Ο Αντρέι Νικιφόροφ, δικηγόρος από την Αγία Πετρούπολη, ήταν ένας από τους εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσους που επιστρατεύθηκαν από τον περασμένο μήνα, για να κρατήσουν τις γραμμές του μετώπου στον παραπαίοντα πόλεμο της χώρας του στην Ουκρανία.
Στις 25 Σεπτεμβρίου έλαβε τα χαρτιά της επιστράτευσής του. Στις 7 Οκτωβρίου, μόλις δύο εβδομάδες αργότερα, ήταν νεκρός, μεταδίδει η βρετανική εφημερίδα «The Guardian».
Τους υποσχέθηκαν εκπαίδευση δύο μηνών
«Δεν ξέρουμε τι συνέβη», δήλωσε ο Αλεξάντερ Ζελένσκι, επικεφαλής του ρωσικού Κολεγίου Νομικών Νιέφσκι, του οποίου ο Νικιφόροφ ήταν μέλος. Ο Ζελένσκι και ένα μέλος της οικογένειας του Νικιφόροφ επιβεβαίωσαν την επιστράτευση και τον θάνατό του. «Το μόνο που έχουμε είναι μια ημερομηνία και έναν τόπο».
Το μέρος αυτό ήταν η πόλη Λισικάνσκ στην περιφέρεια του Λουγκάνσκ, ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία κοντά στις γραμμές του μετώπου.
Τα πρώτα φέρετρα επιστρέφουν τώρα στην Ρωσία από την Ουκρανία, μεταφέροντας τα λείψανα απλών Ρώσων, στους οποίους αρχικά υποσχέθηκαν μια γρήγορη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» και τώρα έχουν κληθεί να πάνε να υπηρετήσουν έναν πόλεμο.
Οι θάνατοί τους μπορεί να σηματοδοτήσουν άλλο ένα σημείο καμπής για την Ρωσία σε αυτή τη σύγκρουση, όπου η κακή διαχείριση έχει οδηγήσει σε εσωτερικές διαμάχες στο Κρεμλίνο και τουλάχιστον μισό εκατομμύριο άνδρες έχουν επιστρατευτεί ή έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους για να την αποφύγουν.
Οι νεόκοποι στρατιώτες πέθαναν μέσα σε λίγες εβδομάδες από την ανακοίνωση της επιστράτευσης του Βλαντίμιρ Πούτιν, στις 21 Σεπτεμβρίου. Την Πέμπτη, η περιφέρεια του Τσελιάμπινσκ ανακοίνωσε τον θάνατο πέντε στρατιωτών που είχαν επιστρατευθεί, από ένα μόνο σύνταγμα.
Πληροφορίς το Σάββατο ανέφεραν ότι άλλοι τέσσερις πέθαναν μόνο από την περιοχή του Κρασνογιάρσκ. Τα μέλη των οικογενειών ορισμένων ανδρών που έχασαν τη ζωή τους δήλωσαν ότι τους είχαν υποσχεθεί εκπαίδευση δύο μηνών, προτού σταλούν στο μέτωπο.
Οι περισσότεροι λένε πως δεν εκπαιδεύτηκαν καθόλου
Σύμφωνα με το BBC της Ρωσίας, άλλοι 14 πέθαναν πριν ακόμη φτάσουν στο μέτωπο, από αιτίες όπως αυτοκτονία, καρδιακές προσβολές και άλλες μυστηριώδεις ασθένειες.
Ο Νικιφόροφ, αντίθετα, έπαιξε τον ρόλο που του ζήτησε το Κρεμλίνο: πιστός, πρόθυμος και ικανός. Βετεράνος του στρατού, που είχε υπηρετήσει στην Τσετσενία, δεν εξεπλάγη όταν κλήθηκε.
