Είναι σε όλους γνωστό ότι το φετινό Μουντιάλ, παρότι τελευταίο για αρκετούς θρύλους του ποδοσφαίρου, δεν είναι και ιδιαίτερα αγαπητό από το κοινό.
Λίγο η εποχή, που είναι αντιστροφή με ό,τι είχε συνηθίσει ο μέσος τηλεθεατής, λίγο οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξήχθη, με χιλιάδες μετανάστες να πεθαίνουν στα έργα κατασκευής των γηπέδων, λίγο και η… ιστορία που έχει η αραβική χώρα με τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχουν δημιουργήσει ένα μίγμα, που έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους στο να το μποϊκοτάρουν.
Το ίδιο ισχύει και για τη Γερμανία, μετά και τις αποφάσεις των παμπ.
Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, εδώ και 27 χρόνια, μια από τις cult παμπ της Κολωνίας, η Lotta, ζει ηλεκτρισμένες ποδοσφαιρικές στιγμές που μένουν για πάντα.Ιδιαίτερα όταν παίζει η ομάδα της Κολωνίας, FC Köln, και βάζει το γκολ της νίκης, το μαγαζί παίρνει φωτιά. Άγνωστοι αγκαλιάζονται, με την τοπική μπίρα Kölsch να ρέει άφθονη. Το ίδιο γίνεται και με το αντιπροσωπευτικό ποδοσφαιρικό συγκρότημα της Γερμανίας. Οι ιδιοκτήτες βάζουν μια γιγαντοθόνη συνήθως έξω από το μαγαζί, όπου δεκάδες οπαδοί της πανηγυρίζουν συλλογικά με ζητωκραυγές και άφθονη μπίρα. Φέτος, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Όχι μόνο γιατί το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου γίνεται χειμώνα, αλλά επειδή το διοργανώνει το Κατάρ. Και ο ιδιοκτήτης της παμπ Πέτερ Τσίμερμαν, ποδοσφαιρόφιλος μέχρι τα μπούνια, έπρεπε να πάρει μια από τις πιο δύσκολες αποφάσεις της ζωής του.
“Μποϊκοτάρουμε το Κατάρ”
Κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ η τηλεόραση μένει κλειστή. Από τις 20 Νοεμβρίου μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου. Για να διαμαρτυρηθεί για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπίεση των γυναικών, τις διακρίσεις σε βάρος του ομοφυλοφίλων και τις καταστροφικές συνθήκες εργασίες. “Θέλουμε επίσης με τη στάση μας να στείλουμε ένα μήνυμα ενάντια σε αυτό το εντελώς διεφθαρμένο σύστημα της FIFA, που το μόνο που τη νοιάζει είναι τα λεφτά και αδιαφορεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ποδοσφαιρική κουλτούρα”. Και την Τρίτη, την ώρα που θα ξεκινά το ματς της Γαλλίας με την Αυστραλία, στην παμπ θα γίνεται συζήτηση για την κατάσταση στο Κατάρ, την πολιτική της FIFA και το μποϊκοτάζ. Ακολουθούν τουρνουά με βελάκια και ποδοσφαιράκι, προβολές ταινιών και η ευκαιρία να επαναληφθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο στο …. Playstation. Η δράση διαμαρτυρίας έγινε viral, ακόμη και ένα ιαπωνικό τηλεοπτικό συνεργείο βρέθηκε στην Κολωνία, στο νότιο τμήμα της πόλης, με τα πολλά εστιατόρια, μπαρ, ντίσκο και παμπ. «Όσο πλησίαζε η ημερομηνία έναρξης, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούσαμε ότι το Κατάρ ήταν η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει, κι αυτό εμείς δεν θέλαμε να το υποστηρίξουμε” λέει ο Τσίμερμαν. “Τον Απρίλιο λοιπόν δημοσιοποιήσαμε το μποϊκοτάζ μας και αναρτήσαμε ένα πανό που έγραφε “Μποϊκοτάρουμε το Κατάρ”. Οι αντιδράσεις ήταν αρχικά θετικές σε όλους τους τομείς, παρόλο που ήμασταν ακόμη η μειοψηφία εκείνη την εποχή”.Κάτι μέχρι πρότινος αδιανόητο, για πρώτη φορά στη ζωή του ο Τσίμερμαν δεν γνωρίζει το πρόγραμμα του Μουντιάλ απέξω.
