Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Το 1978, πέντε χρόνια μετά την υπόθεση Roe v Wade, η Ιταλία νομιμοποίησε τις αμβλώσεις με το νόμο 194. Και ενώ εδώ δεν είναι το ίδιο πολιτικό θέμα, η άνοδος μιας νέας σκληρής συντηρητικής δεξιάς πολιτικής, όλο και πιο κοντά στην Καθολική Εκκλησία, το επανέφερε στο επίκεντρο – και η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ έχει αντίκτυπο και στην Ιταλία.
Από την πολιτική αριστερά και το κέντρο, υπήρξε μια χορωδία καταδίκης και συναγερμού. Η Έμμα Μπονίνο, αριστερή πρώην υπουργός Εξωτερικών που βοήθησε στην ψήφιση του νόμου 194, δήλωσε ότι δείχνει τον κίνδυνο η Ιταλία να κινηθεί προς τα πίσω και να «χάσει επιτεύγματα που έμοιαζαν μόνιμα». Αλλά στη δεξιά, ορισμένοι αισθάνονται γαλβανισμένοι.
Διχασμός ακόμα και στη Λέγκα του Βορρά
«Μια μεγάλη νίκη», δήλωσε ο Σιμόνε Πιγιόν από την ακροδεξιά Λέγκα, προσθέτοντας ότι ελπίζει ότι η Ιταλία και η Ευρώπη θα ακολουθήσουν το παράδειγμά του.
Ωστόσο, ο ηγέτης του κόμματός του, Ματέο Σαλβίνι, ήταν αξιοσημείωτα πιο διαφοροποιημένος, δηλώνοντας ότι πιστεύει «στην αξία της ζωής… αλλά για την εγκυμοσύνη, ο τελευταίος λόγος ανήκει στη γυναίκα» – ίσως μια αναγνώριση ότι η πλειοψηφία των Ιταλών δηλώνει ότι εξακολουθεί να υποστηρίζει το δικαίωμα στην άμβλωση.
Αν και είναι απίθανο να περιοριστεί η άμβλωση εδώ, ο νόμος 194 επέτρεψε την αντίρρηση κατά συνείδηση από τους γιατρούς – και σε ολόκληρη τη χώρα, περίπου το 70% των γιατρών αρνούνται τώρα να εκτελέσουν τη διαδικασία. Σε ορισμένες περιοχές, το ποσοστό ανέρχεται στο 90%.
Με το Βατικανό στην αυλή της, η Ιταλία βρίσκεται συχνά πίσω από την πορεία της σε ορισμένα κοινωνικά ζητήματα, όπως τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ. Πολλοί είναι περήφανοι που η άμβλωση διεκδικήθηκε και κατοχυρώθηκε στο νόμο πριν από δεκαετίες. Αλλά είναι για κάποιους ένα ευαίσθητο νεύρο – και η απόφαση των ΗΠΑ θα το αγγίξει αυτό.
Μια παθιασμένη αντίδραση σε όλη την Ιρλανδία
Σε ολόκληρο το νησί της Ιρλανδίας η είδηση της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ προκάλεσε μια γρήγορη και παθιασμένη αντίδραση. Το θέμα ανακινεί βαθιά συναισθήματα εδώ, όπου οι αμβλώσεις αποποινικοποιήθηκαν σχετικά πρόσφατα. Πολλές φωνητικές ιρλανδικές ομάδες εκστρατείας και ακτιβιστές εξακολουθούν να υπάρχουν και στις δύο πλευρές.
«Ο κόσμος συνεχίζει να παρακολουθεί την Αμερική να γίνεται αγνώριστη», έγραψε στο Twitter η Δρ Τζένιφερ Κάσιντι, λέκτορας πανεπιστημίου, η οποία βρισκόταν στο Δουβλίνο το 2018, όταν πανηγυρίζοντα πλήθη πανηγύριζαν καθώς η Δημοκρατία της Ιρλανδίας ψήφισε την αποποινικοποίηση των αμβλώσεων.
