Η επιχείρηση της βελγικής δικαιοσύνης στο πλαίσιο της διερεύνησης της υπόθεσης διαφθοράς Qatargate, προκάλεσε πάταγο στις Βρυξέλες καθώς οδήγησε στην προφυλάκιση της αντιπροέδρου του ευρωκοινοβουλίου, Εύας Καϊλή και άλλων τριών ατόμων.
Ωστόσο, αρκετές γκρίζες ζώνες εγείρουν ερωτήματα αναφορικά με την υπόθεση που προκαλεί πολιτικό σεισμό. Η βελγική δικαιοσύνη πραγματοποίησε τη θεαματική επιχείρηση κατά της διαφθοράς στην πρωτεύουσα της χώρας την Παρασκευή και το Σάββατο, καθώς αφορά μια εκ των 14 αντιπροέδρων του ευρωκοινοβουλίου, την Εύα Καϊλή, που προφυλακίστηκε παρά τη βουλευτική της ασυλία.
Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν έρευνες στους χώρους του ευρωκοινοβουλίου, σφραγίστηκαν γραφεία και επτά άτομα, όλοι Ιταλοί, τέθηκαν υπό κράτηση μετά από κατ’ οίκον έρευνες: ο σοσιαλιστής ευρωβουλευτής από το 2004 έως το 2019 και άτομο με ισχυρή επιρροή, Πιερ Αντόνιο Παντζέρι, ο σύντροφος της Καϊλή, νυν κοινοβουλευτικός βοηθός του Ιταλού σοσιαλιστή ευρωβουλευτή Αντρέα Κοτσολίνο και πρώην βοηθός του Παντζέρι, Φραντσέσκο Τζιόρτζι, ο Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (Ituc) και πρώην αφεντικό της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων, Λούκα Βισεντίνι, η Νικολό Φιγκά Ταλαμάνκα, του παραρτήματος των Βρυξελλών της ΜΚΟ “No Peace Without Justice”. Στην Ιταλία συνελήφθησαν επίσης η σύζυγος και η κόρη του Παντζέρι.
Όλοι τους είναι ύποπτοι, σύμφωνα με την ομοσπονδιακή εισαγγελία του Βελγίου, για «φερόμενες πράξεις εγκληματικής οργάνωσης, διαφθοράς και ξεπλύματος χρήματος». Η εισαγγελία λέει ότι «μια χώρα του Κόλπου» – το Κατάρ σύμφωνα με τον βελγικό Τύπο – προσπάθησε «να επηρεάσει τις οικονομικές και πολιτικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πληρώνοντας σημαντικά χρηματικά ποσά ή προσφέροντας σημαντικά δώρα σε τρίτους με σημαντική πολιτική ή / και στρατηγική θέση εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
«Εγκέφαλος» ο Παντζέρι – Ιταλικό «άρωμα» στις έρευνες
Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από τον Πιερ Αντόνιο Παντζέρι και τους συγγενείς του, που είναι σχεδόν όλοι Ιταλοί. Ο 67χρονος πολιτικός, πρώην επικεφαλής του κύριου ιταλικού συνδικάτου CGIL, διετέλεσε πρόεδρος της υποεπιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ευρωκοινοβουλίου μεταξύ 2017 και 2019, όταν παραχώρησε τη θέση του στην πολύ στενή του φίλη, τη γαλλόφωνη Βελγίδα σοσιαλίστρια Μαρία Αρενά, ιταλικής καταγωγής επίσης.
Έχοντας ειδίκευση στις σχέσεις με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής ο Παντζέρι ίδρυσε το 2019, στο τέλος της τρίτης θητείας του ως ευρωβουλευτής, τη ΜΚΟ “Fight Impunity”, που έχει ως στόχο την καταπολέμηση «της ατιμωρησίας για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Όλοι θεωρούσαν τον Παντζέρι άτομο που έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στο ευρωκοινοβούλιο, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Ως μέλος της διαχειριστικής επιτροπής της Ένωσης Πρώην Ευρωβουλευτών ο Παντζέρι εξακολουθούσε να έχει πρόσβαση στην Ευρωβουλή με ένα εντυπωσιακό δίκτυο επιρροής, καθώς κατάφερε να αναπτύξει φιλικές σχέσεις μεταξύ άλλων με τον Γερμανό Χριστιανοδημοκράτη, ΓΓ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Κλάους Βέλε.
Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα Liberation, o Παντζέρι φέρεται να σύστησε στη διάρκεια ενός δείπνου τον τότε κοινοβουλευτικό βοηθό του, Φραντσέσκο Τζιόρτζι στην Εύα Καϊλή. «Ενα λαμπερό ζευγάρι: νέοι, όμορφοι, ξανθοί», σχολίασε μειδιάζοντας ένας ευρωκράτης. Ως άτομο που φρόντιζε για τους «δικούς του» ο Παντζέρι βοήθησε την Καϊλή με τις επαφές του στην ευρωομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών να γίνει αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, απέναντι στην εξίσου νέα, όμορφη και φιλόδοξη Μαλτέζα πρόεδρο του σώματος, Ρομπέρτα Μετσόλα.
Ως καλός λομπίστας ο Παντζέρι φρόντισε, όπως αναφέρει η γαλλική εφημερίδα, και για τους φίλους του στη δεξιά πτέρυγα, παίζοντας σημαντικό ρόλο στον διορισμό από την προεδρία του Ευρωκοινοβουλίου – που αποτελείται από την πρόεδρο και τους 14 αντιπροέδρους – του Ιταλού Αλεσάντρο Τσιοκέτι, νυν επιτελάρχη της Μετσόλα, που προέρχεται από τη Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι ως διαδόχου του φίλου του, Κλάους Βέλε, τον Ιανουάριο στο πόστο του ΓΓ της ευρωβουλής. Υπέρ του δεξιού Τσιοκέτι ψήφισε και η Εύα Καϊλή, όπως και η Ιταλίδα σοσιαλίστρια -επίσης από το περιβάλλον του Παντζέρι – Πίνα Πιτσιέρνο, μολονότι ο Τσιοκέτι δεν διέθετε τα φόντα για τέτοια θέση.
Το κάδρο των συλλήψεων
Αλλά πέρα από το συνηθισμένο λόμπινγκ αίσθηση προκάλεσαν οι αποκαλύψεις για την κατάσχεση από τη βελγική αστυνομία 600.000 ευρώ από το λιτό διαμέρισμα του Παντζέρι στις Βρυξέλλες και ενός μεγάλου ποσού από το σπίτι του ζεύγους Καϊλή – Τζιόρτζι. Οι ερευνητές, στην προσπάθειά τους να συλλέξουν περισσότερα στοιχεία, ερεύνησαν τα γραφεία κοινοβουλευτικών βοηθών που είχαν συνεργαστεί κάποια στιγμή μαζί του για να κατασχέσουν τηλέφωνα και υπολογιστές, όπως στην περίπτωση της Μαρία Αρενά, η οποία είχε εργαστεί για λίγους μήνες στη ΜΚΟ του Πανζέρι. Σφράγισαν επίσης το γραφείο του κοινοβουλευτικού βοηθού ενός άλλου Βέλγου σοσιαλιστή ευρωβουλευτή, του Μαρκ Ταραμπελά, αλλά όπως αποδείχθηκε επρόκειτο για το πρώην γραφείο ενός άλλου κοινοβουλευτικού βοηθού που εργαζόταν για τον Ιταλό, αλλά έκτοτε πήγε στους Συντηρητικούς του ΕΛΚ.