Στο μεταξύ όμως έχει κανείς την αίσθηση σε όλη τη Γερμανία ότι δεν γίνεται ένα Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, αλλά ένα τοπικό πρωτάθλημα. Ο ενθουσιασμός είναι παντού αισθητά περιορισμένος. Κανένα αυτοκίνητο με γερμανικές σημαίες, καμία καμπάνια ανταλλαγής με κάρτες Panini των παικτών, κανένα παιχνίδι στα γραφεία στοιχημάτων. Και, επίσης, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, κανένα Public Viewing. Οι γερμανικές αλυσίδες λιανικής πώλησης αθλητικών ειδών, όπως οι Intersport και Sport2000, διαμαρτύρονται ότι οι πωλήσεις φανελών του Παγκοσμίου Κυπέλλου έχουν μειωθεί έως και 50% σε σύγκριση με το Παγκόσμιο Κύπελλο πριν από τέσσερα χρόνια στη Ρωσία. Σύμφωνα με πρόσφατη σφυγμομέτρηση του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων infratest dimap, περισσότεροι από τους μισούς Γερμανούς σκέφτονται να αγνοήσουν φέτος εντελώς το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Στο μεταξύ, στη παμπ Lotta οι υπεύθυνοι έχουν αφαιρέσει με συνέπεια από όλα τα μπουκάλια μπύρας και το λογότυπο του Παγκοσμίου Κυπέλλου FIFA.
Βέβαια εμφανίζονται και επικριτικά σχόλια μέσω Instragram ή με μέιλ, αποκαλώντας τους ιδιοκτήτες υποκριτές, επειδή την ίδια ώρα ζεσταίνουν το μαγαζί τους με φυσικό αέριο από το Κατάρ. Όμως ο Τσίμερμαν δεν μετανιώνει ούτε δευτερόλεπτο για την απόφασή του, αν και δεν θα έχει πολλές εισπράξεις τις επόμενες 4 εβδομάδες. “Φυσικά, το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου είναι πάντα μια ευπρόσδεκτη επιπρόσθετη οικονομική πηγή, ειδικά όταν παίζει η Γερμανία, αλλά έχουμε τους τακτικούς μας πελάτες και ελπίζω ότι θα έρθουν κι άλλοι που ενδιαφέρονται για το εναλλακτικό μας πρόγραμμα. Λένε ότι τους αρέσει το ποδόσφαιρο, αλλά τώρα με το Κατάρ τούς είναι απλά πάρα πολύ”.
Η Γερμανία ως παγκόσμιος πρωταθλητής ηθικής;
Έτσι, την Τρίτη το βράδυ, θα έρθει στο Lotta και ο Ντίτριχ Σούλτσε-Μάρμελινγκ. Όχι ως καλεσμένος, αλλά ως ομιλητής. Ο συγγραφέας πολλών ποδοσφαιρικών βιβλίων έχει γίνει κάτι σαν αρχηγός της ομάδας του κινήματος διαμαρτυρίας. Ο ένθερμος οπαδός της Μπορούσια Ντόρτμουντ ξεκίνησε την πρωτοβουλία #boycottqatar2022 πριν από δύο χρόνια και μάλιστα έγραψε ένα βιβλίο για τη διαμάχη γύρω από το Κατάρ και γιατί το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν έπρεπε να γίνει στο κράτος της ερήμου. «Με εξέπληξε ο βαθμός και η μαζικότητα των διαμαρτυριών τις τελευταίες εβδομάδες, ειδικά από τους οπαδούς στις τρεις τελευταίες αγωνιστικές της Μπουντεσλίγκα” λέει. “Νομίζω ότι κάτι έχει συσσωρευτεί με τα χρόνια και η απόφαση για το Κατάρ ήταν για πολλούς λίγο πιο ακατανόητη σε σχέση με τη Ρωσία. Πολλοί εξακολουθούν να λένε ότι η Ρωσία ήταν τουλάχιστον μια μεγάλη χώρα με συγκεκριμένη ποδοσφαιρική παράδοση. Αλλά για πολλούς, η διοργάνωση στο Κατάρ με τους 350.000 πολίτες του είναι απλώς παράλογη». «Άγιος Βασίλης αντί για adidas, Lebkuchen (σσ χριστουγεννιάτικο γλυκό) αντί FIFA» είναι το σύνθημα της πρωτοβουλίας του μποϊκοτάζ.
