Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Οι Ρώσοι ήταν η μεγαλύτερη ομάδα αλλοδαπών που ζούσαν στην Τουρκία με άδεια παραμονής το 2022, από την έκτη θέση που κατείχαν το 2021. Η Τουρκία αποτελεί ασφαλές καταφύγιο ιδίως για τους πλούσιους Ρώσους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις δυτικές χώρες λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ομοίως, οι Ρώσοι που διαφεύγουν από τον πόλεμο φαίνεται να προτιμούν την Τουρκία. Το γεγονός ότι η τουρκική κυβέρνηση έχει δηλώσει επίμονα και επανειλημμένα ότι δεν θα συμμετάσχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αύξηση του αριθμού των αδειών παραμονής για Ρώσους.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που εξασφάλισε το Nordic Monitor, το 2022 υπήρχαν συνολικά 1.349.559 αλλοδαποί με άδεια παραμονής στην Τουρκία, έναντι 1.314.181 το 2020. Ο πιο συνηθισμένος τύπος άδειας διαμονής ήταν η βραχυπρόθεσμη άδεια που χορηγήθηκε σε 941.290 άτομα. Οι αλλοδαποί που κατέχουν ακίνητα στην Τουρκία και οι τουρίστες που παρέτειναν τη διαμονή τους υπέβαλαν συχνότερα αίτηση για βραχυπρόθεσμες άδειες διαμονής. Υπάρχουν 143.346 άτομα στην Τουρκία με άδεια διαμονής για φοιτητές. Οι αλλοδαποί που είναι παντρεμένοι με Τούρκους πολίτες ή έχουν παιδιά μαζί τους επωφελούνται από οικογενειακή άδεια διαμονής, η οποία χορηγήθηκε σε 100.398 άτομα το 2022.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προφανώς είδε την ευκαιρία να βγάλει κέρδος
Οι Ρώσοι αποτέλεσαν τη μεγαλύτερη ομάδα αλλοδαπών με άδεια διαμονής στην Τουρκία το 2022, αριθμώντας 145.715 άτομα στο τέλος του έτους, υπερδιπλάσιοι από τους 65.121 του 2021. Τους Ρώσους υπηκόους ακολουθούν οι πολίτες του Ιράκ, του Τουρκμενιστάν και της Συρίας.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προφανώς είδε την ευκαιρία να βγάλει κέρδος προσφέροντας στους Ρώσους μια σανίδα σωτηρίας για να ξεπεράσουν τους περιορισμούς και να νικήσουν τις κυρώσεις. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο του 2022 προέτρεψε τους Ρώσους επιχειρηματίες που αντιμετώπιζαν παγκόσμιες κυρώσεις να μεταφέρουν τις εγκαταστάσεις τους στην Τουρκία.
Η Τουρκία διευκόλυνε επίσης τους ξένους να φέρουν τα χρήματά τους στη χώρα. Με μια τροπολογία της τελευταίας στιγμής τον Αύγουστο του 2022, η διαδικασία υποβολής αιτήσεων για τον νόμο περί αμνηστίας του πλούτου της Τουρκίας, που έληγε στις 30 Ιουνίου, παρατάθηκε έως τις 31 Μαρτίου 2023. Ο νόμος καλύπτει την εισαγωγή ξένων περιουσιακών στοιχείων, όπως χρυσού και ξένου συναλλάγματος, στην Τουρκία μέσω τράπεζας ή ενδιάμεσου ιδρύματος, καθώς και τη φυσική διακίνηση χαρτονομισμάτων. Οι δικαιούχοι δεν πληρώνουν φόρους για τα περιουσιακά στοιχεία που δηλώνουν. Δεν υπάρχει επίσης καμία προϋπόθεση ιθαγένειας για να επωφεληθούν από τον νόμο περί αμνηστίας του πλούτου. Τα τελωνειακά έγγραφα αρκούν για τα μετρητά που εισάγονται στην Τουρκία. Για το λόγο αυτό, εκτιμάται ότι Ρώσοι και Ιρανοί επιχειρηματίες έφεραν στην Τουρκία σημαντικό ποσό περιουσιακών στοιχείων. Αυτά τα χρήματα που έφεραν στην Τουρκία χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για αγορές ακινήτων, επιχειρήσεων ή χρυσού.
Ένα άρθρο του Bloomberg τον Σεπτέμβριο επεσήμανε ότι οι μυστηριώδεις ροές χρημάτων προς την Τουρκία έχουν αυξηθεί σε επίπεδα ρεκόρ φτάνοντας το συνολικό ποσό για τους πρώτους επτά μήνες του 2022 σε 24,4 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αντιμετωπίζοντας σοβαρές προκλήσεις στις επερχόμενες εκλογές εν μέσω μιας προβληματικής οικονομίας, ο Ερντογάν έχει στραφεί στη Ρωσία για βοήθεια στην ενίσχυση των ταμειακών αποθεμάτων, στην αποκατάσταση της ταλαιπωρημένης εικόνας του και στην ανακούφιση των καταναλωτών με βαθιές μειώσεις στην τιμή της ενέργειας.
Ο Πούτιν προσέφερε στον Ερντογάν την οικονομική βοήθεια που χρειαζόταν για να επανεκλεγεί
Μιλώντας σε δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από μια περιοδεία στα Βαλκάνια τον Σεπτέμβριο, ο Ερντογάν αποκάλυψε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για έκπτωση στην τιμή του φυσικού αερίου. «Η Ρωσία δεν μας έχει επιβάλει κυρώσεις. Είχα μια συζήτηση μαζί του για την τιμή [των παραδόσεων φυσικού αερίου]», δήλωσε στους δημοσιογράφους. «Εάν το προσεγγίσει θετικά, τότε αυτό θα είναι η “κρεμ ντε λα κρεμ”, διότι στόχος μας είναι να παρέχουμε όσο το δυνατόν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο στους πολίτες μας με ευνοϊκότερους όρους».
Τον περασμένο μήνα η Ρωσία συμφώνησε να αναβάλει την πληρωμή 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων του χρέους της Τουρκίας για φυσικό αέριο για το επόμενο έτος. Πολλοί πολιτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2023, ο Πούτιν προσέφερε στον Ερντογάν την οικονομική βοήθεια που χρειαζόταν για να επανεκλεγεί.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Nordic Monitor