Ουκρανία
Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
«Το μυαλό μας είτε τρέχει – προσπαθώντας μανιωδώς να καταλάβουμε πόσο κοντά ήταν η τελευταία έκρηξη, αν ήταν πύραυλος ή ρουκέτα, αν ήταν μεμονωμένη ή μέρος μιας ομοβροντίας – είτε αναρωτιόμαστε πόσος καιρός μπορεί να περάσει μέχρι τα παράθυρα να τρανταχτούν ξανά και να ακουστεί η κραυγή της σειρήνας της αεροπορικής επιδρομής». Με αυτά τα λόγια περιγράφει ο δημοσιογράφος του BBC, Andrew Harding τις εικόνες που είδε να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια του στο μαρτυρικό Μικολάιβ της Ουκρανίας.
Όπως περιγράφει ο ίδιος, οι άνθρωποι που έρχονται στην πόλη βρίσκουν δύσκολα αυτά τα βράδια τρόμου. Πώς μπορούν άραγε να και τα αντιμετωπίζουν οι ντόπιοι – οι οποίοι υπολογίζουν ότι είχαν μόλις 20 περίπου ήσυχες νύχτες από την έναρξη του πολέμου;
«Ύπνος; Όχι πολύ», είπε η διευθύντρια του ξενοδοχείου της πόλης, που μίλησε στο συνεργείο του βρετανικού Δικτύου. Το πρόσωπό της πρόδιδε την εξάντληση που φαίνεται να κατακλύζει το μεγαλύτερο μέρος του Μικολαίβ.
«Δεν έχω δικό μου κελάρι στο σπίτι. Είναι πλημμυρισμένο. Έτσι, δεν έχουμε πουθενά να κρυφτούμε. Απλά ξαπλώνουμε εκεί στο σκοτάδι. Χθες το βράδυ οι εκρήξεις ήταν οι πιο κοντινές μέχρι στιγμής – μερικά τετράγωνα μακριά», πρόσθεσε η ίδια περιγράφοντας την κόλαση που ζει κάθε μέρα.
Οι ρωσικοί βομβαρδισμοί έφτασαν σε ένα νέο επίπεδο αγριότητας
Κάποτε συνηθισμένοι θόρυβοι, όπως μια πόρτα που χτυπάει ή η μηχανή ενός φορτηγού, είναι τώρα φορτωμένοι με τρόμο, καθώς οι άνθρωποι προετοιμάζονται, ενστικτωδώς και υποσυνείδητα για να αντιδράσουν σε ό,τι μπορεί να ακούγεται σαν πύραυλος ή αεροπλάνο.
«Εγώ; Προσπαθούσα να πάω νωρίς για ύπνο. Γύρω στις 7 ή 8 το βράδυ. Με αυτόν τον τρόπο, αν είσαι τυχερός, προλαβαίνεις μερικές ώρες πριν αρχίσουν οι εκρήξεις», ανέφερε η Gela Chavchavadze, 60 ετών, ιδιοκτήτρια ενός καφέ που παραδίδει δωρεάν μαγειρεμένα γεύματα, τα περισσότερα πρωινά, σε γειτονιές που βομβαρδίστηκαν το προηγούμενο βράδυ.
Οι εκρήξεις ξεκινούν συνήθως λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Πυρά πυροβολικού από τις ρωσικές θέσεις στα νότια, ρουκέτες πίσω από τις γραμμές του μετώπου ανατολικότερα, βόμβες που εκτοξεύονται από αεροσκάφη και καταστροφικοί πύραυλοι κρουζ που πιστεύεται ότι εκτοξεύονται από πλοία στη Μαύρη Θάλασσα και πέρα από αυτήν.
Μερικές φορές υπάρχει ένας συγκεκριμένος στόχος, αλλά – είτε τυχαία είτε σκόπιμα – οι εκρήξεις συμβαίνουν κυρίως σε κατοικημένες γειτονιές και με μια τυχαιότητα που μοιάζει με αιφνιδιασμό και μετατρέπει κάθε νύχτα σε ένα νευραλγικό παιχνίδι του μυαλού.
Την τελευταία εβδομάδα ο ρωσικός βομβαρδισμός – συμπεριλαμβανομένων αρκετών επιθέσεων κατά τη διάρκεια της ημέρας – έφτασε σε ένα νέο επίπεδο αγριότητας.
«Είναι μια μεγάλη πόλη», δήλωσε ο στρατιωτικός εκπρόσωπος του Μικολάιβ, λοχαγός Ντμίτρο Πλέτεντσουκ. Ο ίδιος μιλώντας στο ίδιο μέσο επιβεβαίωσε ότι 130 άμαχοι είχαν σκοτωθεί και 589 τραυματιστεί από ρωσικούς πυραύλους από τον Φεβρουάριο.
