Σήμα κατατεθέν του είναι αναμφίβολα η ατίθαση ξανθιά κόμη του.
Είναι ωστόσο και πλείστα όσα σκάνδαλα, ψέματα, γκάφες -εκούσιες και ακούσιες- και χονδροειδή αστεία, που δεν έχουν να κάνουν σε τίποτε με το βρετανικό φλεγματικό χιούμορ, παρά είναι ενίοτε «εμποτισμένα» με ομοφοβία, σεξισμό και ρατσισμό.
Όλα αυτά συνοδεύουν εδώ και τέσσερις δεκαετίες την ενήλικη και επαγγελματική ζωή του Μπόρις Τζόνσον: από τη δημοσιογραφία μέχρι την πολιτική.
Κατά πολλούς αναλυτές, αυτό το ανάλαφρο του χαρακτήρα του ήταν ένα από τα στοιχεία -συνδυαστικά με τη λαϊκίστικη πολιτική του- που τον κατέστησε δημοφιλή στο συντηρητικό κοινό της Βρετανίας και τον ώθησε το 2019 μέχρι και την πρωθυπουργία, στην Ντάουνινγκ Στριτ.
Κατά του επικριτές του δεν είναι παρά ένας ελιτιστής προβοκάτορας, με εκούσια έλλειψη πολιτικής ορθότητας και ροπή στο ψεύδος.
Τον έχουν συγκρίνει με τον Ντόναλντ Τραμπ ή ακόμη και με τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Το ευρέως χρησιμοποιούμενο παρατσούκλι του «ΜποΤζο» -επισήμως από τα πρώτα γράμμα του ονόματος και του επιθέτου του- αποτελεί για πολλούς μια έμμεση πλην σαφή αναφορά στον διάσημο κλόουν Μπόζο (όνομα που στην αργκό σημαίνει βλάκας) και στον ρόλο του Μπόρις Τζόνσον ως τσαρλατάνου της βρετανικής πολιτικής σκηνής.
Ο ίδιος, πίσω στο 2006, είχε μιλήσει σε εκπομπή του BBC για τη «λαμπρή στρατηγική της γκάφας».
Κοντολογίς, υποστήριζε ότι όσα ακατονόμαστα κάνει αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής τακτικής, που προκαλεί σύγχυση στα ΜΜΕ και κατ’ επέκταση στο κοινό.
Ακόμη και τότε, κανείς δεν μπορούσε να πει με ασφάλεια εάν σοβαρολογούσε ή όχι.
Τίποτε όμως το αστείο δεν υπάρχει στους καταστροφικούς κυβερνητικούς χειρισμούς στα σκάνδαλα που στιγμάτισαν την πρωθυπουργία του από το 2019.
Από το θυελλώδες Brexit, για τα απόνερα του οποίου το Λονδίνο σήμερα βρίσκεται στα πρόθυρα ενός εμπορικού πολέμου με την Ε.Ε., εν μέσω οξείας οικονομικής κρίσης.
Έως τη ιδιαίτερα φονική στη Βρετανία πανδημία της COVID-19, στις αρχές της οποίας ο Τζόνσον επέμενε ότι «είναι απλά ένας ιός» και ήταν θιασώτης της «ανοσίας της αγέλης», μέχρι που νοσηλεύτηκε και ο ίδιος και έκανε έκτοτε δημόσια στροφή 180 μοιρών.
Αυτό όμως δεν πτόησε τον ίδιο και συνεργάτες του στη Ντάουνινγκ Στριτ να συμμετέχουν στα περιβόητα πια κορονοπάρτι, εν μέσω καραντίνας.
Exclusive: ITV News obtains pictures of Boris Johnson drinking at a Downing Street party during lockdown in November 2020.
The photos cast doubt on the PM's claims he was unaware of rule-breaking in No 10 during the pandemic.
See the images here:https://t.co/KsSuFhcNm8
— ITV News (@itvnews) May 23, 2022
Μια σειρά πρωθυπουργικών σκανδάλων
Μετά και την έκθεση-κόλαφο της Σου Γκρέι και το πρόστιμο που του επιβλήθηκε για παραβίαση των περιοριστικών μέτρων κατά της CONID-19 που είχε επιβάλει η ίδια η κυβέρνησή του, ο Μπόρις Τζόσον παραδέχθηκε την παρουσία του μόνο σε ένα κορονοπάρτι στην επίσημη πρωθυπουργική κατοικία.
