Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Όπως αναμενόταν, το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας και οι εταίροι του κατέθεσαν συνταγματική τροπολογία στο κοινοβούλιο για την παροχή συνταγματικών εγγυήσεων για το δικαίωμα της μαντίλας και για την προστασία της οικογένειας. Η κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχεδιάζει να διεξαγάγει δημοψήφισμα για τα συνταγματικά άρθρα που θέλει να αλλάξει την ίδια ημέρα με τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του 2023. Όπως αναφέρει το Nordic Monitor αυτός ο πολιτικός ελιγμός θυμίζει εκείνον που πραγματοποίησε ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, όπου οι γενικές εκλογές τον Απρίλιο του 2022 συνέπεσαν με ένα αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ.
Τον Οκτώβριο ο Kemal Kılıçdaroğlu, ηγέτης του κύριου αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), δήλωσε ότι το δικό του κόμμα είχε κάνει λάθη στο παρελθόν όσον αφορά το θέμα της μαντίλας και ότι ήρθε η ώρα να επιλυθεί το ζήτημα για πάντα ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Στη συνέχεια, το CHP πρότεινε μια φιλελεύθερη τροποποίηση του νόμου που διέπει το δικαίωμα των γυναικών να φορούν μαντίλα, ενώ ο Ερντογάν πρότεινε συνταγματική τροποποίηση.
Η πρόταση που υποστηρίζεται από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) αναφέρει ότι οι γυναίκες με καλυμμένο και ακάλυπτο κεφάλι ζουν πλέον μαζί ειρηνικά και αλληλέγγυα- ωστόσο, οι γυναίκες που κάλυπταν το κεφάλι τους στο παρελθόν λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων στερήθηκαν πολλά βασικά δικαιώματα και ελευθερίες, όπως το δικαίωμα στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, την εργασία, την είσοδο στη δημόσια υπηρεσία, την ψήφο, την εκλογή και την άσκηση πολιτικής δραστηριότητας στο παρελθόν μέσω εξωθεσμικών ρυθμίσεων και πρακτικών de facto παρά το σύνταγμα και το νόμο.
Αν και η πρόταση τονίζει ότι δεν υπάρχει πλέον απαγόρευση της μαντίλας ή οποιαδήποτε στέρηση δικαιωμάτων που απορρέει από αυτήν χάρη στο ΑΚΡ, η πρόταση προτείνει να θεσπιστούν συνταγματικές εγγυήσεις για τις γυναίκες που φορούν μαντίλα λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, προκειμένου να αποτραπούν οι παράνομες πράξεις του παρελθόντος από το να επαναληφθούν στο μέλλον.
Στην πρόταση που αποσκοπεί στη διασφάλιση της ελευθερίας της μαντίλας, είναι ενδιαφέρον ότι περιλαμβάνεται επίσης μια τροπολογία για την προστασία της οικογένειας. Με τροποποίηση του άρθρου 41 του Συντάγματος, ο γάμος θα ορίζεται ως ένωση μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας.
«Με τον τρόπο αυτό, παρέχεται πρόσθετη συνταγματική διασφάλιση για την προστασία της οικογένειας από κάθε είδους κινδύνους, απειλές, επιδημίες, κοινωνική διαφθορά και παρέκκλιση…» αναφέρει η πρόταση.
Οι πολιτικοί παρατηρητές θεωρούν την προτεινόμενη τροπολογία για την προστασία της οικογένειας ως ένα πολύ λαϊκίστικο και πολιτικό βήμα, παρόλο που δεν υπάρχει έντονη δημόσια απαίτηση για τη νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν έχει δεσμευτεί ποτέ για κάτι τέτοιο.
Ωστόσο, ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας Süleyman Soylu υποστήριξε σε ομιλία του στις 13 Νοεμβρίου ότι η αντιπολίτευση θα εξομαλύνει την ομοφυλοφιλία στην κοινωνία και δήλωσε: «Συγχωρέστε με που το λέω αυτό, αλλά οι άνδρες θα παντρεύονται άνδρες και οι γυναίκες θα παντρεύονται γυναίκες. Πρόκειται για μια πολιτική που αρμόζει στον Kılıçdaroğlu. Ντροπή του. Η αντιπολίτευση προωθεί μια πολιτική που θα αλλάξει σχεδόν όλες τις αξίες μας με την ελπίδα ότι θα προσελκύσει τη Δύση».
Η συνταγματική τροπολογία πρέπει να λάβει τουλάχιστον 360 ψήφους στο κοινοβούλιο για να μην απορριφθεί πλήρως. Το ΑΚΡ και οι εταίροι του διαθέτουν ήδη συνολικά 334 βουλευτές στο νομοθετικό σώμα. Ωστόσο, η κυβέρνηση χρειάζεται την υποστήριξη περίπου 40 δεξιών βουλευτών της αντιπολίτευσης. Εάν η τροπολογία εγκριθεί με 360 έως 400 ψήφους, η πρόταση ψηφίζεται σε δημοψήφισμα. Εάν λάβει περισσότερες από 400 ψήφους, η τροπολογία περνά χωρίς να πάει σε δημοψήφισμα. Ωστόσο, σύμφωνα με το σύνταγμα, ο πρόεδρος έχει το δικαίωμα να υποβάλει την πρόταση σε δημοψήφισμα, ακόμη και αν λάβει περισσότερες από 400 ψήφους.
Εάν η τροπολογία λάβει λιγότερες από 360 ψήφους, η κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα κατηγορήσει την αντιπολίτευση ότι δεν είναι ειλικρινής για το θέμα της μαντίλας. Ο πρόεδρος Ερντογάν, σε συνάντηση με νέους στη Σαμψούντα την Κυριακή, δήλωσε ότι προτίθεται να θέσει τη συνταγματική πρόταση σε δημοψήφισμα. Έτσι, επιδιώκεται ότι το δημοψήφισμα για τη συνταγματική τροποποίηση, η οποία θα γίνει αποδεκτή από την πλειοψηφία της κοινωνίας, θα δημιουργήσει ένα κλίμα ευνοϊκό για το κυβερνών κόμμα κατά τη διάρκεια των γενικών εκλογών.
Στην Ουγγαρία η κυβέρνηση Όρμπαν αποφάσισε ότι ένας νόμος κατά των ΛΟΑΤ που ψηφίστηκε στο κοινοβούλιο θα τεθεί σε ψηφοφορία από το κοινό την ίδια ημέρα με τις γενικές εκλογές της χώρας, στις 3 Απριλίου. Στους ψηφοφόρους τέθηκε ένα ψηφοδέλτιο τεσσάρων ερωτημάτων για την οικογένεια, την προστασία των παιδιών και θέματα ΛΟΑΤ. Το δημοψήφισμα κρίθηκε άκυρο, καθώς λιγότερο από το 50% των ψηφοφόρων απάντησε στις ερωτήσεις,
Η κυβέρνηση Όρμπαν είχε προηγουμένως αλλάξει τον ορισμό της οικογένειας με συνταγματική τροπολογία, απαγορεύοντας στα ομόφυλα ζευγάρια να υιοθετούν παιδιά.
Η συνταγματική τροπολογία αναφέρει: «Η Ουγγαρία προστατεύει τον θεσμό του γάμου, ο οποίος θεσπίζεται με βάση την εκούσια απόφαση μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας, και την οικογένεια, η οποία αποτελεί τη βάση της επιβίωσης του έθνους. Η βάση της οικογενειακής σχέσης είναι ο γάμος και η σχέση γονέα-παιδιού. Η μητέρα είναι γυναίκα και ο πατέρας είναι άνδρας».
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Nordic Monitor