Οι βιασμοί και οι σεξουαλικές επιθέσεις που κατηγορούνται ότι διέπραξαν οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία συνιστούν ξεκάθαρα «μια στρατιωτική στρατηγική» και «μια εσκεμμένη τακτική απανθρωποποίησης των θυμάτων», εκτιμά η ειδική εκπρόσωπος του ΟΗΕ, Πραμίλα Πάτεν, κάνοντας λόγο για «φρικτές περιπτώσεις και πολύ ωμή βία».
«Όλες οι ενδείξεις είναι εδώ», απαντά η Πάτεν, που απαντούσε σε ερώτηση του AFP στο Παρίσι για τον βιασμό ως πολεμικό όπλο στην Ουκρανία.
«Όταν γυναίκες και κορίτσια κρατούνται επί μέρες και βιάζονται, όταν αρχίζετε να βιάζετε μικρά αγόρια και άνδρες, όταν βλέπει κάποιος μιας σειρά περιπτώσεων ακρωτηριασμών γεννητικών οργάνων, όταν ακούτε μαρτυρίες γυναικών που μιλούν για Ρώσους στρατιώτες που έχουν εφοδιαστεί με βιάγκρα, είναι σαφώς μια στρατιωτική στρατηγική. Και όταν τα θύματα αναφέρουν τι ειπώθηκε στη διάρκεια των βιασμών, είναι σαφές πως αυτή είναι μια εσκεμμένη τακτική προκειμένου να απανθρωποποιηθούν τα θύματα», λέει η δικηγόρος από τον Μαυρίκιο.
Αναφέρει πως οι πρώτες περιπτώσεις σεξουαλικής βίας εμφανίστηκαν «τρεις ημέρες μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία», στις 24 Φεβρουαρίου.
Ειδική εκπρόσωπος από το 2017 του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για το θέμα της σεξουαλικής βίας που διαπράττεται σε περιόδους σύγκρουσης, η Πάτεν ήταν περαστική από το Παρίσι χθες, Πέμπτη, προκειμένου να υπογράψει μια συμφωνία σύμπραξης με τη ΜΚΟ Bibliothèques Sans Frontières προκειμένου να υποστηριχθούν τα θύματα σεξουαλικής βίας σε περιόδους σύγκρουσης.
Ο ΟΗΕ επαλήθευσε «περισσότερες από εκατό περιπτώσεις» βιασμών και σεξουαλικών επιθέσεων στην Ουκρανία από την έναρξη του πολέμου, αλλά «δεν είναι θέμα αριθμών», επιμένει η Πάτεν. «Είναι πολύ περίπλοκο να έχεις αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία στη διάρκεια μιας ενεργής σύγκρουσης, και οι αριθμοί δεν αντανακλούν ποτέ την πραγματικότητα, επειδή η σεξουαλική βία είναι ένα σιωπηλό έγκλημα, εκείνο που αναφέρεται και καταδικάζεται λιγότερο», υπογραμμίζει, μιλώντας για τον φόβο αντιποίνων και του στιγματισμού. «Οι αναφερθείσες περιπτώσεις δεν αποτελούν παρά την κορυφή του παγόβουνου», είπε.
Τα θύματα είναι κυρίως γυναίκες και κορίτσια, αλλά και αγόρια και άνδρες, αναφέρει η ειδικός του ΟΗΕ, επικαλούμενη την έκθεση που δημοσιοποίησε στα τέλη Σεπτεμβρίου η ανεξάρτητη διεθνής επιτροπή έρευνας που δημιουργήθηκε με ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η έκθεση αυτή «επιβεβαίωσε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις, και σύμφωνα με τις μαρτυρίες που συγκεντρώθηκαν, οι ηλικίες των θυμάτων σεξουαλικής βίας είναι από τεσσάρων έως 82 ετών. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις σεξουαλικής βίας σε παιδιά, που βιάζονται, υφίστανται βασανιστήρια ή κρατούνται», υπογραμμίζει.
«Η μάχη μου κατά της σεξουαλικής βίας είναι πράγματι μια μάχη κατά τη ατιμωρησίας», επαναλαμβάνει η Πραμίλα Πάτεν και «αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επισκέφθηκα την Ουκρανία (τον περασμένο Μάιο): για να στείλω ένα ισχυρό μήνυμα στα θύματα, να τους πω πως είμαστε μαζί τους και τους ζητάμε να σπάσουν τη σιωπή. Αλλά και για να στείλω ένα ισχυρό μήνυμα στους βιαστές ότι ο κόσμος τους παρακολουθεί και ότι δεν θα είναι χωρίς συνέπειες ο βιασμός μιας γυναίκας ή ενός κοριτσιού, ενός άνδρα ή ενός αγοριού».
Ο βιασμός ως όπλο πολέμου υπάρχει σε όλες τις συγκρούσεις, από τη Βοσνία μέχρι τη Γουινέα ή τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όμως, σύμφωνα με την Πάτεν, ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτέλεσε το έναυσμα για μια διεθνή «συνειδητοποίηση». «Υπάρχει στο εξής πολιτική βούληση προκειμένου να καταπολεμηθεί η ατιμωρησία και μια ομοφωνία σήμερα για το γεγονός ότι οι βιασμοί χρησιμοποιούνται ως στρατιωτική τακτική, μια τακτική τρόμου», λέει.
«Είναι γιατί συμβαίνει στην καρδιά της Ευρώπης; Η απάντηση βρίσκεται ίσως εδώ», προσθέτει, εκφράζοντας την ελπίδα ως η Ουκρανία δεν θα επισκιάσει τις άλλες συγκρούσεις.
«Βρίσκω πολύ θετική την προσοχή που δίνεται στο θέμα της σεξουαλικής βίας που συνδέεται με τις συγκρούσεις, η οποία συνήθως θεωρείτο αναπόφευκτη, παράπλευρη απώλεια, ένα πολιτισμικό θέμα… Όμως όχι, είναι έγκλημα», λέει.
Ένα άλλο μεγάλο θέμα ανησυχίας για την εκπρόσωπο του ΟΗΕ είναι ο κίνδυνος διακίνησης ανθρώπων.
«Οι γυναίκες, τα κορίτσια και τα παιδιά που διέφυγαν από την Ουκρανία είναι πολύ, πολύ ευάλωτα και, για τους δράστες, δεν είναι μια τραγωδία που συμβαίνει στη χώρα αυτή, είναι μια ευκαιρία. Η διακίνηση ανθρώπων είναι ένα αθέατο έγκλημα αλλά είναι μια μεγάλη κρίση», προειδοποιεί.
Αφότου η Ρωσία ξεκίνησε τη μεγάλης κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, τουλάχιστον 7,6 εκατ. Ουκρανοί έχουν καταγραφεί ως πρόσφυγες σε όλη την Ευρώπη.