Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εξαφανιστεί στο Μεξικό ξεπέρασε προχθές Δευτέρα τους 100.000 από το 1964, κατά τις επίσημες στατιστικές του υπουργείου Εσωτερικών, ορόσημο που προκάλεσε αντιδράσεις από τα Ηνωμένα Έθνη και τον Ερυθρό Σταυρό.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε τη «βαθιά θλίψη» του για το πρόβλημα και την «αλληλεγγύη του στις οικογένειες των θυμάτων που ελπίζουν να ξαναβρούν τους δικούς τους», ανέφερε ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησε ο εκπρόσωπός του, ο Στεφάν Ντουζαρίκ.
Σύμφωνα με το εθνικό μητρώο εξαφανισμένων προσώπων, 100.099 άνθρωποι κηρύχθηκαν αγνοούμενοι από τη 15η Μαρτίου 1964 ως προχθές 16η Μαΐου 2022. Περίπου το 75% ήταν άνδρες.
Ο αριθμός των εξαφανίσεων στο Μεξικό άρχισε να αυξάνεται εκρηκτικά από το 2006, όταν η τότε κυβέρνηση κήρυξε τον πολύ αμφιλεγόμενο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών», αναπτύσσοντας τον στρατό στο εσωτερικό της χώρας για να πατάξει τα καρτέλ.
«Οι εξαφανίσεις στο Μεξικό είναι πρόβλημα των πάντων: της κοινωνίας στο σύνολό της και της ανθρωπότητας», ήταν η αντίδραση της Επιτροπής κατά των Εξαναγκαστικών Εξαφανίσεων του ΟΗΕ.
Η Επιτροπή στηλίτευε σε πρόσφατη έκθεσή της την «ανησυχητική τάση αύξησης» των απαγωγών, που τροφοδοτεί η «απόλυτη ατιμωρησία», έπειτα από επίσκεψη κλιμακίου της στο Μεξικό τον Νοέμβριο.
Η Επιτροπή αυτή των Ηνωμένων Εθνών θεωρεί βασικό υπαίτιο για το φαινόμενο το οργανωμένο έγκλημα, ωστόσο επισημαίνει επίσης την παραμέληση του προβλήματος από πλευράς των αρχών. Απαίτησε η κυβέρνηση του προέδρου Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ να λάβει «μέτρα άμεσα» για να διορθωθούν τα πράγματα.
Οι αρχές «δεν πρέπει να φεισθούν καμιάς προσπάθειας για να τερματίσουν αυτές τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τεράστιου εύρους», έκρινε εξάλλου η επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Μισέλ Μπατσελέτ.
«Πρώτες ώρες»
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ΔΕΕΣ) εκτίμησε πως η υπέρβαση του ορίου των 100.000 εξαφανίσεων υπογραμμίζει «την ανάγκη να ενισχυθούν οι μηχανισμοί έρευνας».
«Οι πρώτες ώρες» έπειτα από οποιαδήποτε εξαφάνιση «είναι οι σημαντικότερες», υπογράμμισε η Μαρλένε Χέρμπιγκ, επικεφαλής του προγράμματος του Ερυθρού Σταυρού για τους αγνοούμενους και τις οικογένειές τους στο Μεξικό. «Όταν κάποιος εξαφανίζεται, οι δικοί του έχουν δικαίωμα να μάθουν τι του συνέβη. Το να μαθαίνει κανείς την τύχη ενός προσώπου που εξαφανίστηκε είναι πρωτίστως ανθρωπιστική υπόθεση».
Η έλλειψη του απαιτούμενου προσωπικού στις δυνάμεις επιβολής του νόμου ώστε να μπορούν να διενεργούνται διεξοδικές έρευνες για τις εξαφανίσεις οδηγεί οικογένειες, συχνά μητέρες, να ενώνονται για να ψάξουν τους δικούς τους, ειδικά σε μυστικούς ομαδικούς τάφους.
«Αν οι αρχές έκαναν τη δουλειά τους, δεν θα υπήρχαν τόσοι εξαφανισμένοι», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Σεσίλια Φλόρες, επικεφαλής της συλλογικότητας Μητέρες που Ψάχνουν (Madres Buscadoras) στην πολιτεία Σονόρα (βόρεια).
«Γι’ αυτές, ο άνθρωπος που εξαφανίζεται είναι ένας κακοποιός λιγότερος, μια στατιστική περισσότερη», πρόσθεσε καυστικά η κυρία Φλόρες, που ψάχνει δυο γιους της, τον Αλεχάντρο και τον Μάρκο Αντόνιο.
Σύμφωνα με τη μεξικανική κυβέρνηση, στα νεκροτομεία της χώρας βρίσκονται πάνω από 37.000 πτώματα που δεν έχουν αναγνωριστεί. Μη κυβερνητικές οργανώσεις υπολογίζουν πως στην πραγματικότητα, ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 52.000.
Οι αρχές επιδιώκουν να δημιουργήσουν βάση δεδομένων για τους αγνοούμενους. Ωστόσο, πολλά πτώματα θάβονται χωρίς να έχουν αναγνωριστεί, εξαιτίας του κορεσμού των νεκροτομείων.
Οι πρώτες εξαφανίσεις στη χώρα ανάγονται στον «βρόμικο πόλεμο» εναντίον επαναστατικών κινημάτων, την περίοδο 1960-1980.
Το Μεξικό εξάλλου καταγράφει τουλάχιστον 340.000 φόνους –στην πλειονότητά τους, επρόκειτο για θύματα των συμμοριών του οργανωμένου εγκλήματος– από το 2006.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