Ισχυρίστηκε ότι νόμιζε ότι ήταν μια εκδήλωση εργασίας και ζήτησε μισή συγγνώμη.
Παρά το ότι μια σειρά φωτογραφικών ντοκουμέντων τον «καίνε», αρνείται πεισματικά ότι είπε εκούσια ψέματα στη Βουλή των Κοινοτήτων, κωφεύοντας στα αιτήματα να παραιτηθεί.
Στο μεσοδιάστημα, η κυβέρνησή του ανέθεσε σκανδαλωδώς συμβάσεις αξίας δισεκατομμυρίων λιρών, χωρίς διαγωνισμό, σε δωρητές των κυβερνώντων Τόρις και φίλους πολιτικών προσώπων για την προμήθεια εξοπλισμού ατομικής προστασίας και διαγνωστικών τεστ για τον κορωνοϊό.
Ακολούθησε το σκάνδαλο με την πανάκριβη ανακαίνιση Ντάουνινγκ Στριτ, που κόστισε πάνω από 112.000 στερλίνες και έγινε με αδιαφανείς διαδικασίες, μέσω «θολών» δωρεών και μυστικών χορηγιών, για τις οποίες επιβλήθηκε μέχρι και πρόστιμο στους Συντηρητικούς για ελλιπή διαφάνεια.
Ανάλογες κατηγορίες είχαν διατυπωθεί και για το χριστουγεννιάτικο ταξίδι του στην Καραϊβική το 2019, ων τότε νέος πρωθυπουργός, αμέσως μετά τις εκλογές εκείνης της χρονιάς, στις οποίες ο Τζόνσον οδήγησε το συντηρητικό κόμμα στη μεγαλύτερη εκλογική νίκη από την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ.
Την πέτυχε παρά το γεγονός ότι μόλις λίγους μήνες νωρίτερα είχε κατηγορηθεί για παραπλάνηση της ίδιας της βασίλισσας Ελισάβετ.
Λίγο αφότου είχε διαδεχθεί την Τερέζα Μέι στην ηγεσία των Τόρις και στην πρωθυπουργία, κατόπιν εσωκομματικής ανταρσίας, κι ενώ η χώρα έδειχνε να οδεύει προς ένα σκληρό Brexit, ο Τζόνσον εισηγήθηκε και έλαβε τη συναίνεση της γηραιάς Ελισάβετ για αναστολή λειτουργίας του βρετανικού κοινοβουλίου για πέντε εβδομάδες το φθινόπωρο του 2019.
Ζητούμενο ήταν να μην αφήσει περιθώρια σε βουλευτές που ήταν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ να καταθέσουν νομοσχέδια ή προτάσεις που θα απέτρεπαν την έξοδο χωρίς συμφωνία.
Τελικά, η αναστολή της λειτουργίας του κοινοβουλίου κρίθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο παράνομη και δεν υλοποιήθηκε.
Το τότε αδιέξοδο με το Brexit έφερε τελικά πρόωρες εκλογές τον Δεκέμβριο του 2019 και τον Τζόνσον στην πρωθυπουργία με ισχυρή πλειοψηφία 80 εδρών.
Από την αρχή ήταν ωστόσο εμφανές ότι για να παραμείνει στη Ντάουνινγκ Στριτ και να προωθήσει την ατζέντα του, ο «ΜποΤζο» δεν είχε κανένα ηθικό δίλημμα να καταφύγει στην πλάνη…
Από τα ψέματα στις γκάφες και τούμπαλιν
Ήταν εξάλλου προσφιλής του τακτική από την εποχή που, σε ηλικία 23 ετών, άρχισε να ασχολείται με τη δημοσιογραφία.
Γόνος πλούσιας αστικής οικογένειας, με σπουδές στο Ευρωπαϊκό Σχολείο στις Βρυξέλλες (ο πατέρας του και πρώην ευρωβουλευτής, Στάνλεϊ Τζόνσον, ήταν ένας από τους πρώτους Άγγλους γραφειοκράτες στην τότε ΕΟΚ) και μετέπειτα στο ελιτίστικο Κολέγιο Ίτον και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο Μπόρις έπιασε το 1987 δουλειά στους έγκριτους Times.
