Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Εικόνες καταστροφής μέσα στην ουκρανική πόλη Λίμαν, που ανακατέλαβαν οι Ουκρανοί από τους Ρώσους το περασμένο Σαββατοκύριακο. Οι έρημοι και με συντρίμμια δρόμοι είναι γεμάτοι από κατεστραμμένα ή καμένα κτίρια. Μεταλλικές λαμαρίνες που κρέμονται από τις διαλυμένες στέγες παρασύρονται από τον άνεμο. Λίγοι πολίτες τολμούν να βγουν έξω. Το συνεργείο του BBC που βρέθηκε εκεί μέτρησε σχεδόν τόσα σκυλιά όσα και ανθρώπους – αν και ο πληθυσμός της πόλης ήταν περίπου 20.000 πριν από τον πόλεμο.
Η χούφτα των πολιτών που συνάντησαν οι Βρετανοί δημοσιογράφοι φαίνονταν συγκλονισμένοι από τους μήνες των βομβαρδισμών και αβέβαιοι ότι η δοκιμασία τους έχει τελειώσει.
Τα σώματα πέντε νεκρών Ρώσων στρατιωτών κείτονταν το ένα δίπλα στο άλλο
Το μόνο κύμα ζωής ήταν μια αυτοκινητοπομπή ουκρανικών στρατευμάτων που ανέβαιναν ψηλά πάνω σε τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, χαιρετώντας και ζητωκραυγάζοντας, καθώς κατευθύνονταν έξω από την πόλη, κατά μήκος ενός δρόμου που συνορεύει με πευκοδάσος. Περνούσαν με βρυχηθμό μπροστά από τις αποδείξεις του ανθρώπινου κόστους της ήττας της Ρωσίας.
Τα σώματα πέντε νεκρών Ρώσων στρατιωτών κείτονταν το ένα δίπλα στο άλλο, τώρα πρησμένα και παραμορφωμένα από το θάνατο, αλλά κάποτε ήταν σύζυγοι ή γιοι κάποιων. Φορούσαν πλήρη στολή, με τις μπότες τους ακόμα, σαν να μπορούσαν με κάποιο τρόπο να επιστρέψουν στη μάχη. Φαίνεται ότι τους πυροβόλησαν μαζί καθώς προσπαθούσαν να διαφύγουν. Σε κοντινή απόσταση είδαμε έναν σωρό από πεταμένες ρωσικές στολές, υπνόσακους και πακέτα τροφίμων. Υπήρχε ένα στρατιωτικό σακίδιο με ένα όνομα γραμμένο πάνω του. Δεν ξέρουμε τι απέγινε ο ιδιοκτήτης του.
Δύο νεαροί εθελοντές από μια ουκρανική ανθρωπιστική ομάδα εργάζονταν προσεκτικά και αθόρυβα, αριθμώντας τα πτώματα και αναζητώντας οτιδήποτε θα μπορούσε να τα ταυτοποιήσει.
Γονάτιζαν μόλις λίγα μέτρα μακριά από νάρκες οι οποίες ήταν διάσπαρτες στην άκρη του δρόμου. Αποτελούν μια παρατεταμένη απειλή από έναν εχθρό που έχει οδηγηθεί σε υποχώρηση, ή όπως το έθεσε το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, «αποσύρθηκε σε πιο συμφέρουσες θέσεις». Αυτή η δήλωση έχει μια οικεία χροιά μετά το ντόμινο των ρωσικών υποχωρήσεων τον περασμένο μήνα στην επαρχία του Χάρκοβο στα βορειοανατολικά. Αργότερα οι εθελοντές έβαλαν τα λείψανα σε μαύρες σακούλες για πτώματα και τα απομάκρυναν.
Μια νέα ουκρανική σημαία κυμάτιζε στην κορυφή ενός αιχμαλωτισμένου ρωσικού άρματος T72, σταθμευμένου στην άκρη του δρόμου. «Θα νικήσουμε», είπε στους δημοσιογράφους χαμογελώντας ένας νεαρός Ουκρανός στρατιώτης που σκαρφάλωσε γύρω από τον πυργίσκο του πυροβόλου. «Αισθάνομαι πολύ καλά, πολύ σπουδαία« ανέφερε επίσης.
Η Ουκρανία λέει ότι μέχρι και 5.000 Ρώσοι στρατιώτες είχαν περικυκλωθεί στο Λίμαν
Αυτό που συνέβη εδώ δεν είναι απλώς μια ήττα για τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Είναι μια πλήρης ταπείνωση. Την Παρασκευή (2/10)ανακοίνωσε στον κόσμο ότι προσαρτά τέσσερις ουκρανικές περιοχές, μεταξύ των οποίων και το Ντονέτσκ, όπου βρίσκεται το Λίμαν. Διακήρυξε ότι θα είναι «ρωσικές για πάντα».
