Με τον τίτλο «Η εγγύτητα του Recep Tayyip Erdogan με τον Vladimir Poutine είναι μέρος του παιχνιδιού του», η Le Monde δημοσιεύει άρθρο που υπογράφει ο Marc Pierini, πρώην Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Τουρκία και ερευνητής στο Carnegie Europe. Το άρθρο επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα κατά πόσο η Τουρκία του Erdogan δικαιούται να κάθεται μόνιμα στο τραπέζι των Ευρωπαίων δημοκρατών με αφορμή την επικείμενη σύνοδο κορυφής της ευρωπαϊκής πολιτικής κοινότητας στην Πράγα.
Στο στρατόπεδο του “όχι”, τα επιχειρήματα είναι ξεκάθαρα: η Τουρκία δεν είναι πλέον κράτος δικαίου, διατηρεί διαρκώς έναν αντιδυτικό και απρόβλεπτο λόγο, αμφισβητεί τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα και έχει προσφέρει ένα σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα στο Κρεμλίνο αγοράζοντας τους πυραύλους S -400.
Εξετάζοντας τη σύγκρουση που πυροδότησε η Μόσχα στην Ευρώπη, η Τουρκία καταβάλλει προσπάθειες διευκόλυνσης. Είναι ωστόσο σαφές ότι, σε αυτή τη διπλωματία, ο πρόεδρος Erdogan εμμένει πιστά στον ρωσικό λόγο για το ανώφελο των ευρωπαϊκών κυρώσεων και ότι τα οικονομικά οφέλη για την Τουρκία είναι σημαντικά σε ένα πλαίσιο οξείας οικονομικής κρίσης. Εδώ, τα εκλογικά κίνητρα του Τούρκου προέδρου για το 2023 είναι εμφανή και η εγγύτητα του με τον Vladimir Poutine είναι μέρος του παιχνιδιού του.
Πέρα από τη ρωσική εισβολή, η παρουσία της Τουρκίας σε μια μελλοντική «πολιτική κοινότητα» είναι θέμα θεμελιωδών ευρωπαϊκών αρχών. Ωστόσο, εσωτερικά και εξωτερικά, ο Erdogan εφαρμόζει το «ρωσικό μοντέλο» διακυβέρνησης και συχνά βρίσκεται κοντά στην Ουγγαρία του Viktor Orban. Η προσφιλής στους Ευρωπαίους πολιτική κατευνασμού ή τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά συμφέροντα κάποιων δικαιολογούν την πολιτική οικειότητα με την Τουρκία του Erdogan; Αντικειμενικά, οποιαδήποτε επιστροφή, όσο ελάχιστη κι αν είναι, στο κράτος δικαίου θα μείωνε τις πιθανότητες επανεκλογής ενός προέδρου που έχει στοιχηματίσει τα πάντα στα εθνικιστικά αντανακλαστικά του εκλογικού του σώματος και στην υπεροχή του προσωπικού του ρόλου, όπως αποδεικνύεται από πρόσφατες πολιτικές, οικονομικές και δικαστικές αποφάσεις. Έχοντας αποδείξει τη συγγένειά του με την ευρασιατική αυταρχική λέσχη, ο Τούρκος ηγέτης μάλλον δεν έχει καμία πρόθεση να έρθει πιο κοντά με τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες.
Ας ξεχάσουμε την realpolitik: αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επαναβεβαίωνε ξεκάθαρα τις δημοκρατικές της αρχές στην Πράγα, θα απαρνιόταν τον εαυτό της. Έτσι, η Άγκυρα θα εμπόδιζε το ευρωπαϊκό μοντέλo επιβάλλοντας τις παραμέτρους της και θα προωθούσε το ρωσικό μοντέλο παγιώνοντας στα σύνορα της Ευρώπης την επιθυμία να διατηρήσει τα συμφέροντα του Κρεμλίνου. Αυτό θα ήταν πάνω από όλα μια πολιτική νίκη για το Κρεμλίνο έναντι της ΕΕ μετά τις στρατιωτικές νίκες του 2019 και του 2020 κατά του ΝΑΤΟ.