«Δεν δίστασε», είπε ο Ζελένσκι, προσθέτοντας ότι οι στρατολόγοι είχαν παραδώσει τα χαρτιά τής επιστράτευσης στο σπίτι του. «Δεν προσπάθησε να ξεφύγει από τη θητεία του. Μάζεψε τα πράγματά του και πήγε. Έπραξε γενναία».
Ωστόσο, οι θάνατοι που συμβαίνουν τόσο γρήγορα, ορισμένοι μόλις λίγες ημέρες μετά την επιστράτευση των ανδρών, έχουν προκαλέσει οργή στην πατρίδα.
Ο Αλεξέι Μαρτίνοφ, ένας 28χρονος υπάλληλος της κυβέρνησης της Μόσχας, επιστρατεύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, δήλωσε ο πατέρας του. Ο θάνατός του επιβεβαιώθηκε στις 10 Οκτωβρίου. «Ο γιος μου πέθανε, τι είμαι εγώ;», έγραψε σε ανάρτησή του στις 13 Οκτωβρίου. «Δεν ξέρουμε τίποτα περισσότερο από ό,τι δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο», δήλωσε στον Observer.
Παλιές φωτογραφίες από την Ημέρα της Νίκης το 2016 έδειχναν τον Μαρτίνοφ με στρατιωτική στολή, δύο μήνες μετά την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής του θητείας. Σύμφωνα με τη Νατάλια Λοσέβα, αναπληρώτρια διευθύντρια σύνταξης του τηλεοπτικού καναλιού RT, είχε υπηρετήσει στο σύνταγμα Semyonovsky, του οποίου οι κύριες δραστηριότητες είναι διοικητικές.
«Σαν πρόβατα στη σφαγή»
«Δεν είχε καμία εμπειρία μάχης», έγραψε η Λοσέβα σε μια οργισμένη ανάρτηση την περασμένη εβδομάδα, η οποία κατέστησε τον Μαρτίνοφ τον πιο προβεβλημένο θάνατο μέχρι στιγμής από το κύμα επιστρατεύσεων. «Τον έστειλαν στο μέτωπο μέσα σε λίγες μόνο ημέρες. Πέθανε ηρωικά στις 10 Οκτωβρίου».
Ο Ρομάν Σούπερ, ένας Ρώσος δημοσιογράφος που έχει αναφερθεί στην οργή των κρατικών υπαλλήλων, δήλωσε ότι ο θάνατος του Μαρτίνοφ οδήγησε σε αντιδράσεις μεταξύ των μορφωμένων στελεχών της χώρας.
«Στρατιωτικοί ηγέτες, τώρα δεν είναι η ώρα να πείτε ψέματα», έγραψε η Λοσέβα. «Δεν έχετε το δικαίωμα να λέτε ψέματα και τώρα είναι έγκλημα».
Η οργή για τη στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας είχε οδηγήσει σε σημαντικές εσωτερικές διαμάχες την ρωσική κυβέρνηση, με μια εξέγερση υπό την ηγεσία του επικεφαλής της Τσετσενίας, Ραμζάν Καντίροφ, και του ιδρυτή της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Wagner, Γιεβγκένι Πριγκόζιν, να καλούν ονομαστικά μεμονωμένους διοικητές, που κατηγορούν για την αποτυχία τους, να σταματήσουν την ουκρανική προέλαση.
Οι υποσχέσεις του Πούτιν για να κατευνάσει την οργή
Τώρα, με τον αντίκτυπο της επιστράτευσης να αρχίζει να γίνεται αισθητός στο εσωτερικό μέτωπο, ο Πούτιν αναγκάστηκε να υπερασπιστεί τη διαδικασία, λέγοντας στους Ρώσους ότι οι επιστρατεύσεις θα ολοκληρωθούν σε δύο εβδομάδες και ότι θα διατάξει έρευνα για παραβιάσεις των διαδικασιών επιστράτευσης.
«Το μέτωπο είναι 1.100 χιλιόμετρα, οπότε είναι σχεδόν αδύνατο να την κρατήσουμε αποκλειστικά με στρατεύματα που σχηματίζονται από τους συμβασιούχους οπλίτες», δήλωσε ο Πούτιν. «Αυτός είναι ο λόγος της επιστράτευσης».
