Οι Ρώσοι στρατιώτες έχουν κατηγορηθεί για στοχευμένες επιθέσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ Ουκρανών. Οι επιθέσεις περιλαμβάνουν σεξουαλική βία, βιασμό, φυλάκιση, επίθεση, κλοπή και απόπειρα δολοφονίας, όπως αποκαλύπτει το openDemocracy.
Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, η ουκρανική ΛΟΑΤΚΙ+ οργάνωση Nash Svit (Ο Κόσμος μας) μιλά με θύματα για να τεκμηριώσει αυτές τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους Ρώσους κατακτητές.
Από τις δέκα περιπτώσεις που εντοπίστηκαν από τη Nash Svit και κοινοποιήθηκαν αποκλειστικά στο openDemocracy, οι οκτώ πιστεύεται ότι συνέβησαν στην περιοχή Kherson, η οποία ήταν η μόνη περιφερειακή πρωτεύουσα που καταλήφθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις. Τα άλλα δύο πιστεύεται ότι συνέβησαν στη Μαριούπολη.
Σοκαριστική μαρτυρία
Ο Alexander κρατήθηκε σε ρωσικό σημείο ελέγχου τον Μάρτιο. Ο 31χρονος προσπαθούσε να φύγει από την πόλη της Μαριούπολης, στα νοτιοανατολικά της Ουκρανίας, αφού καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από ρωσικές βόμβες.
Αλλά όταν οι στρατιώτες διάβασαν μηνύματα στο τηλέφωνο του Alexander, κατάλαβαν ότι ήταν γκέι. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτός είναι ο λόγος που τον έστειλαν στη διαβόητη φυλακή στην Olenivka, στην περιοχή του Ντόνετσκ, με υποτιθέμενες κατηγορίες για τρομοκρατία. Εκεί, οι διευθυντές της φυλακής ενημέρωσαν τους άλλους κρατούμενους για τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, με αποτέλεσμα να δεχθεί επαναλαμβανόμενη σεξουαλική βία.
«Οι κρατούμενοι άρχισαν να με παρενοχλούν», ανέφερε ο ίδιος. «Για λίγο αντιστάθηκα αλλά μετά από λίγες μέρες αναγκάστηκα να κάνω αυτό που μου είπαν. Σχεδόν κάθε βράδυ, 10 με 15 άνδρες με βίαζαν, μέχρι που απελευθερώθηκα από τους εκπροσώπους της διοίκησης».
Οι εθελοντές Ilya και Mykola σταμάτησαν επίσης σε ρωσικό σημείο ελέγχου τον Μάρτιο. Οι φίλοι, ηλικίας 23 και 50 ετών αντίστοιχα, επέστρεφαν στο Kherson από το Mykolaiv με φάρμακα και τρόφιμα για τους ντόπιους, όταν συνάντησαν ένα ρωσικό στρατιωτικό οδόφραγμα κοντά στο χωριό Posad-Pokrovske.
Τρεις ένοπλοι στρατιώτες έψαξαν το αυτοκίνητό τους, παίρνοντας τα κινητά τους τηλέφωνα. Αφού βρήκαν ένα γκέι βίντεο στο τηλέφωνο του Ilya, οι στρατιώτες άρχισαν να χτυπούν και τους δύο άνδρες, αφήνοντας εμφανείς μώλωπες στα χέρια και τους ώμους τους.
Οι στρατιώτες πήραν τα μισά φάρμακα και τρόφιμα, καθώς και περίπου 1.000 UAH σε μετρητά. Συνολικά, κατέσχεσαν παράνομα περίπου 16.000 UAH ανθρωπιστική βοήθεια και μετρητά.
Καταγραφή των παραβιάσεων
Η Nash Svit έχει στήσει ένα δίκτυο «παρακολούθησης» σε όλη την Ουκρανία, αναζητώντας αναφορές για επιθέσεις κατά ΛΟΑΤΚΙ+ – ελέγχοντας συνεχώς τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης. Στη συνέχεια, απευθύνονται στα θύματα προσφέροντας υποστήριξη και ζητώντας περισσότερες πληροφορίες, ώστε να μπορούν να στείλουν τα στοιχεία στην αστυνομία.
Πριν από τον πόλεμο, τα μέλη της οργάνωσης πραγματοποιούσαν τακτικά μικρές εκδηλώσεις στις πόλεις τους για να αναδείξουν τις διακρίσεις και εγκλήματα μίσους κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Μετά τον πόλεμο ο εντοπισμός των εγκλημάτων μίσους γίνεται πλέον με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων από στόμα σε στόμα, λέει η Alexandra Semenova, μέλος της Nash Svit.
«Δραστηριοποιούμαστε για αρκετό καιρό και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα γνωρίζουν ότι υπάρχει ένα δίκτυο, οπότε επικοινωνούν αμέσως με έναν από εμάς», λέει η Semenova, η οποία έχει συμμετάσχει στο δίκτυο για περίπου οκτώ χρόνια.
Υπάρχουν εννέα βάσεις καταγραφής σε διαφορετικές πόλεις της Ουκρανίας. Παρά τον τεράστιο αντίκτυπο που είχε η εισβολή σε σχεδόν όλους τους τομείς της ζωής στη χώρα, η Semenova και τα άλλα μέλη της οργάνωσης παραμένουν έτοιμα να ακούσουν τα θύματα σε όλη τη χώρα.
«Ψυχολογικά και σωματικά είναι δύσκολο, καθώς όλα τα μέλη του δικτύου είναι ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και φυσικά μπορούν να δεχτούν επίθεση», προσθέτει.
