Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Εάν αυτό ισχύει, σηματοδοτεί έναν άλλο τρόπο με τον οποίο τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται στον πόλεμο της Ουκρανίας – για να πλήξουν στόχους πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Σύμφωνα με το BBC χιλιάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται στη σύγκρουση και από τις δύο πλευρές για να βομβαρδίζουν στόχους ή να κατευθύνουν πυρά πυροβολικού εναντίον τους.
Ορισμένα από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται είναι ειδικά κατασκευασμένα για στρατιωτική χρήση. Ωστόσο, πρόσφατα η Ουκρανία φαίνεται να στρέφεται περισσότερο προς τη χρήση μικρών, έτοιμων μη επανδρωμένων αεροσκαφών που μπορούν να βρεθούν στο εμπόριο
Ποιος τύπος μη επανδρωμένου αεροσκάφους θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον της Ρωσίας στην Κριμαία;
Αυτόν τον μήνα, σημειώθηκαν επιθέσεις σε μια ρωσική στρατιωτική βάση στο Σάκι, στη δυτική Κριμαία, σε μια αεροπορική βάση κοντά στη Σεβαστούπολη και σε ρωσικά πλοία του στόλου της Μαύρης Θάλασσας στο λιμάνι της Σεβαστούπολης.
Η Δρ Μαρίνα Μίρον, ερευνήτρια αμυντικών σπουδών στο King’s College του Λονδίνου, μιλώντας στο BBC ανέφερε ότι για τις επιθέσεις αυτές χρησιμοποιήθηκαν πιθανότατα μικρά μη επανδρωμένα αεροσκάφη καμικάζι.
«Αν κοιτάξετε τις εκρήξεις στις επιθέσεις, είναι αρκετά μικρές. Υποψιάζομαι ότι πρόκειται για αυτοσχέδια μη επανδρωμένα αεροσκάφη καμικάζι, στα οποία έχουν προσδεθεί εκρηκτικά» λέει η ίδια. Και συνεχίζει: «Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι αρκετά μικρά ώστε να έχουν περάσει κρυφά από το σύστημα αεράμυνας της Ρωσίας».
Η Ουκρανία δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε ότι βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις στην Κριμαία. Ωστόσο, λέει η Δρ Miron, οι επιθέσεις θα μπορούσαν να δείξουν πώς έχει αλλάξει η χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών από τις προηγούμενες ημέρες της σύγκρουσης, όταν υπήρχε μεγαλύτερη έμφαση στις επιθέσεις από στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Τι drones διαθέτουν η Ουκρανία και η Ρωσία;
Το κύριο στρατιωτικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος της Ουκρανίας είναι το τουρκικής κατασκευής Bayraktar TB2. Έχει περίπου το μέγεθος ενός μικρού αεροπλάνου, διαθέτει κάμερες στο σκάφος και μπορεί να οπλιστεί με βόμβες που κατευθύνονται με λέιζερ.
«Στην αρχή του πολέμου, η Ουκρανία διέθετε έναν στόλο κάτω από 50 κομμάτια», λέει ο Δρ Jack Watling της δεξαμενής σκέψης Royal United Services Institute (Rusi).
Η Ρωσία χρησιμοποιεί κυρίως τα «μικρότερα» Orlan-10, λέει και προσθέτει ότι «Η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο με μερικές χιλιάδες από αυτά, και μπορεί να της έχουν απομείνει μερικές εκατοντάδες». Αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη διαθέτουν επίσης κάμερες και μπορούν να μεταφέρουν μικρές βόμβες.
Πόσο αποτελεσματικά είναι τα στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη;
Και για τις δύο πλευρές τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ήταν πιο αποτελεσματικά όταν χρησιμοποιήθηκαν για τον εντοπισμό εχθρικών στόχων και την καθοδήγηση των πυρών πυροβολικού προς τον αντίπαλο.
«Οι ρωσικές δυνάμεις μπορούν να βάλλουν εναντίον του εχθρού μέσα σε μόλις 3-5 λεπτά από τη στιγμή που ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος Orlan-10 θα εντοπίσει έναν στόχο», λέει ο Δρ Γουότλινγκ. «Χωρίς το μη επανδρωμένο αεροσκάφος, μια επίθεση για να πραγματοποιηθεί θα μπορούσε να χρειαστούν 20-30 λεπτά περίπου» προσθέτει.
Η Δρ Marina Miron λέει ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη επέτρεψαν στην Ουκρανία να απλώσει τις περιορισμένες δυνάμεις της. «Αν ήθελες να αναζητήσεις εχθρικές θέσεις στο παρελθόν, θα έπρεπε να στείλεις μονάδες ειδικών δυνάμεων… και μπορεί να έχανες κάποιους στρατιώτες», λέει. «Τώρα, το μόνο που ρισκάρεις είναι ένα drone».
Τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar της Ουκρανίας έλαβαν ευρεία αναγνώριση.
