Η Ρωσία δεν είναι μια χώρα που ανέχεται τις διαμαρτυρίες. Κι όμως, παρατηρεί το Al Jazeera, ένα μικρό αντιπολεμικό κίνημα ήδη άνθιζε στη χώρα, έχει αρχίσει να φουντώνει εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης.
Την Κυριακή, περισσότεροι από 100 επιφανείς ρώσοι ακτιβιστές, συγγραφείς και ακαδημαϊκοί συνυπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή που καταδίκαζε «το πολεμικό κόμμα στη ρωσική ηγεσία» και τα κρατικά ΜΜΕ.
«Αιχμάλωτοι εγκληματικού τυχοδιωκτισμού»
Οι συγγραφείς της επιστολής, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Ηχούς της Μόσχας, ενός ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού, εξέφραζε ανησυχίες για τις πρόσφατες κινήσεις του ρωσικού στρατού κοντά στα ουκρανικά σύνορα, αλλά και για τη συσσώρευση όπλων από την πλευρά της Ουκρανίας.
«Οι πολίτες της Ρωσίας μετατρέπονται de facto σε αιχμαλώτους ενός εγκληματικού τυχοδιωκτισμού», ανέφερε η επιστολή.
Χωρίς να κατονομάζουν ή να κατηγορούν συγκεκριμένα πρόσωπα για την πορεία της χώρας προς την κατεύθυνση του ανοιχτού πολέμου, οι συγγραφείς της επιστολής εγκαλούν τα κρατικά ΜΜΕ για την κανονικοποίηση μιας πολεμικής προσέγγισης στο πλαίσιο της οποίας «ο πόλεμος παρουσιάζεται ως αποδεκτή και αναπόφευκτη πορεία των γεγονότων».
«Η Ρωσία δεν χρειάζεται τον πόλεμο με την Ουκρανία ή τη Δύση», καταλήγει η επιστολή. «Κανείς δεν μας απειλεί, κανείς δεν θα μας επιτεθεί. Οι πολιτικές που στηρίζονται στην προώθηση μιας ιδέας όπως ο πόλεμος, είναι ανήθικες, ανεύθυνες και εγκληματικές και δεν μπορούν να εφαρμόζονται στο όνομα του ρωσικού λαού».
Αυξάνονται οι φόβοι για πόλεμο
Έχουν περάσει μήνες από τα πρώτα δημοσιεύματα για την ανάπτυξη των ρώσων στρατιωτών και από τη στιγμή που καμιά πλευρά δεν υποχωρεί, αυξάνονται οι φόβοι ότι η αντιπαράθεση Δύσης και Ανατολής θα μπορούσε να εξελιχθεί σε φονική σύγκρουση.
Μέχρι στιγμής, περισσότεροι από 100.000 ρώσοι στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στα ουκρανικά σύνορα, ενώ την Τετάρτη η Ουάσινγκτον δεσμεύτηκε να αποστείλει περισσότερες δυνάμεις στην Ανατολική Ευρώπη.
Η Ρωσία αρνείται ότι σχεδιάζει επίθεση, όμως δυσαρεστείται όλο και περισσότερο από την άρνηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ να δεχτούν τις απαιτήσεις ασφαλείας της. Κυριότερη ανάμεσά τους, είναι η δέσμευση ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία δεν θα κάνει ποτέ δεκτή στα μέλη της την Ουκρανία.
Η Μόσχα υποστηρίζει ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραμείνει ουδέτερο κράτος, όμως οι δυτικές δυνάμεις φοβούνται ότι η Ρωσία θέλει να εντάξει το Κίεβο στη σφαίρα επιρροής της.
Δεν υπάρχει δίκαιος πόλεμος
«Ο πόλεμος είναι απολύτως απαράδεκτος, δεν υφίσταται δίκαιος πόλεμος», δήλωσε στο Al Jazeera ο Λεβ Λέβινσον, δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ένας από τους συνυπογράφοντες την επιστολή.
«Έχω εργαστεί σε υποθέσεις που σχετίζονται με τη στρατολόγηση, επομένως πρόκειται για ένα θέμα που γνωρίζω καλά. Κάθε κίνημα που υποστηρίζει την ανοιχτή σύγκρουση θα πρέπει να κατατροπωθεί, με κάθε μέσο. Όμως ελπίζω, και αισθάνομαι μια μικρή σιγουριά, ότι οι δυνάμεις της ειρήνης θα επικρατήσουν».
Στους συνυπογράφοντες συγκαταλέγεται και ο Λεβ Σλόσμπεργκ, πολτικός και μέλος του φιλελεύθερου κόμματος Yabloko.
Απουσιάζει το πολιτικό αντίβαρο
«Δεν υπάρχει πολιτικό αντίβαρο στον Βλάντιμιρ Πούτιν και τις πολιτικές του στο πολιτικό σύστημα της Ρωσίας αυτή τη στιγμή», τονίζει στο Al Jazeera.
«Και τα πέντε κόμματα που συμμετέχουν στη Δούμα υποστηρίζουν την επιθετική πολιτική του κατά της Ουκρανίας.