Μια μέρα αργότερα οι ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονταν μέσα στο Λίμαν και τα ρωσικά στρατεύματά έτρεχαν να σωθούν. Η Ουκρανία λέει ότι μέχρι και 5.000 Ρώσοι στρατιώτες είχαν περικυκλωθεί στο Λίμαν, πριν πέσει η πόλη. Δεν γνωρίζουμε πόσοι σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Το υπουργείο Άμυνας στο Κίεβο ανέφερε σε ένα tweet ότι σχεδόν όλοι οι Ρώσοι στρατιώτες που είχαν αναπτυχθεί στο Λίμαν «επανατοποθετήθηκαν είτε σε σάκους με πτώματα είτε σε αιχμαλωσία».
Η στρατηγικής σημασίας πόλη αποτελεί πύλη προς τη γειτονική περιοχή του Λουχάνσκ, η οποία βρίσκεται σχεδόν εξ ολοκλήρου υπό τον έλεγχο της Ρωσίας. Η Ουκρανία ελπίζει να προχωρήσει περαιτέρω, χρησιμοποιώντας τη νίκη της εδώ ως εφαλτήριο.
Η Λένα και ο 10χρονος Ράντιον ελπίζουν για ειρήνη και για τρεχούμενο νερό. Οι δημοσιογράφοι συνάντησαν τη μητέρα και τον γιο να κατευθύνονται προς ένα πηγάδι για να ξαναγεμίσουν ένα δοχείο των πέντε λίτρων.
«Νομίζω ότι θα είναι ειρηνικά», είπε η Lena, η οποία φορούσε ένα μαύρο καπέλο και μερικές στρώσεις μάλλινων πουλόβερ, «Θα πρέπει να είναι ειρηνικά. Όλοι έχουν υποφέρει αρκετά. Το πιο δύσκολο πράγμα ήταν να επιβιώσουμε από τους βομβαρδισμούς. Προσευχηθήκαμε καθώς μέναμε στο κελάρι. Η κατάσταση εξακολουθεί να είναι τεταμένη, αλλά σε γενικές γραμμές είμαι ευτυχισμένη».
Ενώ στερήθηκε το σχολείο, ο Ράντιον έμαθε τα μαθήματα του πολέμου. Το πρόσωπό του είναι μελαγχολικό. «Ήταν λίγο τρομακτικά στο Λίμαν» , είπε το παιδί και συμπλήρωσε την ίδια στιγμή ότι: «υπήρχαν πολλοί βομβαρδισμοί. Ο πόλεμος είναι πολύ κακός, γιατί πεθαίνουν άνθρωποι. Τώρα η καρδιά μου είναι πιο ειρηνική».
Άλλοι εδώ φαίνονται ακόμα χαμένοι στο τραύμα τους, όπως η 66χρονη Νάντια. Ήταν μόνη της στους δρόμους, περπατώντας αργά, σαν να μην μπορούσε να αναγνωρίσει το περιβάλλον της.
«Ελπίζω για το καλύτερο και ότι οι Ρώσοι δεν θα επιστρέψουν εδώ. Ήταν πολύ άσχημα. Και οι δύο πλευρές πυροβολούσαν. Δεν καταλαβαίναμε τίποτα. Όταν ηρέμησε, βγήκαμε έξω για να μαγειρέψουμε. Τότε άρχισαν πάλι τα επεισόδια. Τώρα έχουμε τρελαθεί όλοι» σημείωσε η 66χρονη.
Όσο κι αν ο πρόεδρος Πούτιν επιθυμεί να αναστήσει τη Σοβιετική Ένωση της νιότης του, τα ερείπια του Λίμαν αποτελούν απόδειξη της αποτυχίας του
«Γιατί με βομβαρδίζουν; Δεν έκανα τίποτα κακό. Δεν σκότωσα. Δεν έκλεψα. Δεν καταλαβαίνω γιατί. Ίσως μπορείτε να μου πείτε. Ζούσαμε καλά, όλα ήταν καλά, δουλεύαμε. Και σε μια στιγμή όλα ανατράπηκαν» τόνισε επίσης.
Στους δρόμους γύρω από την πόλη φιλορωσικά συνθήματα έχουν μουτζουρωθεί σε τοίχους, περίπτερα και στάσεις λεωφορείων. «CCCP» είναι γραμμένο σε μια κλειστή πρόσοψη καταστήματος – τα κυριλλικά γράμματα για την ΕΣΣΔ, την Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.
Όσο κι αν ο πρόεδρος Πούτιν επιθυμεί να αναστήσει τη Σοβιετική Ένωση της νιότης του, τα ερείπια του Λίμαν αποτελούν απόδειξη της αποτυχίας του.
Η Ουκρανία έχει τώρα δυναμική και γνωρίζει ότι πρέπει να κινηθεί γρήγορα, εφόσον το επιτρέπουν οι δυτικές προμήθειες όπλων. Οι γραμμές μάχης θα σκληρύνουν όταν έρθει ο παγετός. Το παράθυρο για την ανάκτηση περισσότερων εδαφών αυτόν τον χειμώνα μπορεί να κλείσει σε λίγες εβδομάδες.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο BBC