Τοποθετούμενος ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, προχώρησε σε έναν απολογισμό των κινήσεων στις οποίες έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα η ΕΕ για την αντιμετώπιση της κρίσης στα σύνορα Πολωνίας – Λευκορωσίας.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Σχοινάς χαρακτήρισε την κατάσταση «όχι μεταναστευτική κρίση, αλλά σημαντική απειλή για την ασφάλειά μας», τόνισε ότι η Ένωση έχει ήδη αρχίσει να διοχετεύει κονδύλια για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, ενώ σημείωσε ότι ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, θα πρέπει να αναλάβει την προστασία των προσφύγων «τους οποίους προσκάλεσε» στη χώρα του.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι δήλωσε «περήφανος για όσα καταφέραμε ως “Ομάδα Ευρώπη”», ενώ παράλληλα υποστήριξε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει πλέον να εστιάσει στους εθελοντικούς επαναπατρισμούς των εγκλωβισμένων έξω από τα σύνορά της.
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς κατέληξε στο ότι η ΕΕ μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τέτοιου είδους «ακραίες καταστάσεις εργαλειοποίησης» μόνο μέσω των εργαλείων που ορίζονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, χαιρετίζοντας την απόφαση της Κομισιόν να προτείνει νέο νομικό πλαίσιο, μέσω του οποίου θα επιβάλλονται κυρώσεις σε αεροπορικές ή άλλες εταιρείες μεταφοράς που διευκολύνουν ή υποστηρίζουν ενεργά τη δράση διακινητών.
Μεταξύ άλλων ο κ. Σχοινάς είπε:
«Σαράντα χιλιάδες προσπάθειες παραβίασης ευρωπαϊκών συνόρων αποτράπηκαν φέτος. Οι σοκαριστικές εικόνες χιλιάδων απελπισμένων, δεν τιμούν τις αρχές μας. Τους πουλούν ψεύδη, λέγοντάς τους ότι με μια γρήγορη πτήση θα φτάσουν στην κεντρική Ευρώπη. Δεν αγοράζουν εισιτήρια για την Ευρώπη, αλλά για τα παγωμένα δάση, όπως κι άλλα πιόνια σε αυτό το αρρωστημένο παιχνίδι.
Πρέπει να πούμε τα σύκα-σύκα. Πρόκειται για τη συνειδητή προσπάθεια δημιουργίας έντονης και παρατεταμένης κρίσης για την αποσταθεροποίηση της ΕΕ. Δεν είναι μεταναστευτική κρίση αλλά σημαντική απειλή για την ασφάλειά μας. Δεν είναι πολωνικά ή λιθουανικά, αλλά ευρωπαϊκά σύνορα: η απειλή για τον έναν, είναι απειλή για όλους. Δεν θα το δεχτούμε, δεν θα το ανεχτούμε. Δεν είναι τώρα η στιγμή να αξιολογήσουμε τις πράξεις μας αλλά να δράσουμε.
Προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε την ανθρωπιστική κρίση, ήδη έχουν δοθεί 700.000€ για την υποστήριξη εταίρων που θα παρέχουν άμεση βοήθεια. Είναι απαραίτητη η πρόσβαση ανθρωπιστικής βοήθειας και στις δυο πλευρές των συνόρων. Η Λευκορωσία φέρει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης, οφείλει να προστατεύσει τους πρόσφυγες που προσκάλεσε στην επικράτειά της.
Η ΕΕ έδειξε άμεση και πλήρη υποστήριξη προς τα πληττόμενα κράτη-μέλη: υλική βοήθεια, προσωπικό της Frontex, σημαντικά επιπλέον κονδύλια με τριπλασιασμό της υποστήριξης, πρόταση για ρυθμίσεις για το ζήτημα του ασύλου. Μακροπρόθεσμα οι προτάσεις μας θα δώσουν βελτιωμένα εργαλεία για την προστασία των συνόρων σε ακραίες καταστάσεις εργαλειοποίησης.
Προχωρήσαμε σε κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας που εξακολουθούν να κλιμακώνονται. Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε και περαιτέρω, με τη συνεργασία πάμε και παραπέρα, με τη συνεργασία και του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας.
Είμαι πολύ περήφανος για όσα πετύχαμε τις τελευταίες ημέρες ως «Ομάδα Ευρώπη». Προσωπικά, μέσα σε λιγότερο από μια εβδομάδα έχω βρεθεί στο Ιράκ, τον Λίβανο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Τουρκία και θα πάω και στο Ουζμπεκιστάν. Μιλάμε με όλα τα κράτη προέλευσης των πτήσεων προς τη Λευκορωσία, ένα προς ένα. Όλες οι πτήσεις έχουν σταματήσει. Η Ευρώπη μετρά τους φίλους της σε αυτές τις δύσκολες στιγμές και χαίρομαι που βρήκα πολλούς.
Τέλος, οι επαναπατρισμοί πλέον γίνονται σημαντική προτεραιότητα. Περίπου 1000 άτομα έχουν επιστρέψει στο Ιράκ, το οποίο τώρα ζήτησε βοήθεια και θα την προσφέρουμε. Θα δοθεί ένα εκατομμύριο ευρώ για την οικονομική υποστήριξη των εθελοντικών επαναπατρισμών. Έως και 3 εκατ. θα διατεθούν για αυτό το σκοπό, όχι μόνο για το Ιράκ. Θα πρέπει να υπάρξει επαρκές οικονομικό περιθώριο για τέτοιες επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να διαψεύσουμε και να αποκαλύψουμε δημόσια την παραπληροφόρηση της Λευκορωσίας.
Άλλο ένα εργαλείο: όταν η Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την πιθανότητα κυρώσεων σε οργανισμούς που εμπλέκονται σε διακίνηση ανθρώπων, δεν ήταν κούφια λόγια. Σήμερα η Κομισιόν πρότεινε ένα νέο νομικό πλαίσιο που θα επιτρέπει την επιβολή κυρώσεων σε κάθε είδους εταιρεία μεταφορών που εξυπηρετεί τους διακινητές: περιορισμός εργασιών στην αγορά της ΕΕ, άρση άδειας λειτουργίας, ακόμη και απαγόρευση πτήσεων στον εναέριο χώρο της Ένωσης και στάσεων εντός της επικράτειάς της. Πιστεύω ότι έτσι το μήνυμά μας θα γίνει πολύ σαφές.
Μπορώ να εντοπίσω δύο κύρια μαθήματα: πρώτον, όταν δρούμε από κοινού, ως Ομάδα Ευρώπη, είμαστε ασταμάτητοι. Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τη συνδυαστική δύναμη της άμεσης αντίδρασής μας. Μάθημα νούμερο δύο: είμαστε πολύ πιο αποτελεσματικοί όταν χρησιμοποιούμε εργαλεία και νόμους που ορίζονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αν θέλουμε να είμαστε μια γεωπολιτική επιτροπή πρέπει να συνεργαζόμαστε με την πλήρη ισχύ του ευρωπαϊκού δικαίου και των ευρωπαϊκών εργαλείων».