Ποια τα κίνητρα της δωροδοκίας;
Για τις βελγικές Αρχές το ερώτημα είναι η πηγή των χρημάτων που κατασχέθηκαν και με ποιο αντάλλαγμα δόθηκαν, διότι αν το Κατάρ ή μια άλλη χώρα ήθελε να χρηματοδοτήσει ΜΚΟ, ώστε να είναι λιγότερο επικριτικές απέναντί του, αυτό από μόνο του δεν απαγορεύεται. Αδίκημα συνιστά η μη δήλωση των ποσών στις βελγικές φορολογικές αρχές. Αν, όμως, η υπόθεση αφορά σε εξαγορά ευρωβουλευτών, τότε είναι άλλο θέμα. Κι τα εγκώμια του Παντζέρι, κατά τα άλλα ένθερμου υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για το Κατάρ, όταν χαρακτήρισε το εμιράτο «υπόδειγμα» τον Απρίλιο του 2019, λίγο πριν φύγει από το Ευρωκοινοβούλιο, τροφοδοτούν εύλογα τις υποψίες.
Ένα πρόσθετο ερώτημα, είναι τι επιδίωκε το Κατάρ – αν όντως περί αυτού προκειται – πέρα από τη βελτίωση του image του πριν τη διοργάνωση του Μουντιάλ κι αν ξόδεψε ποσά για πενιχρά ανταλλάγματα, εφόσον γνώριζε ότι είναι περιορισμένες οι εξουσίες του ευρωκοινοβουλίου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Κι επίσης γιατί να επιχειρήσει να προσεγγίσει την Καϊλή, που αν και αντιπρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου -όπως και άλλοι 13 συνάδελφοί της ευρωβουλευτές – η πραγματική της επιρροή αφορά μόνον θέματα εσωτερικής διαχείρισης στην ευρωβουλή και όχι τη νομοθετική ατζέντα.
Αλλά και ως υπεύθυνη για την εκπροσώπηση της Μετσόλα στη Μέση Ανατολή, όταν η τελευταία δεν είναι διαθέσιμη, η Καϊλή παρέμενε εκπρόσωπος. Βέβαια, δεν μπορούν να αγνοηθούν τα ευνοϊκά για το Κατάρ σχόλιά της, που πολλαπλασιάστηκαν τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά κατά πόσον αυτά επηρέασαν τους συναδέλφους της, ειδικά από τη στιγμή που δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής;
Πέπλο μυστηρίου καλύπτει τις συλλήψεις του Βισεντίνι και του Νικολό Φιγκά Ταλαμάνκα. Σε ποιο βαθμό δωροδοκήθηκε ο πρώτος για να αμβλύνει τα επικριτικά του σχόλια για το Κατάρ, που όμως επανέλαβε προ ημερών; Όσο για τον δεύτερο, ο Ταλαμάνκα, διευθυντής της ΜΚΟ “No Peace Without Justice” ήταν η αφετηρία μιας έκθεσης σχετικά με την «αδικαιολόγητη επιρροή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στη δημοκρατική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης», η οποία αμφισβήτησε ιδίως τους δεσμούς μεταξύ ορισμένων συντηρητικών ευρωβουλευτών του ΕΛΚ και των ΗΑΕ, αλλά και της Σαουδικής Αραβίας – με την οποία βρίσκεται σε διαμάχη το Κατάρ. Η έκθεση παρουσιάστηκε στις 10 Μαΐου – λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη της βελγικής έρευνας – ενώπιον της υποεπιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ευρωκοινοβουλίου, και σύμφωνα με την Μαρία Αρένα, πρόεδρο της υποεπιτροπής, χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από το Κατάρ.
Μετέωρα ερωτηματικά για την έρευνα του Qatargate
Η υπόθεση γεννά κι άλλα ερωτηματικά, όπως γιατί η βελγική δικαιοσύνη επιστράτευσε το βαρύ πυροβολικό της, τον δικαστή κατά της διαφθορά, Μισέλ Κλεζ και το Κεντρικό Γραφείο για την Καταστολή της Διαφθοράς (OCRC), ειδικευμένο στην καταπολέμηση εγκλημάτων όπως η τρομοκρατία και γιατί στην έρευνα δεν ενεπλάκησαν τα κοινοτικά όργανα, δηλ. η Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης της ΕΕ, δεδομένης της πιθανής εμπλοκής μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.