Όλοι όσοι συμμετάσχουν στο κάλεσμα, θα πρέπει να “πνίξουν” τη FIFA με επιστολές διαμαρτυρίας, να μην αγοράσουν προϊόντα με το λογότυπο του Παγκοσμίου Κυπέλλου και να αποφύγουν το Κατάρ και τις δημόσιες προβολές στη Γερμανία. Ο ευγενής στόχος του Σούλτσε-Μάρμελινγκ και των “συναγωνιστών” του είναι ότι δεν θα πρέπει να είναι πλέον ελκυστικό „να παρουσιάζουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο με αυτόν τον διεστραμμένο τρόπο και να συνεχίζουμε να καταστρέφουμε το ποδόσφαιρο”. Παραδέχεται ωστόσο ότι μπορεί να αντιληφθεί τους ανθρώπους που στο τέλος δεν αντέχουν να μην ανοίξουν την τηλεόραση. „Δεν κατακρίνω κανέναν, μπορώ ακόμη και να το αντιληφθώ πολύ καλά. Αλλά όλοι όσοι λένε τώρα ότι δεν θα παρακολουθήσουν τα παιγνίδια, θα το αντέξουν όταν παίξει η Γερμανία; Το πιο σημαντικό όμως είναι να μην χάσουμε την κριτική ματιά. Η συζήτηση πρέπει να συνεχιστεί κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ και τα μέσα ενημέρωσης πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι η κριτική δεν μπορεί να αγνοηθεί. Χρειαζόμαστε μια συζήτηση για το πώς θέλουμε να διαμορφώσουμε το μέλλον του ποδοσφαίρου”.
O Ντίτριχ Σούλτσε-Μάρμελινγκ βλέπει στην πρώτη γραμμή αυτής της συζήτησης ιδιαίτερα τη Γερμανία, η οποία στηλιτεύει επανειλημμένα τον ρατσισμό, την ομοφοβία και την αυξανόμενη επιρροή των επενδυτών. Αλλά για πολλούς οπαδούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου, η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κατάρ και η διαφθορά στη FIFA δεν παίζουν σχεδόν κανένα ρόλο, ο “βασιλιάς-ποδόσφαιρο” συνθλίβει τα πάντα. „Ηδη πολλοί χλευάζουν, από άποψη ηθικής λένε η Γερμανία θα γίνει παγκόσμιος πρωταθλητής. Μπορούμε να είμαστε περήφανοι που το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει ιδιαίτερη σημασία στη Γερμανία” λέει ο Σούλτσε-Μάρμελινγκ. “Και λέω πάντα όταν αντιτείνουν πως ζούμε σε έναν αποκομμένο γερμανικό θύλακα: Συγγνώμη, αλλά και άλλες χώρες αρχίζουν να σκέφτονται διαφορετικά. Και είναι πιο πιθανό να κοιτάξουν με κάποιο θαυμασμό αυτό που συμβαίνει εδώ. Ειδικά από την Αγγλία μάς έρχονται πολλές ερωτήσεις για το πώς διαχειριστήκαμε τις διαμαρτυρίες, κι αν μπορούμε να τους βοηθήσουμε να κάνουν το ίδιο”.