Ενώ η Semenova και η ομάδα της συνεχίζουν να προσπαθούν να βοηθήσουν τα θύματα τόσο ψυχολογικά όσο και νομικά, η υποστήριξη που μπορεί να προσφερθεί σε όσους βρίσκονται σε κατεχόμενες περιοχές είναι περιορισμένη. Ακόμη και όταν υπάρχουν πιθανές δυνατότητες αποκατάστασης, πολλά θύματα διστάζουν.
«Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζω κατά τη διάρκεια του πολέμου, με την τεκμηρίωση υποθέσεων, είναι ότι όλα τα θύματα φοβούνται να δηλώσουν στην αστυνομία, φοβούμενα ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν», εξηγεί η Semenova.
«Άνθρωποι σαν εσάς δεν ανήκουν στο Kherson»
Ένα πρωινό του Αυγούστου, δύο Ρώσοι στρατιώτες πλησίασαν τον πάγκο της 52χρονης Valentyna στην περιοχή Korabelny της Ουκρανίας και τη ρώτησαν πόσο κοστίζουν μερικά λαχανικά και φρούτα.
Η Valentyna φορούσε ανδρικά ρούχα και είχε κοντά μαλλιά. Καθώς άρχισε να απαντά, οι στρατιώτες κατάλαβαν ότι ήταν γυναίκα και άρχισαν να την προσβάλλουν: «Είσαι λεσβία… θα σε γιατρέψουμε από αυτό, άνθρωποι σαν εσένα δεν ανήκουν στο Kherson».
Οι αξιωματικοί του στρατού – που φαινόταν να ήταν πρώην κρατούμενοι λόγω των τατουάζ στα δάχτυλά τους – πέταξαν στο έδαφος προϊόντα από τον πάγκο της Valentyna. Φοβούμενη ότι η κατάσταση θα μπορούσε να κλιμακωθεί, η Valentyna τράπηκε σε φυγή καθώς οι στρατιώτες της πέταξαν πατάτες στην πλάτη, μερικές από τις οποίες χτύπησαν το κεφάλι της. «Τρέξε μακριά, όσο είμαστε αρκετά καλοί μαζί σου. Αν σε ξαναδούμε, θα βάλουμε τα λαχανικά σου μέσα σου, απόβρασμα».
Ο αντίκτυπος της επίθεσης ήταν καταστροφικός για τη Valentyna. Έπαθε καρδιακή προσβολή μετά το περιστατικό και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την περιοχή φοβούμενη άλλη επίθεση. Έφυγε από την πόλη για να ζήσει με τη μητέρα της σε ένα κοντινό χωριό.
Στη Μαριούπολη, ο Volodymyr, ένας 30χρονος ακτιβιστής, δέχθηκε έλεγχο από δύο Ρώσους αστυνομικούς που φορούσαν στρατιωτικές στολές που δεν αναγνώριζε. Όταν ο Volodymyr πρόφερε λάθος το όνομα του δρόμου, οι ένοπλοι άρχισαν να υποψιάζονται ότι δεν ήταν ντόπιος και τον έψαξαν.
Ένας από τους άνδρες παρατήρησε ένα σκουλαρίκι στο αυτί του Volodymyr και είπε: «Γιατί έχεις ένα σκουλαρίκι στο αυτί σου, είσαι αδερφή;» Η κατάσταση κλιμακώθηκε γρήγορα, με τους στρατιωτικούς να απειλούν να βιάσουν τον Volodymyr για να του δώσουν ένα μάθημα, καθώς και να τον παραδώσουν στους Τσετσένους.
Οι άνδρες άρχισαν να γδύνουν βίαια τον Volodymyr, αλλά επενέβη μια άλλη ρωσική ομάδα περιπολίας που περνούσε από εκεί. Αφού έλεγξαν τα έγγραφά του, άφησαν τον Volodymyr να φύγει.
Ρωσικά εγκλήματα πολέμου
Τον Ιούνιο, η Ουκρανή δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα Oleksandra Matviichuk ισχυρίστηκε ότι από την έναρξη της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου, ο ρωσικός στρατός είχε διαπράξει σχεδόν 10.000 εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.
Η Matviichuk είναι μέρος μιας πρωτοβουλίας γνωστής ως «Δικαστήριο για τον Πούτιν», η οποία έχει τεκμηριώσει αμέτρητα παραδείγματα εγκλημάτων πολέμου – από δολοφονίες αμάχων μέχρι βιασμούς. Οι Ολλανδοί βουλευτές ζήτησαν ένα ειδικό δικαστήριο για τον Πούτιν και τους συνεργάτες του στη Χάγη.
Υπήρξαν προηγούμενες καταγγελίες ότι το ρωσικό κράτος και οι φορείς του στοχεύουν άτομα με βάση τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, όπως οι αναφερόμενες εκκαθαρίσεις κατά των ομοφυλόφιλων στη Δημοκρατία της Τσετσενίας, ένα μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, το 2017. Έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης για εγκλήματα κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ περιέγραψε τις επιθέσεις στην περιοχή ως «το πιο κραυγαλέο παράδειγμα βίας κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ευρώπη που έχει συμβεί εδώ και δεκαετίες».
Η κατάσταση για τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας που ζουν στη Ρωσία δείχνει ελάχιστα σημάδια βελτίωσης, με τη λεγόμενη απαγόρευση της «gay προπαγάνδας» να επεκτείνεται σε όλους τους ενήλικες, βασιζόμενη σε νόμο του 2013 που καθιστά εγκληματική την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με το ότι είναι ΛΟΑΤΚΙ+ σε παιδιά.