Ιράν – Ανάλυση AP: Μπορούν οι μαζικές διαδηλώσεις να ρίξουν το καθεστώς;

«Φλέγεται» το Ιράν τις τελευταίες ημέρες καθώς διαμαρτυρίες έχουν ξεσπάσει μετά τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί που συνελήφθη από την «αστυνομία ηθών» της χώρας για απρεπή ενδυμασία και πέθανε τρεις μέρες αργότερα, έπειτα από αναφορές ότι αστυνομικοί τη χτύπησαν στο κεφάλι με ρόπαλο.

Η Αμινί έπεσε σε κώμα μετά τη σύλληψή της και πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου στο νοσοκομείο όπου είχε διακομιστεί. Ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι η κοπέλα δέχθηκε ένα ισχυρό χτύπημα στο κεφάλι ενώ βρισκόταν υπό κράτηση, κάτι που το Ιράν αρνείται κατηγορηματικά, χωρίς ωστόσο να καταφέρνει μέχρι στιγμής να κατευνάσει το κύμα οργής που σαρώνει τη χώρα.

Υπενθυμίζεται ότι από τις σφοδρές αναταραχές που έχουν ξεσπάσει στο Ιράν 31 άνθρωποι έχουν χάσει μέχρι στιγμής τη ζωή τους ενώ η βία και η καταστολή στους δρόμους συνεχίζεται.

Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν από την επαρχία Κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράν, απ’ όπου καταγόταν η Αμινί, όμως σύντομα εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Τεχεράνης, της Μασχάντ, της Χαμαντάν και της Ταμπρίζ.

Σύμφωνα με το Assosiated Press, οι Αρχές του Ιράν έχουν βρεθεί αντιμέτωπες και με άλλα κύματα διαμαρτυριών διαμαρτυριών που χρονολογούνται δεκαετίες πίσω, καταπνίγοντάς τα τελικά με ωμή βία.

Η πιο σοβαρή πρόκληση ήταν οι διαδηλώσεις που είχαν ακολουθήσει μετά το αμφισβητούμενο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του 2009, όταν εκατομμύρια Ιρανοί βγήκαν στους δρόμους ζητώντας μεταρρυθμίσεις. Οι ιρανικές Αρχές είχαν τότε απαντήσει με βάναυση καταστολή, ανοίγοντας πυρ εναντίον των διαδηλωτών, εξαπολύοντας κύματα συλλήψεων και οδηγώντας τους ηγέτες της αντιπολίτευσης σε κατ’ οίκον περιορισμό.

Μεταξύ των νεκρών τότε ήταν και η Νέντα Αγά Σολτάν, μια 27χρονη γυναίκα που έγινε σύμβολο του κινήματος διαμαρτυρίας.

Οι Ιρανοί ηγέτες έχουν υποσχεθεί να διερευνήσουν τις συνθήκες του θανάτου της Αμινί, ενώ κατηγόρησαν ξένες χώρες -που δεν κατονομάζονται- και εξόριστες ομάδες της αντιπολίτευσης ότι εκμεταλλεύονται το περιστατικό ως πρόσχημα για να υποδαυλίσουν τις ταραχές.

Η θρησκευτική ηγεσία του Ιράν αντιμετωπίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως απειλή για την Ισλαμική Δημοκρατία και πιστεύουν ότι η υιοθέτηση του δυτικού τρόπου ζωής υπονομεύει την κοινωνία. Ο ίδιος ο Χαμενεΐ έχει παράλληλα αποκηρύξει τις επονομαζόμενες «έγχρωμες» επαναστάσεις στην Ευρώπη και αλλού ως ξένες επεμβάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ένταση γύρω από το Ιράν έχει οξυνθεί από το 2015, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και στη συνεχεία προχώρησε στην επιβολή εξοντωτικών κυρώσεων.

Ακτιβιστές και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν κατηγορήσει τις ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας για τη δολοφονία διαδηλωτών και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν, όπως αυτές για τις τιμές της βενζίνης το 2019.

Οι Ιρανές έχουν πλήρη πρόσβαση στην εκπαίδευση, εργάζονται εκτός σπιτιού και κατέχουν δημόσια αξιώματα. Αλλά υποχρεούνται να ντύνονται σεμνά στους δημόσιους χώρους, φορώντας δηλαδή χιτζάμπ και μακριές φαρδιές ρόμπες. Ανύπαντροι άνδρες και ανύπαντρες γυναίκες απαγορεύεται να συναναστρέφονται.Υπεύθυνη για την επιβολή τους είναι η επονομαζόμενη «αστυνομία ηθών» που αποτελείται από άνδρες αλλά και γυναίκες. Η επιβολή των εν λόγω κανόνων είχε χαλαρώσει την περίοδο που ήταν πρόεδρος της χώρας ο μετριοπαθής Χασάν Ροχανί.

Εν τω μεταξύ, οι Φρουροί της Επανάστασης ζήτησαν από τις δικαστικές αρχές του Ιράν να προσάγουν «όσους διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις και φήμες», σε ανακοίνωσή τους που εκδόθηκε σήμερα.

«Εκφράζουμε τη συμπάθειά μας προς την οικογένεια και τους συγγενείς της εκλιπούσας Μαχσά Αμινί και έχουμε ζητήσει από τις δικαστικές αρχές να εντοπίσουν όσους διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις και φήμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και στους δρόμους, αλλά και όσους θέτουν σε κίνδυνο την ψυχολογική ασφάλεια της κοινωνίας, και να τους αντιμετωπίσουν αποφασιστικά», ανέφερε η ανακοίνωση.

Από την πλευρά της η Διεθνής Αμνηστία επέκρινε «τη βίαιη καταστολή» και την «παράνομη χρήση χειροβομβίδων, σφαιρών από ατσάλι, δακρυγόνων, κανονιών νερού και γκλομπ με στόχο να διαλυθούν οι διαδηλωτές».

Από την αρχή των κινητοποιήσεων έχει μειωθεί η ταχύτητα σύνδεσης στο διαδίκτυο στο Ιράν, ενώ λίγο αργότερα οι ιρανικές αρχές μπλόκαραν την πρόσβαση στο Instagram και το WhatsApp.«Έπειτα από απόφαση των αξιωματούχων, δεν είναι πλέον δυνατή η πρόσβαση στο Instagram από χθες Τετάρτη το βράδυ, ενώ η πρόσβαση στο WhatApp γίνεται επίσης με προβλήματα», μετέδωσε το πρακτορείο Fars. Το μέτρο αυτό ελήφθη λόγω «των ενεργειών των αντιεπαναστατών κατά της εθνικής ασφάλειας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», διευκρίνισε.