Στη Φινλανδία δημοσιοποιείται σήμερα στρατηγική έκθεση-κλειδί μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, πρελούδιο του εθνικού διαλόγου για την ολοένα πιο πιθανή υποψηφιότητα της χώρας προς ένταξη στο NATO το καλοκαίρι.
Παράδοξο: ο πόλεμος που εξαπέλυσε η Μόσχα επικαλούμενη την επέκταση της δυτικής στρατιωτικής συμμαχίας ως τις πύλες της εγείρει τον κίνδυνο για αυτήν να ωθήσει τουλάχιστον μια από τις γειτονικές της χώρες να ενταχθεί στον Οργανισμό του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού, ώστε να επωφεληθεί από την αποφασιστικής σημασίας προστασία που θα της προσφέρει το Άρθρο 5.
Πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, το ενδεχόμενο το Ελσίνκι να επιλέξει ρήξη με την ιστορική γραμμή της, της αποφυγής της ένταξης σε οποιαδήποτε στρατιωτική συμμαχία, δεν ήταν παρά ρητορικό σχήμα, ελλείψει επαρκούς στήριξης.
Ριζική αλλαγή
Σε μερικές εβδομάδες, τα πάντα ανατράπηκαν. Η υποστήριξη στην ένταξη, που δεν ξεπέρναγε το 20 ως 30% για δεκαετίες, διπλασιάστηκε φθάνοντας πάνω από το 60%. Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα, θέλει τις θετικές γνώμες να φθάνουν το 68%.
Στο κοινοβούλιο ταυτόχρονα πλέον διαγράφεται καθαρή πλειοψηφία υπέρ της ένταξης στο NATO, μετά την αντιστροφή της θέσης κομμάτων τα οποία εναντιώνονταν ως πρόσφατα.
Μεταξύ των βουλευτών που έχουν ήδη καταστήσει γνωστή τη θέση που θα υιοθετούσαν σε ενδεχόμενη ψηφοφορία, κάπου εκατό τάσσονται υπέρ και μόλις 12 κατά (επί συνόλου 200), σύμφωνα με φινλανδικά ΜΜΕ.
Στο φινλανδικό κοινοβούλιο επιδίδεται σήμερα η «λευκή βίβλος» για τη στρατηγική κατάσταση, που καταρτιζόταν από τις αρχές Μαρτίου.
Παράλληλα, το Ελσίνκι πολλαπλασίασε τις διαβουλεύσεις τις τελευταίες εβδομάδες με την πλειονότητα των κρατών του 30μελούς Οργανισμού, καθώς και με τη Σουηδία, όπου οι γραμμές μετακινήθηκαν επίσης θεαματικά τελευταία υπέρ της πιθανής υποψηφιότητας.
Η πρωθυπουργός της Φινλανδίας, η Σάνα Μαρίν, το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της οποίας ιστορικά αντιτασσόταν στην ένταξη στο NATO, εκτίμησε την περασμένη εβδομάδα ότι ο διάλογος θα έχει αποπερατωθεί μέσα στο καλοκαίρι. Με άλλα λόγια, ίσως έχει τελειώσει πριν από τη σύνοδο του NATO την 29η και 30ή Ιουνίου στη Μαδρίτη.
Αναλυτές θεωρούν πολύ πιθανό η απόφαση να ληφθεί πράγματι στην Ισπανία.
Η νεότερη επικεφαλής κυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεταβαίνει σήμερα στη Στοκχόλμη, όπου θα έχει συνομιλίες με τη σουηδή ομόλογό της Εύα Μαγκνταλένα Άντερσον, επίσης σοσιαλδημοκράτισσα και επίσης ολοένα λιγότερο αντιτιθέμενη στην ένταξη στη συμμαχία.
Εσωκομματικός διάλογος
Οι σουηδοί σοσιαλδημοκράτες ανακοίνωσαν τη Δευτέρα ότι ξεκινούν εσωκομματικό διάλογο για το ζήτημα. Το ακροδεξιό κίνημα των Δημοκρατών της Σουηδίας εκφράστηκε για πρώτη φορά υπέρ της υποψηφιότητας προς ένταξη στο NATO, αν υποβάλει τέτοια και η Φινλανδία.
«Για τους σοσιαλδημοκράτες της Σουηδίας, η αλλαγή άποψης (για το NATO) είναι σαν αλλαγή θρησκείας», σχολίασε ο φινλανδός πρώην πρωθυπουργός Αλεξάντερ Στουμπ. «Δεν μιλάω για κάτι σαν το πέρασμα από τον προτεσταντισμό στον καθολικισμό, αλλά για το πέρασμα από τον χριστιανισμό στο ισλάμ».
Ο Γενικός Γραμματέας του NATO, ο Νορβηγός Γενς Στόλτενμπεργκ, έχει διαβεβαιώσει επανειλημμένα τις τελευταίες εβδομάδες πως η πόρτα είναι ανοικτή για τις δύο σκανδιναβικές χώρες, ήδη εταίρους της συμμαχίας από τα τέλη του ψυχρού πολέμου.
Αρκετές χώρες της περιοχής, όπως και της Βαλτικής, είναι ήδη μέλη: η Νορβηγία, η Δανία και Ισλανδία από την ίδρυση της συμμαχίας το 1949, η Πολωνία από το 1999, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Λετονία από το 2004.
Σε περίπτωση ένταξης της Φινλανδίας, τα χερσαία σύνορα της Ρωσίας με τα κράτη του NATO θα διπλασιαστούν μονομιάς, κατά 1.340 χιλιόμετρα.
Σύμφωνα με το Ελσίνκι, το NATO θεωρεί πως θα χρειαστούν τέσσερις ως δώδεκα μήνες για να γίνει η Φινλανδία το 31ο κράτος μέλος. Χρειάζεται ομόφωνη έγκριση και επικύρωση από τα νυν κράτη μέλη.
Η αντίδραση της Ρωσίας
Παραμένει το ερώτημα ποια θα είναι η αντίδραση της Ρωσίας. Η Μόσχα έχει προειδοποιήσει το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη πως θα υπάρξουν «σοβαρές συνέπειες, πολιτικές και στρατιωτικές» εάν ενταχθούν στο NATO.
Η Φινλανδία, που παρήγγειλε στα τέλη του 2021 64 αμερικανικά μαχητικά F-35, θα αυξήσει αλματωδώς, κατά 40%, τον στρατιωτικό προϋπολογισμό της ως το 2026, πάνω από το όριο του 2% του ΑΕΠ που συστήνει το NATO.
Άλλοτε ρωσικό μεγάλο δουκάτο, ως την ανεξαρτησία της το 1917, η Φινλανδία υπέστη εισβολή από την πάλαι ποτέ σοβιετική ένωση το 1939, όταν ξέσπασε ο «χειμερινός πόλεμος» τριών μηνών στον οποίο η σφοδρή αντίσταση των Φινλανδών έχει παραλληλιστεί με αυτή των Ουκρανών.
Έπειτα από νέα σύρραξη, τον λεγόμενο «πόλεμο της συνέχειας» (1941-1944) με τους σοβιετικούς, η σκανδιναβική χώρα επέλεξε την ουδετερότητα –αναγκαστικά για πολλούς– κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, τη λεγόμενη «φινλανδοποίηση», υπό το άγρυπνο βλέμμα της Μόσχας.