Δημοψήφισμα διεξάγεται στο Μεξικό, με τους πολίτες να ψηφίζουν αν θα διεξαχθεί ή όχι έρευνα εναντίον πέντε από τους πρώην ηγέτες της χώρας, εν μέσω κριτικής ότι η κίνηση είναι ένα πολιτικό τέχνασμα και η συμμετοχή μπορεί να είναι χαμηλή.
Ο τωρινός πρόεδρος, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, ο οποίος προώθησε και υποστήριξε το δημοψήφισμα, χαρακτήρισε τις προηγούμενες διοικήσεις ως βαθιά διεφθαρμένες και κατέστησε την καταπολέμηση της διαφθοράς κορυφαία προτεραιότητά του. Αλλά οι επικριτές λένε ότι ελπίζει να εργαλειοποιήσει διαβούλευση για να ενεργοποιήσει τη βάση του και ότι είναι απίθανο να συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να είναι έγκυρο το δημοψήφισμα.
Τουλάχιστον το 40% των εγγεγραμμένων Μεξικανών ψηφοφόρων, ή περίπου 37 εκατομμύρια άνθρωποι, θα πρέπει να ψηφίσουν για να είναι τα αποτελέσματα δεσμευτικά. Οι αναλυτές δήλωσαν ότι αμφιβάλλουν ότι η συμμετοχή, η οποία ήταν λίγο πάνω από το 50% στις ενδιάμεσες εκλογές του Ιουνίου, θα είναι επαρκής.
Ο Λόπες Ομπραδόρ κατηγόρησε τους πρώην ηγέτες – Κάρλος Σαλίνας, Ερνέστο Ζεδίγιο, Βισέντε Φοξ, Φελίπε Καλδερόν και Ενρίκε Πένια Νιέτο, οι οποίοι διοικούσαν από το 1988 έως το 2018 – για επιδείνωση πολλών δεινών του Μεξικού, από τη φτώχεια έως την ανασφάλεια.
Ορισμένοι ψηφοφόροι, αν και επαίνεσαν την προσπάθεια εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους ότι ένα «ναι» στο δημοψήφισμα θα οδηγούσε σε πραγματική τιμωρία των υπαιτίων.
«Είναι ένας τρόπος να εκφράσω την οργή μου εναντίον των προέδρων που λεηλάτησαν τη χώρα, αλλά αμφιβάλλω ότι θα διωχθούν πραγματικά», δήλωσε ο 40χρονος Χοσέ Κορτές, πριν ψηφίσει στην πολιτεία της Τλαξκάλα (Tlaxcala).
Παρά την εκτεταμένη κριτική μεταξύ των Μεξικανών για τον τρόπο με τον οποίο κάθε ηγέτης διοικούσε τη χώρα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το δημοψήφισμα έχει προκαλέσει μικρό εθνικό ενδιαφέρον και οι περισσότεροι πολίτες που θα ψηφίσουν αναμένεται να υποστηρίξουν την πρόταση του αριστερού προέδρου.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εφημερίδας El Financiero, το 77% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα υποστηρίξει την πρόταση για έρευνα εναντίον των πρώην ηγετών, αλλά μόνο το 31% των ανθρώπων δήλωσε ότι θα ψηφίσει.
Το καθεστώς παραγραφής έχει λήξει για ορισμένες κατηγορίες που ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν οι πρώην πρόεδροι και το δημοψήφισμα θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία μιας επιτροπής αλήθειας και όχι νομικής δράσης.
Ο Βισέντε Φοξ, ο οποίος ήταν πρόεδρος από το 2000 έως το 2006 και είναι έντονος επικριτής του Λόπεζ Ομπραδόρ, προέτρεψε τους Μεξικανούς να μείνουν στο σπίτι.
«Ας μην υποστηρίξουμε αυτήν τη φάρσα», έγραψε στο Twitter.
Το δημοψήφισμα ζητά από τους ψηφοφόρους να απορρίψουν ή να υποστηρίξουν «μια διαδικασία έρευνας πολιτικών αποφάσεων που ελήφθησαν τα τελευταία χρόνια από πολιτικούς παράγοντες», η οποία θα αποσκοπεί στην «εγγύηση της δικαιοσύνης και των δικαιωμάτων των πιθανών θυμάτων».
Η διοίκηση του Λόπεζ Ομπραδόρ δεν έχει αναφέρει λεπτομερώς τι συνεπάγεται αυτή η διαδικασία.
Ο Λόπες Ομπραδόρ ήθελε αρχικά το ερώτημα του δημοψηφίσματος να είναι εάν οι πολίτες θα ήθελαν να διωχθούν οι πρώην πρόεδροι, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο διέταξε μια πιο ήπια διατύπωση για την προστασία της δέουσας διαδικασίας και του τεκμηρίου αθωότητας.