Πολλοί από την πλευρά των υποστηρικτών της άμβλωσης αναβιώνουν τις αναμνήσεις εκείνης της ημέρας, εκφράζοντας τώρα τον τρόμο τους για όσα βλέπουν στις ΗΠΑ.
Η ιστορία της Savita Halappanavar, η οποία πέθανε από σηψαιμία στην Ιρλανδία το 2012, επειδή δεν της επιτράπηκε η διακοπή της κύησης, αναδημοσιεύεται τώρα ευρέως στην Ιρλανδία, από ανθρώπους που προειδοποιούν τους Αμερικανούς να προετοιμαστούν για πολλούς παρόμοιους θανάτους.
Μια «επαίσχυντη απόφαση» δήλωσε η Grainne Taggart της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία έχει αγωνιστεί σκληρά για τα δικαιώματα στην άμβλωση στη Βόρεια Ιρλανδία.
Όμως οι αγωνιστές που καταστράφηκαν από τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων στο νησί της Ιρλανδίας έχουν αναζωογονηθεί.
«Είναι ένα είδος αφύπνισης για εμάς εδώ», δήλωσε ο Bernie Smyth, ένας από τους πιο επιφανείς αγωνιστές κατά των αμβλώσεων στη Βόρεια Ιρλανδία. «Μπορούμε να μάθουμε πολλά από αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ».
«Η προσωπική μου ελπίδα για το μέλλον είναι ότι και εμείς μια μέρα θα ανατρέψουμε τη νομοθεσία. Νομίζω ότι το κίνημα στις ΗΠΑ ήταν πολύ σοφό. Αυτό φέρνει πολλές ελπίδες και η μάχη συνεχίζεται».
Ελ Σαλβαδόρ: Συντηρητικές ομάδες ενθαρρύνονται
Την ώρα που αισθάνονταν ότι το κλίμα είχε αρχίσει να αλλάζει όσον αφορά τις αμβλώσεις στη Λατινική Αμερική, πολλοί ακτιβιστές για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα φοβούνται τώρα τα χειρότερα μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για το Roe V Wade.
«Αυτό θα ενθαρρύνει τις πιο συντηρητικές ομάδες στις χώρες μας που αρνούνται συστηματικά τα δικαιώματα των γυναικών», λέει η Mariana Moisa, κορυφαία ακτιβίστρια υπέρ των δικαιωμάτων των αμβλώσεων στο Ελ Σαλβαδόρ, όπου η άμβλωση απαγορεύεται σε όλες τις περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων όπου η ζωή της μητέρας βρίσκεται σε κίνδυνο, του βιασμού ή της αιμομιξίας.
«Η άρνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών που αναγκάζονται να φέρουν στον κόσμο παιδιά που είναι προϊόν κακοποίησης» πλήττει ήδη δυσανάλογα τους φτωχότερους της κοινωνίας, λέει η ίδια.
Εν τω μεταξύ, οι πολιτικοί κατά των αμβλώσεων που ελέγχουν το κοινοβούλιο του Ελ Σαλβαδόρ χαιρέτισαν την κίνηση και επιμένουν ότι η θέση τους για τις αμβλώσεις παραμένει η κυρίαρχη άποψη στην αμερικανική ήπειρο.
Ενώ το Ανώτατο Δικαστήριο ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη νομοθεσία στις πολιτείες των ΗΠΑ, η Ουάσινγκτον εξακολουθεί να ασκεί τεράστια επιρροή στην Κεντρική Αμερική. Η κ. Moisa λέει ότι το μήνυμα που στέλνει η απόφαση αυτή είναι έντονο.
«Είναι θλιβερό. Ένα οπισθοδρομικό βήμα που το μόνο που καταδεικνύει είναι η περιφρόνηση και η έλλειψη ενδιαφέροντος που υπάρχει σε όλο τον κόσμο για τις γυναίκες».