Απολύθηκε όμως λίγους μήνες αργότερα ότι πιάστηκε να έχει διανθίσει ρεπορτάζ του επινοώντας μια ιστορία για τον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο Β’.
Χάρη στις οικογενειακές και προσωπικές διασυνδέσεις βρήκε γρήγορα άλλη δουλειά στην εφημερίδα The Daily Telegraph, Το 1989 έγινε ανταποκριτής της στις Βρυξέλλες.
Από εκεί και για πέντε χρόνια έγραφε λίβελους κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Συνθήκη του Μάαστριχτ και σχεδόν εμμονικά κατά του Ζακ Ντελόρ.
Ακραιφνώς ευρωσκεπτικιστής (στάση που ορισμένοι αποδίδουν εν μέρει και στα τραυματικά παιδικά του χρόνια στις Βρυξέλλες), τα άρθρα του ξεχείλιζαν από χολή, υπερβολή και -όπως τον κατηγόρησε αργότερα και ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Εξωτερικών Σχέσεων, Κρις Πάτεν- χονδροειδή ψεύδη.
Αποτέλεσαν ωστόσο την αφετηρία για τη μεταπήδησή του στην πολιτική.
Πρωτοεξελέγη στο κοινοβούλιο το 2001 και σχεδόν μία 15ετία αργότερα ήταν από τους πρωτεργάτες πια της εκστρατείας υπέρ του Brexit, με ψευδείς καταγγελίες ότι το Λονδίνο έστελνε κάθε εβδοµάδα 350 εκατοµµύρια στερλίνες στις Βρυξέλλες, αντί να τα διαθέτει προς ενίσχυση του βρετανικού Εθνικού Συστήµατος Υγείας (NHS) -το οποίο ο ίδιος έχει σήμερα λίγο πολύ διαλύσει.
Στο πέρασμα των χρόνων εν τω μεταξύ ακολουθούσε συνειδητά ή μη, σίγουρα όμως… πιστά τη «στρατηγική της γκάφας».
Ως δήμαρχος του Λονδίνου (2008-2016) -αν και κατηγορήθηκε σε διάφορες περιπτώσεις για κακοδιαχείριση των οικονομικών- κατάφερε να μείνει στην ιστορία με την αλήστου μνήμης κωμικοτραγική «πτήση» του με μια εναέρια τροχαλία.
Ήταν το 2012 κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, όταν εμφανίστηκε κρεμασμένος από ιμάντες να γλιστρά πάνω στο συρματόσχοινο, κουνώντας πέντε μέτρα πάνω από το έδαφος δύο μικρά σημαιάκια του Ηνωμένου Βασιλείου.
Κόλλησε όμως στον αέρα λίγο μετά τα μισά της διαδρομής. Και περίμενε εκεί, σαν ρούχο από μπουγάδα απλωμένο, μέχρι να τον τραβήξουν με σχοινί ως το τέλος της διαδρομής.
Όταν επανεξελέγη στη Βουλή, το 2015, είχε υποσχεθεί στην περιφέρειά του -ένα προάστιο του βορειοδυτικού Λονδίνου- ότι θα έκανε τα πάντα για να αποτρέψει την επέκταση του διεθνούς αεροδρομίου Χίθροου.
Μέχρι και ότι θα ξάπλωνε μπροστά στις μπουλντόζες για να τις σταματήσει.
Όταν έφτασε ωστόσο η ημέρα για την πιο κρίσιμη ψηφοφορία για το θέμα, το 2016, αυτός ήταν αλλού.
Υπουργός Εξωτερικών πια της Βρετανίας, οργάνωσε επίσκεψη στο Αφγανιστάν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.
Και κάπως έτσι, χρεώνοντας πάνω από 20.000 λίρες τους Βρετανούς φορολογούμενος για τη μετάβαση στην Καμπούλ, βρήκε μία ωραία δικαιολογία για να αποφύγει να ψηφίσει, εξοργίζοντας είτε την κυβέρνηση (εάν καταψήφιζε στο σχέδιο), είτε τους ψηφοφόρους του.
«Ο χειρότερος ΥΠΕΞ»
Πριν καν αναλάβει εν τω μεταξύ το ΥΠΕΞ (2016-18), ο Τζόνσον είχε ήδη πολλά… ληγμένα «γραμμάτια» στο πεδίο της διεθνούς διπλωματίας.