Η ανακοίνωση πολιτικών, προσωπικοτήτων του πολιτισμού και ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία κατά της κήρυξης πολέμου στην Ουκρανία ανταποκρίθηκαν σε μια πραγματική ανάγκη της κοινωνίας.
Υπέγραψα την επιστολή χωρίς φόβο. Τα δημόσια πρόσωπα πρέπει να λένε αυτά τα στοιχειώδη πράγματα όταν οι αρχές της χώρας τους τρελαίνονται και θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές».
«Θα σπιλώσει ανεξίτηλα την ιστορία της Ρωσίας»
Η Σβετλάνα Γκανούσκινα, μαθηματικός και ηγετικό μέλος της Memorial, της παλιότερης ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία που έχει βρεθεί συχνά στο στόχαστρο των αρχών και έχει κατηγορηθεί ότι λειτουργεί ως «ξένος πράκτορας», λέει στο Al Jazeera ότι υπέγραψε την επιστολή «επειδή αισθάνομαι ότι συμβαίνει κάτι τερατώδες».
Όπως τονίζει, «αν εξαπολυθεί πόλεμος, θα σπιλώσει ανεξίτηλα την ιστορία της Ρωσίας. Δεν θα ξεχαστεί και δεν θα συγχωρεθεί για αιώνες.
Οι αρχές μας λένε ότι οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι ένας λαός. Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλοι μας έχουμε φίλους και συγγενείς στην Ουκρανία. Όμως η Ρωσία και η Ουκρανία πρέπει να σέβονται η μία τα κυριαρχικά δικαιώματα της άλλης.
Η Ρωσία έχει ήδη παραβιάσει αυτή την αρχή προσαρτώντας την Κριμαία και εμπλεκόμενη στο Ντονμπάς. Εμείς, οι πολίτες της Ρωσίας, είμαστε υπεύθυνοι για αυτό.
Πρέπει επιτέλους να μάθουμε τουλάχιστον μία από τις δέκα εντολές και να σταματήσουμε να σκοτώνουμε το είδος μας».
Μιλούν ανοιχτά κατά του πολέμου
Οι συνυπογράφοντες δεν είναι οι μόνοι που μιλούν ανοιχτά κατά του πολέμου.
Την Παρασκευή, ο σεναριογράφος και παρουσιαστής Ντένις Κατάεφ άδραξε την ευκαιρία των Βραβείων του Χρυσού Αετού – κάτι σαν «ρωσικά Όσκαρ – για να διαβάσει ένα απόσπασμα του Le Déserteur, ενός γαλλικού αντιπολεμικού τραγουδιού που ερμηνεύτηκε για πρώτη φορά την ημέρα της αποφασιστικής ήττας της Γαλλίας στην Ινδοκίνα, το 1954.
Παρά το γεγονός ότι τα κρατικά ΜΜΕ και επιφανείς προσωπικότητες έχουν επαναλάβει δημοσίως ότι η Μόσχα δεν επιθυμεί τον πόλεμο, φωνές από τα ανεξάρτητα μέσα κρούουν ξανά και ξανά τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας ότι η κατάσταση στα σύνορα θα μπορούσε να ξεφύγει εκτός ελέγχου.
Οι διαδηλώσεις του 2014
Στη διάρκεια της ουκρανικής επανάστασης και της κήρυξης του πολέμου στο Ντονμπάς την περίοδο 2013-14, μεγάλο μέρος του ρωσικού πληθυσμού ήταν οργισμένο για αυτό που αντιμετώπιζαν ως εμπλοκή της Ρωσίας σε εσωτερικά ζητήματα της Ουκρανίας.
Δυο μεγάλες αντιπολεμικές διαδηλώσεις, που πραγματοποιήθηκαν στη Μόσχα τον Μάρτιο και το Σεπτέμβριο του 2014 ήταν από τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες που είχαν ξεσπάσει στη Ρωσία εκείνη τη δεκαετία.
Ωστόσο, η ρωσική αντιπολίτευση δεν τηρεί ενιαία στάση γύρω από το ζήτημα. Για παράδειγμα, ο Σεργκέι Ουντάλτσοφ, της ριζοσπαστικής αριστεράς, τάχθηκε υπέρ της προσάρτησης της Κριμαίας και των αυτονομιστών ανταρτών της ανατολικής Ουκρανίας.
Μέχρι στιγμής, δεν έχουν υπάρξει μεγάλες διαδηλώσεις για την τρέχουσα ουκρανική κρίση. Όμως ακτιβιστές δήλωσαν στο Al Jazeera ότι είναι έτοιμοι να κατέβουν στον δρόμο σε περίπτωση που ξεσπάσει πόλεμος.
Σύμφωνα με την ανεξάρτητη ρωσική εταιρεία δημοσκοπήσεων Levada, οι μισοί Ρώσοι πιστεύουν ότι για την παρούσα κρίση ευθύνονται το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ, το 16% κατηγορεί την Ουκρανία και μόλις το 7% πιστεύει ότι η ευθύνη ανήκει στους ουκρανούς αυτονομιστές.
Ταυτόχρονα, οι περισσότεροι Ρώσοι φοβούνται το ενδεχόμενο η κατάσταση να εξελιχθεί σε ένα νέο «παγκόσμιο πόλεμο».