Τις προηγούμενες μέρες η ατζέντα του Βλαντίμιρ Πούτιν ήταν γεμάτη, καθώς συναντήθηκε με ηγέτες που συμμετείχαν στην πρόσφατη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, στο Ουζμπεκιστάν.
Στη διάρκεια των συναντήσεών του είδαμε δύο ηγέτες να αλλάζουν διακριτικά τον τόνο τους απέναντι στον ρώσο ηγέτη και την «ειδική στρατιωτική» του επιχείρηση στην Ουκρανία. Ο λόγος για τον ινδό πρωθυπουργό, Ναρέντα Μόντι, και τον κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ.
Η δημόσια κριτική σε βάρος του Βλαντίμιρ Πούτιν αποκαλύπτει την ανησυχία των μεγάλων χωρών της Ασίας και σηματοδοτεί μια αλλαγή στην παγκόσμια αντίληψη για τον πόλεμο, σύμφωνα με αξιωματούχους χωρών της Δύσης, με φόντο τις προσπάθειες της Ευρώπης και των ΗΠΑ να διαβρωθεί το μέτωπο στήριξης που φαινόταν να έχει σχηματιστεί υπέρ του Κρεμλίνου.
Όπως επισημαίνουν οι Financial Times, οι επικρίσεις του ινδού πρωθυπουργού για τον πόλεμο και η αναγνώριση από τον Βλαντίμιρ Πούτιν των ανησυχιών που εξέφρασε ο κινέζος πρόεδρος αποτελούν σημάδια δυσφορίας απέναντι στη Μόσχα, δήλωσαν τρεις δυτικοί αξιωματούχοι.
Σαφές μήνυμα ενόχλησης
Τα σχόλια είναι «ένα γνήσιο και σαφές μήνυμα» ενόχλησης, σύμφωνα με ανώτερο ευρωπαίο αξιωματούχο, ο οποίος πρόσθεσε ότι η Ινδία και η Κίνα θα μπορούσαν να προσαρμόσουν τις ενέργειές τους τόσο προς τη Ρωσία όσο και προς τη Δύση.
Σε άλλα σχόλια, ανώτερος ευρωπαίος υπουργός είπε ότι ερμήνευσαν τα σχόλια ως «πραγματική κριτική». «Ειδικά από τον Μόντι. Δεν νομίζω ότι του αρέσει αυτό… Ήταν πολύ καλύτερο να βρίσκεσαι σε μια θέση ασάφειας όπου μπορείς να είσαι φιλικός και με τις δύο πλευρές. Και να επωφεληθείς από το να είσαι φίλος και με τους δύο».
Ο ινδός πρωθυπουργός είπε στον Πούτιν ότι «η σημερινή εποχή, δεν είναι εποχή πολέμου». Ο Ρώσος πρόεδρος απάντησε ότι «θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το σταματήσουμε αυτό το συντομότερο δυνατό», επικαλούμενος τις «ανησυχίες που εκφράζετε συνεχώς». Νωρίτερα, ο Πούτιν είχε αναγνωρίσει τις «ανησυχίες» του προέδρου της Κίνας για τον πόλεμο.
Ο Πούτιν απομονώνεται όλο και περισσότερο
Σύμφωνα με τους Financial Times, όσα διημείφθησαν στη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στο Ουζμπεκιστάν σηματοδοτούν τη μεγαλύτερη δημόσια αναγνώριση της ανησυχίας για τον πόλεμο από τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες που δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα.
Οι δηλώσεις των Μόντι και Σι καταδεικνύουν ότι ο Πούτιν «απομονώνεται περαιτέρω από τη διεθνή κοινότητα» δήλωσε την Παρασκευή ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζον Κίρμπι. «Ακόμη και χώρες που δεν ήταν δυναμικές και έντονες στην αντίθεσή τους απέναντι στον Πούτιν, αρχίζουν να αμφισβητούν τι κάνει στην Ουκρανία».