«Εμφανίστηκαν να επιτίθενται σε στόχους όπως αποθήκες πυρομαχικών και έπαιξαν ρόλο στη βύθιση του Moskva», λέει η Δρ Miron. Ωστόσο, πολλά Bayraktar έχουν καταστραφεί από τα συστήματα αεράμυνας της Ρωσίας. «Είναι μεγάλα, κινούνται σχετικά αργά και πετούν μόνο σε μεσαίο ύψος – και αυτό τα καθιστά εύκολα καταρρίψιμα», λέει ο Δρ Γουότλινγκ.
Πώς χρησιμοποιούνται τα μη στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη;
Η αντικατάσταση των στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών είναι δαπανηρή – ένα μόνο Bayraktar TB2 κοστίζει περίπου 2 εκατομμύρια δολάρια.
Έτσι, και οι δύο πλευρές – αλλά κυρίως η Ουκρανία – στρέφονται σε μικρά, εμπορικά μοντέλα, όπως το DJI Mavic 3, το οποίο κοστίζει περίπου 2.159 ευρώ.
Ένας Ουκρανός κατασκευαστής μη επανδρωμένων αεροσκαφών εκτιμά ότι οι δυνάμεις της χώρας διαθέτουν 6.000 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά είναι αδύνατο να επιβεβαιωθεί αυτό.
Τέτοια εμπορικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να εξοπλιστούν με μικρές βόμβες. Ωστόσο, χρησιμοποιούνται κυρίως για να εντοπίζουν τα εχθρικά στρατεύματα και να κατευθύνουν τις επιθέσεις.
«Η Ουκρανία δεν έχει τόσα πυρομαχικά όσα η Ρωσία», λέει η Δρ Μιρόν. «Το να έχουν “μάτια στον ουρανό” για να εντοπίζουν στόχους και να κατευθύνουν τα πυρά του πυροβολικού σημαίνει ότι μπορούν να αξιοποιήσουν καλύτερα αυτά που έχουν».
Αλλά τα εμπορικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι πολύ λιγότερο ισχυρά από τα στρατιωτικά.
Η συνολική απόσταση πτήσης του DJI Mavic είναι μόλις 30 χιλιόμετρα και μπορεί να πετάξει μόνο για 46 λεπτά το πολύ. Τα φθηνότερα και μικρότερα drones πετούν για ακόμη λιγότερο χρόνο και καλύπτουν μικρότερες αποστάσεις.
Πώς αμύνεται η κάθε πλευρά απέναντι στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη;
Η Ρωσία χρησιμοποιεί άμυνα με ραντάρ κατά των στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και ηλεκτρονικές συσκευές παρεμβολών κατά των εμπορικών, λέει η Δρ Miron.
«Οι ρωσικές δυνάμεις διαθέτουν το τυφέκιο Stupor, το οποίο εκτοξεύει ηλεκτρομαγνητικούς παλμούς», λέει. Αυτό εμποδίζει τα εμπορικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη να μπορούν να πλοηγηθούν χρησιμοποιώντας GPS, εξηγεί.
Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν επίσης χρησιμοποιήσει διαδικτυακά συστήματα, όπως το Aeroscope, για να εντοπίζουν και να διακόπτουν τις επικοινωνίες μεταξύ των εμπορικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των χειριστών τους.
Τα συστήματα αυτά μπορούν να προκαλέσουν τη συντριβή ενός drone ή την επιστροφή του στη βάση και να το σταματήσουν να στέλνει πληροφορίες. Το μέσο ουκρανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος μόλις και μετά βίας αντέχει μια εβδομάδα, σύμφωνα με έκθεση της Rusi.
Ποιος προμηθεύει τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη;
Η Ρωσία αγοράζει τώρα στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed από το Ιράν, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο. Οι δυνάμεις των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη τα χρησιμοποίησαν για να επιτεθούν σε στόχους στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι ΗΠΑ προμηθεύουν την Ουκρανία με περίπου 700 στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Switchblade «καμικάζι». Δεν είναι γνωστό αν αυτά χρησιμοποιήθηκαν στις πρόσφατες επιθέσεις κατά των ρωσικών βάσεων στη Σεβαστούπολη και όχι αυτοσχέδια μη επανδρωμένα αεροσκάφη καμικάζι. Αυτά είναι γεμάτα με εκρηκτικά – και είναι σχεδιασμένα να παραμένουν στον αέρα μέχρι να βρουν τον στόχο τους.
Η εταιρεία SpaceX του Elon Musk παρέχει το σύστημα δορυφορικών επικοινωνιών Starlink στην Ουκρανία. Αυτό δημιουργεί μια ασφαλή σύνδεση μεταξύ των εμπορικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των χειρηστών.
Η DJI έχει πλέον σταματήσει να προμηθεύει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη Ρωσία ή την Ουκρανία.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο BBC