Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Στη ρωσική τηλεόραση και στα κανάλια κοινωνικής δικτύωσης έχουν επίσης εμφανιστεί ισχυρισμοί ότι τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ συμμετέχουν ενεργά στον πόλεμο. Οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ έχουν παράσχει οπλισμό και υλικοτεχνική υποστήριξη, αλλά έχουν δηλώσει ότι δεν στέλνουν στρατεύματα στην Ουκρανία, η οποία δεν είναι μέλος της συμμαχίας.
Το BBC εξέτασε τα αποδεικτικά στοιχεία που παρέχονται για αυτούς τους ισχυρισμούς περί στρατιωτικής παρουσίας του ΝΑΤΟ στο έδαφος της Ουκρανίας.
Τι υποστηρίζεται;
Στο εθνικό του διάγγελμα στις 21 Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος Πούτιν δήλωσε: «Το καθεστώς του Κιέβου έχει εξαπολύσει νέες συμμορίες ξένων μισθοφόρων και εθνικιστών, στρατιωτικές μονάδες εκπαιδευμένες σύμφωνα με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ και υπό την διοίκηση δυτικών αξιωματικών».
Είναι γνωστό ότι ξένοι μαχητές έχουν ενταχθεί σε ουκρανικές στρατιωτικές μονάδες. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται από Ρώσους αξιωματούχους και μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για στρατεύματα του ΝΑΤΟ που υπηρετούν στο έδαφος της Ουκρανίας.
Στις 13 Σεπτεμβρίου, ο Ruslan Ostashko, παρουσιαστής της εκπομπής Vremya Pokazhet (Ο χρόνος θα δείξει) στο ρωσικό Channel One, δήλωσε: «Στη μεγάλη κλίμακα των πραγμάτων, οι Ουκρανοί στρατιώτες βρίσκονται εκεί περισσότερο για λόγους εμφάνισης, για να βγάζουν φωτογραφίες και να ανεβάζουν βίντεο στο TikTok, αλλά είναι κυρίως στρατεύματα του ΝΑΤΟ που πολεμούν εκεί».
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής, πλάνα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αλλοδαπούς που υποτίθεται ότι πολεμούν στην Ουκρανία παρουσιάστηκαν ως «αποδείξεις» για στρατιώτες του ΝΑΤΟ στο έδαφος.
Ο Αντρέι Μαρότσκο, στρατιωτικός εκπρόσωπος της αυτοανακηρυχθείσας Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουχάνσκ (LPR) στα ανατολικά της Ουκρανίας, δήλωσε στο ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti: «Οι υπηρεσίες πληροφοριών μας αποκάλυψαν την άφιξη τακτικών αξιωματικών του ΝΑΤΟ στην περιοχή του Χάρκοβο».
«Ο σκοπός του ταξιδιού τους στην περιοχή αυτή είναι να οργανώσουν την αλληλεπίδραση μεταξύ ξένων και ουκρανικών μονάδων» είπε
Ο κ. Μαρότσκο δήλωσε επίσης στη ρωσική κρατική τηλεόραση ότι αξιωματικοί του ΝΑΤΟ έχουν φτάσει στο Κραματόρσκ, μια πόλη στην περιοχή Ντονέτσκ της Ουκρανίας.
Άλλοι ισχυρισμοί αφορούν γενικότερα την παρουσία ξένων μαχητών και δεν κάνουν την άμεση σύνδεση με το ΝΑΤΟ αλλά την αφήνουν να εννοηθεί.
Για παράδειγμα, ο Vladimir Kornilov, αρθρογράφος του RIA Novosti, δήλωσε ότι υπήρξε «δραματική αύξηση των βίντεο με ανθρώπους που ήρθαν να “απελευθερώσουν” το Ιζιούμ, και μιλούσαν αγγλικά».
Ποια είναι τα αποδεικτικά στοιχεία που δίνονται;
Είναι σημαντικό να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ των ξένων μαχητών που ταξίδεψαν ανεξάρτητα στην Ουκρανία και των στρατευμάτων που αναπτύχθηκαν από τις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ.
Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης δεν έχουν παράσχει αποδείξεις για υπηρετούντες Νατοϊκούς στο μέτωπο, παρά μόνο επισημαίνουν την παρουσία μεμονωμένων ξένων μαχητών στο πεδίο της μάχης.
Ένας από τους μαχητές που παρουσιάστηκαν στην τηλεοπτική εκπομπή Vremya Pokazhet είναι ο Malcolm Nance, πρώην αξιωματικός του αμερικανικού ναυτικού, ο οποίος τους τελευταίους μήνες αναρτούσε τακτικά βίντεο με τον εαυτό του στην Ουκρανία.
Σε ένα βίντεο, το οποίο προβάλλεται στην τηλεοπτική εκπομπή, ο κ. Nance εμφανίζεται με μια πυροβολαρχία πυροβολικού πίσω του, να ρίχνει αυτό που περιγράφει ως «την πρώτη βολή πυροβολικού μιας μαζικής επίγειας επίθεσης με συνδυασμένα όπλα και πολλαπλούς άξονες».
Με περισσότερους από ένα εκατομμύριο οπαδούς στο Twitter, η παρουσία του κ. Nance στην Ουκρανία δεν μπορεί να θεωρηθεί κρυφή.
Δεν υπηρετεί επί του παρόντος στον αμερικανικό στρατό και τον Απρίλιο, μοιράστηκε στο διαδίκτυο ότι είχε ενταχθεί στην Ουκρανική Λεγεώνα των Ξένων.
Ένα δεύτερο άτομο που εντοπίζεται σε φιλορωσικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένας άλλος Αμερικανός, ο Rob-Roy Lane, ο οποίος μεγάλωσε στην αμερικανική πολιτεία Idaho.
Ο κ. Lane δημοσιεύει επίσης τακτικά βίντεο στο διαδίκτυο με τον εαυτό του ενσωματωμένο σε μια ουκρανική στρατιωτική μονάδα και κατονομάζει αρκετούς άλλους ξένους εθελοντές στην ομάδα. Τα βίντεο αυτά έχουν κοινοποιηθεί ευρέως σε φιλορωσικά κανάλια κοινωνικής δικτύωσης.
Δεν υπάρχουν στοιχεία στο διαδίκτυο που να υποδηλώνουν ότι έχει προηγούμενη στρατιωτική εμπειρία. Το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ δεν έχει απαντήσει σε αιτήματα σχολιασμού σχετικά με τη συμμετοχή του στις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Στον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο κ. Lane κατονομάζει αρκετά άλλα μέλη της μονάδας του, συμπεριλαμβανομένων δύο Βρετανών υπηκόων.
Το υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι δεν σχολιάζει τα υπηρεσιακά μητρώα του πρώην προσωπικού ή τις δραστηριότητές τους σε ζώνες συγκρούσεων.
Ποια υποστήριξη παρέχει το ΝΑΤΟ;
Οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ παρέχουν μεγάλες ποσότητες εξελιγμένου οπλισμού και υλικοτεχνικής υποστήριξης στην Ουκρανία, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι μακράν ο μεγαλύτερος χορηγός.
Ο εξοπλισμός αυτός περιλαμβάνει διάφορα οπλικά συστήματα που πιστεύεται ότι έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στη σύγκρουση μέχρι στιγμής, όπως εκτοξευτές πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και αντιαρματικά όπλα.
Και υπήρξαν επίσης εικασίες από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ έχουν βοηθήσει τόσο με πληροφορίες όσο και με την επιλογή στρατιωτικών στόχων.
Υπάρχουν περίπου 40.000 στρατιώτες του ΝΑΤΟ που σταθμεύουν σε χώρες μέλη της συμμαχίας στην περιοχή, όπως στις χώρες της Βαλτικής και στην Πολωνία, ενώ άλλοι 300.000 στρατιώτες βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας.
Εκτεταμένη εκπαίδευση των ουκρανικών δυνάμεων από μέλη του ΝΑΤΟ πραγματοποιείται εκτός της χώρας, αλλά καμία χώρα μέλος του ΝΑΤΟ δεν δήλωσε ότι έχει συνεισφέρει με στρατιωτικό προσωπικό για να πολεμήσει στην Ουκρανία.
«Δεν υπάρχουν στοιχεία για τη συμμετοχή χερσαίων δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία», λέει ο Έντουαρντ Άρνολντ του Royal United Services Institute (Rusi), μιας δεξαμενής σκέψης για την άμυνα και την ασφάλεια.
«Ούτε για διοικητές του ΝΑΤΟ που κατευθύνουν ουκρανικές μονάδες στο πεδίο της μάχης», προσθέτει. «Υπάρχει επίσης πολύ μικρή πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο στο μέλλον, καθώς το ΝΑΤΟ προσπαθεί να μετριάσει τους κινδύνους κλιμάκωσης».
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο BBC