Η προφανής αποδοκιμασία της Κίνας και της Ινδίας αποτελεί πιθανό εμπόδιο στον στόχο του Πούτιν να εμβαθύνει τους δεσμούς με μη δυτικές χώρες. Μια εβδομάδα πριν από τη συνάντηση στο Ουζμπεκιστάν, ο ρώσος πρόεδρος είπε ότι χώρες όπως η Κίνα ήταν σε θέση να αναπληρώσουν τις εμπορικές απώλειες μετά τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Αν και η Κίνα επωφελήθηκε από τις χαμηλότερες τιμές για να αυξήσει τις αγορές ρωσικών αγαθών, ο κίνδυνος δευτερογενών κυρώσεων από τις ΗΠΑ σημαίνει ότι οι εταιρείες της παραμένουν επιφυλακτικές στο να καλύψουν το κενό που άφησαν οι κυρώσεις στον αμυντικό και τεχνολογικό τομέα της Ρωσίας.
«Περίμεναν περισσότερα από την Κίνα» υποστήριξε δυτικός αξιωματούχος στη Μόσχα και πρόσθεσε ότι οι κινεζικές εταιρείες έχουν λάβει οδηγίες είτε να παραμένουν αδρανείς, είτε να ζητούν άδεια σε ανώτατο επίπεδο.
Το Κρεμλίνο ανέφερε, από την πλευρά του, ότι η σχέση της Ρωσίας με την Κίνα παραμένει ισχυρή. Την Κυριακή, ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε στη ρωσική κρατική τηλεόραση ότι η Μόσχα και το Πεκίνο έχουν «απόλυτη συγγένεια στην προσέγγισή μας σε κάθε είδους προκλητικές ενέργειες που προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ο Πεσκόφ αναγνώρισε ότι οι πιθανές δευτερεύουσες δυτικές κυρώσεις είναι «περίπλοκοι παράγοντες» που έχουν «αρνητική επίδραση» στην εμβάθυνση των εμπορικών σχέσεων της Κίνας με τη Ρωσία, αλλά είπε ότι «δεν είναι σε θέση να έχουν σημαντικό αποτέλεσμα».
Το… διφορούμενο μήνυμα
Οι αναλυτές υπογραμμίζουν πάντως ότι, ενώ το μήνυμα μπορεί να είναι σαφές, ούτε ο Σι ούτε ο Μόντι αναφέρθηκαν απευθείας στην Ουκρανία ούτε εξέφρασαν την υποστήριξή τους στο Κίεβο. Και οι δύο άλλωστε έχουν αυξήσει τις αγορές ρωσικών εξαγωγών ενέργειας και συνέχισαν τις συναλλαγές με τη Μόσχα από τότε που ξεκίνησε η εισβολή πριν από σχεδόν επτά μήνες.
«Η δήλωση του Μόντι πέτυχε αυτό που ήθελε να πετύχει: να στείλει ένα μήνυμα στη Δύση ότι δεν στέκεται στο πλευρό του Πούτιν» δήλωσε ο Σουσάντ Σινγκ, ανώτερος συνεργάτης του Κέντρου Ερευνών Πολιτικής στο Νέο Δελχί.
Ο Σινγκ σημείωσε επίσης ότι οι δηλώσεις του Μόντι δεν εγείρουν κανένα «επίμαχο ζήτημα» σχετικά με την κυριαρχία ή την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, αλλά επικεντρώθηκαν σε ζητήματα σχετικά με τις επιπτώσεις του πολέμου σε τομείς όπως η επισιτιστική ασφάλεια, τα καύσιμα και οι προμήθειες λιπασμάτων.
Από την άλλη, δυτικοί αξιωματούχοι ερμήνευσαν τις ανησυχίες του Μόντι και του Σι ως αμφισβήτηση της αφήγησης του Πούτιν ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας ευθύνονται για τις οικονομικές επιπτώσεις από τον πόλεμο.