«Δεν θα έπρεπε να είμαι ζωντανός εδώ»
Σκουπίζοντας θραύσματα γυαλιού από τα ερείπια του τραπεζιού της κουζίνας του δύο ώρες μετά την έκρηξη βομβών διασποράς στο δρόμο έξω από αυτήν, ο οδοντίατρος Alexander Yakovenko, 58 ετών, αναρωτιόταν γιατί ήταν ακόμη ζωντανός. «Δεν μπορώ να το εξηγήσω. Δεν θα έπρεπε να είμαι ζωντανός εδώ. Η σειρήνα χτυπάει κάθε βράδυ. Αλλά, για κάποιο λόγο, χθες το βράδυ αποφάσισα να απομακρυνθώ από την κρεβατοκάμαρά μου και να πάω στην άλλη πλευρά του διαμερίσματος», είπε χαρακτηριστικά δείχνοντας τα σημάδια από θραύσματα στον τοίχο που σίγουρα θα τον είχαν σκοτώσει.
Μια γειτόνισσα, η Όλγα, που είχε έρθει να βοηθήσει στο καθάρισμα, άρχισε να κλαίει με λυγμούς. «Τι να πω στον εγγονό μου; Ξύπνησε ένα βράδυ κλαίγοντας και μου είπε: “Γιαγιά, θέλω να ζήσω”», δήλωσε πριν επιστρέψει για να σκουπίσει κι άλλα γυαλιά από το πάτωμα.
Στρέφονται στο αλκοόλ για να ξεχάσουν
Αναζητώντας παρηγοριά ή νόημα εν μέσω τέτοιας καταστροφής, ορισμένοι άνθρωποι στο Μικολάιβ στηρίζονται στη θρησκεία τους. «Όλα είναι στα χέρια του Θεού. Ό,τι γίνει θα γίνει», δήλωσε η 67χρονη Σβετλάνα Χαρλάνοβα, η οποία στεκόταν στο κατώφλι του σχεδόν άθικτου εξοχικού της σπιτιού και περιποιούνταν ένα μικρό τραύμα από θραύσματα στο κεφάλι της, τέσσερις ώρες αφότου ένας πύραυλος άφησε έναν βαθύ κρατήρα στην αυλή της.
Άλλοι αναζητούν παρηγοριά σε κάτι που αρχικά είχε απαγορευτεί στο Μικολάιβ για τους πρώτους μήνες του πολέμου. «Βλέπω πολλούς ανθρώπους να πίνουν τώρα – ακόμη και νωρίς το πρωί. Δεν νομίζω ότι θα έπρεπε να είχαν άρει την απαγόρευση του αλκοόλ. Δεν αρμόζει σε καιρό πολέμου», δήλωσε η ιδιοκτήτρια καφετέριας Gela Chavhavadze.
Η βαριά κατανάλωση αλκοόλ είναι γεγονός και πρόβλημα σε πολλά μέρη της Ουκρανίας. Περιστατικά με μεθυσμένους στρατιώτες και ανθρώπους να τσακώνονται στον δρόμο μετά από την ασυλλόγιστη κατανάλωση αλκοόλ είναι συχνά στην πόλη.
Αλλά ο Ντμίτρο Βολοσένκο, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης μιας βιοτεχνικής ζυθοποιίας στο Μικολάιβ, επέμεινε ότι «κατά τη γνώμη μου, δεν έχουμε περισσότερα προβλήματα από ό,τι πριν την άρση της απαγόρευσης. Το αλκοόλ βοηθάει πραγματικά… αν μπορείς να μην πίνεις γρήγορα».
Αυτό που κανείς δεν αμφισβητεί είναι η σωματική και ψυχική βλάβη που προκαλούν οι νυχτερινοί βομβαρδισμοί στους περίπου 250.000 ανθρώπους – από έναν προπολεμικό πληθυσμό μισού εκατομμυρίου – που εξακολουθούν να ζουν στην πόλη.
«Όταν κοιμάμαι, ονειρεύομαι τον πόλεμο και την καταστροφή»
«Όλη αυτή η κατάσταση μας καταστρέφει τον ύπνο μας και τα όνειρά μας. Αποδυναμώνει το νευρικό σύστημα των ανθρώπων και προκαλεί φόβο και πανικό. Είναι δύσκολο. Με ξυπνούν κάθε βράδυ όχι μόνο οι βόμβες, αλλά και τα τηλεφωνήματα. Όταν κοιμάμαι, ονειρεύομαι τον πόλεμο και την καταστροφή», δήλωσε ο Oleksandr Demianov, τραυματιολόγος που έχει περιθάλψει πολλά από τα θύματα της πόλης.
Υπάρχουν όμως και κάποιοι άνθρωποι -όχι στο ίδιο το Μικολάιβ- που μαθαίνουν να απολαμβάνουν τον ήχο των εκρήξεων τη νύχτα.
Η κοντινή πόλη Χερσώνα, 50 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά, βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή. Αλλά τις τελευταίες εβδομάδες, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν αρχίσει να στοχεύουν τις ρωσικές θέσεις κοντά στην πόλη, χρησιμοποιώντας νέο δυτικό πυροβολικό και ρουκέτες.
«Αν ακούσουμε μια έκρηξη, τότε πανηγυρίζουμε, γιατί ξέρουμε ότι αυτό σημαίνει ότι οι δυνάμεις μας πλησιάζουν πιο κοντά μας. Περιμένουμε να απελευθερωθούμε», δήλωσε επίθσης στο BBC ο Konstantin Ryzhenko, ένας ανεξάρτητος Ουκρανός δημοσιογράφος που έχει κρυφτεί στη Χερσώνα.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο BBC