Ιδιαίτερα κρίσιμος αναμένεται να είναι ο Αύγουστος ενόψει της 11ης συνέλευσης του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών το οποίο συνεδριάζει στην Καρλσρούη της Γερμανίας από τις 31 Αυγούστου μέχρι τις 8 Αυγούστου.
Η κρισιμότητα του Αυγούστου έγκειται στο γεγονός ότι θα κορυφωθούν οι ζυμώσεις αναφορικά με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και το αν θα αποβληθεί από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών λόγω της στάσης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία, όπως αυτή είχε εκφραστει από τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο στις δημόσιες παρεμβάσεις του.
Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο έχει τεθεί ήδη από τον περασμένο Απρίλιο και τα μέλη του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών αντιμετωπίζουν ένα μεγάλο δίλημμα, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές. Από τη μία, η μη αποβολή της Ρωσικής Εκκλησίας, θα ισοδυναμεί με μια εκ των πραγμάτων νομιμοποίηση της πνευματικής εξουσίας του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου, της στάσης του και των κηρυγμάτων του. Από την άλλη, μία πιθανή αποβολή του Πατριαρχείου Μόσχας, ενδέχεται να ενισχύσει το κυρίαρχο αφήγημα του Ρώσου Πατριάρχη ότι ο φιλελευθερισμός της Δύσης είναι αντίθετος με την ίδια την Ορθοδοξία, βαθύνοντας έτσι το χάσμα εντός αυτής της παράδοσης με τρόπο που ενδυναμώνει τους υπερσυντηρητικούς απομονωτιστές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκπρόσωποι άλλων χριστιανικών δογμάτων ο πρώην αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι, Ρόουαν Γουίλιαμς, είχαν φτάσει στο σημείο να υποστηρίζουν ότι η στάση του Πατριάρχη Μόσχας και της Ρωσικής Εκκλησίας από τη μέρα που η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία, δικαιολογεί την απομάκρυνση από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών. Ο αιδ. Ioan Sauca έχει επικρίνει δημοσίως τη στάση του Πατριάρχη Κύριλλου τον περασμένο Μάρτιο με ανοιχτή επιστολή στην οποία ανέφερε: «Γράφω στην Αγιότητά σας ως αναπληρωτής γενικός γραμματέας του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών αλλά και ως ορθόδοξος ιερέας. Σας παρακαλώ, υψώστε τη φωνή σας και μιλήστε εκ μέρους των αδελφών και αδελφών που υποφέρουν, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι επίσης πιστά μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας». Από την άλλη, ένα από τα δεδομένα που καθιστούν δύσκολη τη λήψη της απόφασης είναι ότι η Ρωσική Εκκλησία αποτελεί τη μεγαλύτερη ενιαία εκκλησία που εκπροσωπείται επίσημα στο Παγκόσμιο Συμβούλιο με ποίμνιο που αριθμεί σχεδόν 114 εκατομμύρια πιστούς.
Ο παράγοντας Ιλαριών
Ο άλλοτε επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου, Μητροπολίτης Ιλαριών που πλέον έχει μετατεθεί στην Ουγγαρία, αποτελεί έναν από τους παράγοντες που μπορεί να έχουν επηρεάσει τις ισορροπίες.
Πριν από την απόλυσή του, ο Ιλαρίων διατηρούσε έναν σημαντικό, αν και μη φιλελεύθερο, χώρο σε παγκόσμιο επίπεδο. Από τη μία πλευρά, ήταν ένθερμος υποστηρικτής της συμμετοχής της εκκλησίας του στο Παγκόσμιο Συμβούλιο, ενώ υπηρέτησε στην εκτελεστική και κεντρική επιτροπή του Παγκοσμίου Συμβουλίου και στο προεδρείο της Επιτροπής Πίστη και Τάξη, η οποία αναλαμβάνει συλλογικές θεολογικές μελέτες και λέγεται ότι ανέπτυξε μια προσωπική σχέση με τους δύο τελευταίους πάπες.
Ο αντικαταστάτης του Ιλαρίωνα, Μητροπολίτης Αντώνιος, θεωρείται κοντινός άνθρωπος του Πατριάρχη Κυρίλλου, έχοντας υπηρετήσει ως ιδιωτικός του γραμματέας, με αποτέλεσμα να απηχεί πλήρως τις θέσεις του. Η συντηρητικές θέσεις που έχει εκφράσει κατά καιρούς προϊδεάζουν για μία «σκληρή» στάση στην επερχόμενη συνέλευση και το ερώτημα είναι αν είναι έτοιμος ή όχι να αποσύρει τη Ρωσική Εκκλησία από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών.