Η υπουργός Εσωτερικών της Λετονίας υπέβαλε τη Δευτέρα την παραίτησή της έπειτα από πιέσεις που δέχθηκε από τον κυβερνώντα συνασπισμό, μέλη του οποίου επέκριναν την αστυνομία που επέτρεψε σε Ρωσόφωνους κατοίκους της χώρας να τιμήσουν την Ημέρα Νίκης της Σοβιετικής Ένωσης στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Λετονία και οι γείτονές της, η Εσθονία και η Λιθουανία, αναφέρουν ότι η Μόσχα χρησιμοποίησε τη νίκη της επί της ναζιστικής Γερμανίας για να ενσωματώσει βίαια την περιοχή της Βαλτικής στη Σοβιετική Ένωση.
Η λετονική αστυνομία στις 10 Μαΐου χρησιμοποίησε βία για να διαλύσει εκατοντάδες (κυρίως Ρωσόφωνους) που είχαν συγκεντρωθεί σε οβελίσκο στην πρωτεύουσα Ρίγα, οι οποίοι δεν υπάκουσαν σε πρόσφατο νόμο που απαγορεύει τις συγκεντρώσεις σε μνημεία που δοξάζουν τη νίκη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Η υπουργός, Μαρίγια Γκολούμπεβα, είπε σε δημοσιογράφους ότι δεν έχει πλέον την υποστήριξη του πρωθυπουργού αφού ένας εταίρος του συνασπισμού απείλησε να παραιτηθεί σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόφαση της αστυνομίας να επιτρέψει τις (κυρίως ειρηνικές) συγκεντρώσεις στον οβελίσκο στις 9 Μαΐου, όταν η Ρωσία τιμά την Ημέρα Νίκης και στις 10 Μαΐου.
«Τι υποδηλώνει για την ανθεκτικότητα της Λετονίας αν μια ασήμαντη συγκέντρωση ορισμένων εκατοντάδων ανθρώπων που στέκονται για δύο ώρες μπορεί να ταρακουνήσει την κυβέρνηση;» είπε η Γκολούμπεβα σε ένδειξη περιφρόνησης.
Ο πρωθυπουργός Κριστιάνις Κάρινς, ο οποίος δεν σχολίασε την παραίτηση της Γκολούμπεβα, είπε νωρίτερα ότι οι συγκεντρώσεις δεν σέβονταν την κρατική υπόσταση της Λετονίας και τη μνήμη των θυμάτων της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ανέφερε το ειδησεογραφικό δίκτυο BNS.
Η Βουλή της Λετονίας στις 31 Μαρτίου απαγόρευσε τις δημόσιες εκδηλώσεις σε απόσταση 200 μέτρων από τα μνημεία του σοβιετικού πολέμου, σε μια κίνηση να αποτρέψει τους εορτασμούς της 9ης Μαΐου στον οβελίσκο της Ρίγας, ο οποίος παραδοσιακά προσέλκυε δεκάδες χιλιάδες, κυρίως Ρωσόφωνους, κάθε χρόνο σε εκδηλώσεις που παρευρίσκονταν ο πρέσβης της Ρωσίας, χωρίς όμως τη συμμετοχή ανώτατων αξιωματούχων της Λετονίας.
Στη Βαλτική δημοκρατία των 1,9 εκατομμυρίων κατοίκων, το 24,5% είναι Ρωσόφωνοι, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Στη Ρίγα, ο αριθμός φτάνει το 36%.
Σε πείσμα του νόμου, χιλιάδες Ρωσόφωνοι εμφανίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της 9ης Μαΐου για να καταθέσουν λουλούδια στον οβελίσκο υπό έντονη αστυνομική παρουσία.
Πολλοί επέστρεψαν στις 10 Μαΐου για να ξανακαταθέσουν λουλούδια, με αφορμή βίντεο που κυκλοφόρησε ευρέως, το οποίο έδειχνε εργαζόμενους του δήμου να χρησιμοποιούν τρακτέρ για να τα πετάξουν στα σκουπίδια.
Ρωσικά φιλοπολεμικά σύμβολα, όπως το σύμβολο «Z», που απαγορεύτηκε στη Λετονία, φορέθηκαν από ορισμένους παρευρισκόμενους στις 10 Μαΐου, και ακούστηκαν ρωσικά στρατιωτικά τραγούδια από σταθμευμένα οχήματα κοντά, πριν επέμβει η αστυνομία, ανέφερε το λετονικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Delfi.
Το δημοτικό συμβούλιο της Ρίγας ψήφισε την Παρασκευή την απομάκρυνση του οβελίσκου, κίνηση που υποστήριξαν το κοινοβούλιο και ο πρωθυπουργός. Δεν ορίστηκε χρονοδιάγραμμα για την απομάκρυνση.