρόσφατη ομιλία του στη Μπούντεσταγκ, όπου κατακεραύνωσε τη Γερμανία πως με τις μπίζνες της με τη Ρωσία βοήθησε να χρηματοδοτήσει ο Πούτιν τον πόλεμό του, οι Γερμανοί βουλευτές τον καταχειροκρότησαν μεν όρθιοι, αλλά λίγο μετά – σαν να μην είχε μεσολαβήσει τίποτε – επέστρεψαν στην καθημερινότητά τους και τις κοινωνικές τους υποχρεώσεις κι ευχήθηκαν μάλιστα «χρόνια πολλά» σε δύο συναδέλφους τους που γιόρταζαν τα γενέθλιά τους.
Οι «χρήσιμοι ηλίθιοι»
Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, «χρήσιμοι ηλίθιοι» αποκαλούνταν οι αφελείς μετριοπαθείς στη Δύση που έδιναν βάση στα επιχειρήματα των ιδεολογικών αντιπάλων πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Και τώρα, λέει το Politico, ο όρος αυτός ταιριάζει γάντι στους Γερμανούς πολιτικούς, που λειτούργησαν ως «χρήσιμοι ηλίθιοι» του Πούτιν με το βέτο που έβαλε το Βερολίνο στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ πριν από 14 χρόνια, τις μπίζνες με τη Ρωσία για το φυσικό αέριο και την άρνηση αποστολής όπλων στην Ουκρανία.
Όλο αυτό το διάστημα, οι λεγόμενοι «Russlandversteher» -αυτοί που γνωρίζουν τη ρωσική πολιτική-, απέρριπταν την κριτική για την πορεία τους, επιμένοντας ότι ήξεραν καλύτερα, ενώ χλεύαζαν κατάμουτρα την Ουάσιγκτον. Ουδείς γελά πλέον», σχολιάζει το άρθρο. Και καταλήγει:
«Αν και οι σύμμαχοι καλωσορίζουν την αλλαγή πορείας του Βερολίνου, δεν ξεγελιούνται. Η Ουκρανία, η οποία λεηλατήθηκε από τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στο τέλος του οποίου είχε χάσει περισσότερο από το 15% του πληθυσμού της, σίγουρα δεν θα συγχωρήσει και δεν θα ξεχάσει», αναφέρει το Politico και σημειώνει κλείνοντας πως η Γερμανία γνωρίζει πολύ καλά ότι, ακόμα κι αν είναι δυνατόν να κρυφτείς από την ιστορία για λίγο, δεν υπάρχει οριστική διαφυγή.