Και δη αρκετά με τον στενότερο σύμμαχο του Ηνωμένου Βασιλείου: τις ΗΠΑ.
Σε άρθρο του στην εφημερίδα Telegraph τον Νοέμβριο του 2007 είχε περιγράψει την πρώην Πρώτη Κυρία και τότε ατυχήσασα υποψήφια για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών, Χίλαρι Κλίντον, «σαν σαδίστρια νοσοκόμα σε ψυχιατρική κλινική» με «βαμμένα ξανθά μαλλιά, σφιγμένα χείλη και ένα παγωμένο γαλάζιο βλέμμα».
Τον Ιούνιο του 2012 υποστήριξε σε αμερικανική τηλεοπτική εκπομπή ότι θα μπορούσε να εκλεγεί ο ίδιος πρόεδρος των ΗΠΑ, επικαλούμενος το γεγονός ότι γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη.
Το 2016, λίγους μήνες πριν αναλάβει το ΥΠΕΞ, είχε χαρακτηρίσει τον Αμερικανό τότε πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα «κατά το ήμισυ Κενυάτη», που τρέφει «προγονική δυσαρέσκεια» έναντι της «βρετανικής αυτοκρατορίας», απλά και μόνο επειδή είχε ταχθεί κατά του Brexit.
Την ίδια περίπου περίοδο, είχε δημοσιεύσει στο συντηρητικό περιοδικό The Spectator ένα ποίημα-λίβελο κατά του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, όπου τον παρουσίαζε ως κτηνοβάτη συνουσιαζόμενο με κατσίκα.
Αυτά ως δηκτική απάντηση στην απαίτηση του Τούρκου προέδρου να ασκηθεί δίωξη σε βάρος Γερμανού κωμικού, που του είχε σατιρίσει.
Το 2015, είχε προκαλέσει τη οργή των Παλαιστινίων, όταν επισκεπτόμενος το Ισραήλ είχε απορρίψει τις εκκλήσεις στη Βρετανία για μποϊκοτάζ προϊόντων εβραίων εποίκων ως «τρέλα», την οποία υποστήριζαν «αριστεριστές καθηγητές με πεταχτά δόντια και κοτλέ σακάκια».
Ακόμη και ως ΥΠΕΞ, όμως, έκανε ακόμη πιο χονδροειδή λάθη.
Πήρε για παράδειγμα στο «λαιμό» του τη Βρετανο-ιρανή Ναζανίν Ζαγκαρί-Ράτκλιφ, τότε κρατούμενη στην Τεχεράνη για κατασκοπεία.
Η ίδια επέμενε ότι η μόνη εργασία της ήταν στο φιλανθρωπικό ίδρυμα Thomson Reuters Foundation (λειτουργεί ανεξάρτητα από το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters).
Ενόσω όμως το Λονδίνο πάσχιζε για την απελευθέρωσή της, ο Τζόνσον ανέφερε σε κοινοβουλευτική επιτροπή ότι η Ναζανίν είχε πάει στο Ιράν για «να διδάξει ανθρώπους δημοσιογραφία», ενισχύοντας έτσι τη θέση του Ιράν.
Τελικά, η Βρετανο-ιρανή υπήκοος καταδικάστηκε για συνωμοσία με στόχο την ανατροπή της ιρανικής κυβέρνησης.
Αφέθηκε ελεύθερη με «θολές» διαδικασίες μόλις τον περασμένο Μάρτιο, επί πρωθυπουργίας Τζόνσον.
Ο ίδιος δεν απολογήθηκε ποτέ.
Σε μια απίστευτη διπλωματική γκάφα το 2017 σε επίσκεψη στη Μιανμάρ απήγγειλε τον πρώτο στίχο ενός ποιήματος του Κίπλινγκ, που μιλούσε για τη νοσταλγία της αποικιοκρατίας.
Την ίδια χρονιά σε επίσκεψη σε ναό των Σιχ στο Μπρίστολ άρχισε να παραπονιέται για τους υψηλούς δασμούς στις εξαγωγές ουίσκι στην Ινδία, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι η πίστη τους απαγορεύει το αλκοόλ.
Το 2018 προκάλεσε διαμάχη με ένα ρατσιστικό άρθρο του, στο οποίο παρομοίαζε τις μουσουλμάνες που φορούν νικάμπ με «γραμματοκιβώτια» και «ληστές τραπεζών».