Καναδάς: Μια καταστροφική οπισθοδρόμηση
Στον Καναδά δεν αρέσει συχνά να χώνει τη μύτη του στις δουλειές του γείτονά του – και μεγαλύτερου εμπορικού του εταίρου. Αλλά όταν το Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση Roe v Wade, ο προοδευτικός πρωθυπουργός του Καναδά, Justin Trudeau, δεν μάσησε τα λόγια του, χαρακτηρίζοντάς την «καταστροφική οπισθοδρόμηση» και «φρικτή» για τις γυναίκες.
«Ειλικρινά, είναι μια επίθεση στις ελευθερίες και τα δικαιώματα όλων μας», δήλωσε ο κ. Τρουντό από τη σύνοδο κορυφής της Κοινοπολιτείας στο Κιγκάλι της Ρουάντα.
Οι αμβλώσεις έχουν αποποινικοποιηθεί στον Καναδά από το 1983, αλλά η πρόσβαση δεν αποτελεί εγγυημένο δικαίωμα. Σε μία από τις επαρχίες της χώρας, το New Brunswick, δεν υπάρχουν κλινικές αμβλώσεων και σε πολλές αγροτικές περιοχές, οι γυναίκες πρέπει να οδηγούν για ώρες για να κάνουν έκτρωση.
Υπάρχουν πολλοί Καναδοί που τάσσονται υπέρ της ζωής, αλλά το θέμα δεν έχει πολιτικοποιηθεί στον ίδιο βαθμό όπως νότια των συνόρων.
Το RightNow, μια καναδική οργάνωση υπέρ της ζωής, έγραψε στο Twitter ότι πρόκειται για μια «πραγματικά ιστορική ημέρα για τους φίλους μας στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ινδία: Φόβοι για να επηρεαστούν κι άλλες χώρες
Οι ακτιβιστές για τη δικαιοσύνη των φύλων στην Ινδία χαρακτήρισαν την απόφαση ως «ένα τεράστιο βήμα πίσω για τα δικαιώματα των γυναικών» και λένε ότι καθοδηγείται από τη «βικτοριανή ηθική».
Η Δρ Veena JS, ακτιβίστρια και καθηγήτρια ιατροδικαστικής που διδάσκει ιατρική ηθική σε γιατρούς, λέει ότι η απόφαση Roe v Wade θα επηρεάσει τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά θα έχει και αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο.
«Η Αμερική αποτελεί γενικά πρότυπο για τον κόσμο και φοβάμαι ότι, κάποια στιγμή, η Ινδία θα μπορούσε να πάρει παράδειγμα από αυτούς και να φέρει μια παρόμοια νομοθεσία», λέει. «Και θα αναγκαστούμε να μεγαλώσουμε παιδιά που δεν θέλουμε». Αυτό, λέει η Dr Veena, θα επηρεάσει τη σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών και των παιδιών.
«Έρευνες έχουν δείξει ότι η επιλόχειος ψύχωση και η κατάθλιψη αυξάνονται στις γυναίκες που αναγκάζονται παρά τη θέλησή τους να γεννήσουν. Η ποιότητα ζωής αυτών των “ανεπιθύμητων” παιδιών θα είναι επίσης κακή».
Οι αμβλώσεις είναι νόμιμες στην Ινδία από το 1971, αν και με προϋποθέσεις, ειδικά για να περιοριστεί η θηλυκή εμβρυοκτονία σε μια χώρα με συντριπτική προτίμηση στους γιους.
Όμως, λόγω της γενικής έλλειψης ενημέρωσης των γυναικών, του στίγματος που συνδέεται με το θέμα και της απροθυμίας των γιατρών να διενεργούν αμβλώσεις λόγω θρησκευτικών ή ηθικών πεποιθήσεων, η πλειονότητα των αμβλώσεων εξακολουθεί να πραγματοποιείται εκτός καταγεγραμμένων ιατρικών εγκαταστάσεων.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο bbc.com