Σε συνέντευξη Τύπου στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, Αστάνα, την Παρασκευή, δήλωσε ότι 16.000 επιστρατευμένοι στρατιώτες πολεμούν ήδη στην Ουκρανία και ότι 222.000 Ρώσοι έχουν ήδη κληθεί.
Δήλωσε ότι οι επιστρατευμένοι Ρώσοι θα λάβουν βασική εκπαίδευση πέντε έως 10 ημερών και στη συνέχεια εκπαίδευση στις μονάδες πέντε έως 15 ημερών. Μετά, θα συνεχιστεί η εκπαίδευση μάχης, υποστήριξε.
Ωστόσο, ορισμένοι από τους θανάτους δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι άνδρες έχουν σταλεί στον πόλεμο πολύ πιο γρήγορα από αυτό τον χρόνο που υποσχέθηκε ο Πούτιν. Αρκετοί Ρώσοι στρατιώτες, που αιχμαλωτίστηκαν από τους Ουκρανούς, ισχυρίστηκαν ότι δεν είχαν λάβει σχεδόν καμία εκπαίδευση.
Επιθετική και βιαστική επιστράτευση
Εν τω μεταξύ, οι Ρώσοι αξιωματικοί επιστράτευσης γίνονται πολύ πιο επιθετικοί. Ο Observer του Guardian μίλησε με τον συγγενή ενός άνδρα στη Μόσχα, ο οποίος συνελήφθη στους δρόμους της πόλης και του επιδόθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες τα έγγραφα επιστράτευσης.
Σε μια άλλη περίπτωση, ένας εργαζόμενος στον τομέα της πληροφορικής κατήγγειλε ότι αγνοήθηκε η εξαίρεσή του από την επιστράτευση και ότι δεν του επετράπη καν να αποχαιρετήσει την σύζυγό του και την τεσσάρων μηνών κόρη του, πριν σταλεί για βασική εκπαίδευση.
Η επιστράτευση της Ρωσίας μαστίζεται από αναφορές για παραμέληση, ανεξήγητους θανάτους και αυτοκτονίες. Την Παρασκευή, το πτώμα ενός Ρώσου αξιωματικού που είχε επιστρατευτεί βρέθηκε κρεμασμένο σε έναν φράχτη στην πόλη Παρτιζάνσκ, στα ανατολικά της χώρας.
Ορισμένοι από τους θανάτους στα κέντρα επιστράτευσης της Ρωσίας έχουν επίσης υποδείξει την ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων, που σχετίζονται με το χαμηλό ηθικό των Ρώσων. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, ένας άνδρας σε στρατιωτική βάση κοντά στην Αγία Πετρούπολη αυτοπυροβολήθηκε θανάσιμα. Ένας άλλος στη Σιβηρία φέρεται να έκοψε το λαιμό του σε μια αίθουσα συσσιτίου.
Το φιλοκυβερνητικό κανάλι Telegram Mash ανέφερε την Παρασκευή ότι οι λογοκριτές του διαδικτύου ερευνούν τώρα τους μπλόγκερ και δημοσιογράφους, που υποστήριζαν τον πόλεμο και άσκησαν κριτική στην ακατάλληλη επιστράτευση της Ρωσίας. Το κανάλι υποστήριξε ότι αυτά προκλήθηκαν από το υπουργείο Άμυνας.
Η Μαργκαρίτα Σιμονιάν, επικεφαλής του RT που έχει ηγηθεί των φιλορωσικών επικριτών των λαθών που έγιναν κατά τη διάρκεια της επιστράτευσης, έγραψε προς υπεράσπισή τους: «Σύμφωνα με τα στοιχεία μου, οι Αρχές που λαμβάνουν τις αποφάσεις δεν έχουν κανένα πρόβλημα με αυτές».