Τούτων λεχθέντων, δεν χρειαζόταν πολλά περισσότερα η δεξαμενή σκέψης Chatham House, γνωστή και ως Βασιλικό Ινστιτούτο για τις Διεθνείς Σχέσεις, για να χαρακτηρίσει τον Μπόρις Τζόνσον ως τον «λιγότερο επιτυχημένο» υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όχι ότι μετέπειτα έκλεψε τις εντυπώσεις…
Μετά την παραίτησή του από το ΥΠΕΞ σε ένδειξη αντίδρασης στον τότε χειρισμό του Brexit, είχε προκαλέσει σάλο για σύγκρουση συμφερόντων αρθρογραφώντας ή δίνονας ομιλίες επί πληρωμή, ενώ ήταν βουλευτής.
Μέσα στον ένα χρόνο που μεσολάβησε μέχρι να διαδεχθεί τη Μέι στην ηγεσία τον Τόρις και στην πρωθυπουργία, είχε συγκεντρώσει μόνο από αυτές τις δραστηριότητες επιπλέον εισόδημα περίπου 700.000 λιρών.
Στο μεσοδιάστημα, είχε παραβιάσει εννέα φορές τους σχετικούς κανονισμούς.
Ο αρμόδιος Κοινοβουλευτικός Επίτροπος Προτύπων, υπεύθυνος για τη συμπεριφορά των βουλευτών, απέρριψε το επιχείρημα περί «ακούσιας παραβίασης των κανόνων» και τον κατηγόρησε για «έλλειψη σεβασμού» στους κοινοβουλευτικούς κανονισμούς.
Σκανδαλιάρης και στην προσωπική ζωή
Γενικά οι νόρμες και η πικρή αλήθεια φαίνεται ότι δεν είναι και πολύ του γούστου του. Ούτε του προσωπικού, που συχνά εμπλέκεται με την πολιτική του φύση.
Το 2004 για παράδειγμα παύθηκε από σκιώδης υπουργός των Τόρις, όταν πιάστηκε να ψεύδεται δημόσια για την εξωσυζυγική σχέση που διατηρούσε με μία δημοσιογράφο, την οποία είχε εξαναγκάσει σε δύο αμβλώσεις και η υπόθεσή τους είχε γίνει θέµα στις βρετανικές ταµπλόιντ.
Το 2019 κι ενώ δεν είχε πάρει ακόμη διαζύγιο από τη δεύτερη σύζυγό του, ξαναέγινε θέμα στα ΜΜΕ και μάλιστα εν μέσω της εκστρατείας του για την εκλογή του στην ηγεσία των Τόρις.
Αιτία ήταν ο άγριος τσακωμός του με την τότε ερωμένη του, νυν τρίτη κατά σειρά σύζυγό του Κάρι Σίμοντς.
Ο καυγάς που είχαν στο διαμέρισμά της ήταν τόσο άγριος, που οι γείτονες κάλεσαν την αστυνομία.
Στο πρώτο συνέδριο των Τόρις υπό την ηγεσία του είχε ξεσπάσει σκάνδαλο με τις καταγγελίες δημοσιογράφου ότι στο παρελθόν την είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά. Κάτι που ο ίδιος αρνήθηκε.
Ο ακριβής αριθμός των απογόνων του έχει παραμένει εν τω μεταξύ ένα μυστήριο.
Από τους τρεις γάμους του έχει επτά παιδιά, τα δύο με τη Σίμοντς.
Από εξωσυζυγική σχέση το 2009 με τη σύμβουλο τέχνης Έλεν Μακιντάιρ έχει αποκτήσει επίσης μια κόρη, την ύπαρξη της οποίας αποκάλυψε ο βρετανικός Τύπος και την παραδέχθηκε ανοιχτά σχετικά πρόσφατα ο πατέρας του Μπόρις Τζόνσον.
Σύμφωνα πάντως με δικαστική διαμάχη που είχε η Μακιντάιρ με βρετανικές ταμπλόιντ, το 2013, ώστε να μην αποκαλυφθεί η ύπαρξη της νόθας κόρης προέκυψε ότι τελικά ο Τζόνσονμπορεί να έχει και δεύτερο παιδί εκτός γάμου…