Προφητικές στις προειδοποιήσεις τους προς τις κυβερνήσεις Τραμπ και Μπάιντεν για τον κίνδυνο κατάρρευσης «εντός ολίγων ημερών» του Αφγανιστάν στα χέρια των Ταλιμπάν αποδείχθηκαν αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, όπως αποκάλυψε πρώην επικεφαλής τμήματος αντιτρομοκρατίας της CIA.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα για τη λήψη αποφάσεων στο Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ πίστευε ότι θα χρειαζόταν έως και ενάμιση χρόνος για να πέσει η Καμπούλ και να καταρρεύσει η κυβέρνηση του Ασράφ Γάνι στο Αφγανιστάν. Την περασμένη εβδομάδα αξιωματούχοι φέρονται να είπαν ότι το διάστημα αυτό μπορεί να κυμαινόταν μεταξύ ενός και τριών μηνών. Χθες μάλιστα ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων δήλωσε ότι «δεν είδα τίποτε εγώ ή οποιοσδήποτε άλλος που να υποδείκνυε μια κατάρρευση του στρατού [του Αφγανιστάν] ή της κυβέρνησης μέσα σε 11 ημέρες», ενώ τη Δευτέρα στο διάγγελμά του ο Τζο Μπάιντεν παραδέχθηκε: «Η αλήθεια είναι ότι όλο αυτό εξελίχθηκε πολύ ταχύτερα απ’ ό,τι αναμέναμε».
Η CIA είχε προβλέψει ως πιθανό το σενάριο κατάρρευσης της κυβέρνησης του Αφγανιστάν
Αλλά σύμφωνα με τον πρώην επικεφαλής του τμήματος αντιτρομοκρατίας για τη νότια και νοτιοδυτική Ασία της CIA, Ντάγκλας Λόντον, ο πρόεδρος των ΗΠΑ «στην καλύτερη περίπτωση παραπλανά» με τις δηλώσεις του. «H CIA το είχε προβλέψει ως πιθανό σενάριο», τόνισε. Ο Λόντον εγκατέλειψε το πόστο του προ διετίας, αλλά πρόσφερε εθελοντικές συμβουλευτικές υπηρεσίες στο επιτελείο της προεκλογικής καμπάνιας του Τζο Μπάιντεν. Σε μια λεπτομερή περιγραφή του στον ιστότοπο Just Security περιέγραψε χθες τις ενημερώσεις των μυστικών υπηρεσιών στα επιτελεία του Τραμπ και του Μπάιντεν και τις διαφορετικές εκτιμήσεις αναφορικά με το πόσο θα άντεχαν ο Γάνι και οι δυνάμεις του Αφγανιστάν μια ραγδαία επίθεση των Ταλιμπάν ανάλογα με την ταχύτητα και την έκταση της αποχώρησης των Αμερικανών από τη χώρα. «Μιλούσαμε για 30 μέρες από την αποχώρηση μέχρι την κατάρρευση; Για δύο μήνες; Για 18; Στην πραγματικότητα μιλούσαμε για όλα αυτά, με τις προβλέψεις να εξαρτώνται από τα διάφορα “τι θα συμβεί, αν”. Τελικά εκτιμήθηκε ότι οι αφγανικές δυνάμεις μπορεί να παραδίνονταν μέσα σε λίγες μέρες υπό τις συνθήκες που είδαμε, στις προβλέψεις που υπογραμμίσαμε τόσο σε αξιωματούχους του Τραμπ όσο και μελλοντικούς αξιωματούχους του Μπάιντεν», έγραψε.
To πρώην στέλεχος της CIA είπε ότι τόσο ο Τραμπ όσο και ο Μπάιντεν είχαν λάβει τις αποφάσεις τους για την αποχώρηση από το Αφγανιστάν για πολιτικούς και ιδεολογικούς λόγος και σε τελική ανάλυση δεν έδειχναν να δίνουν σημασία στις προβλέψεις των μυστικών υπηρεσιών για τις πιθανές εξελίξεις. «Η απόφαση που έλαβε ο Τραμπ και επικύρωσε ο Μπάιντεν για την ταχεία απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν ελήφθηκε παρά τις προειδοποιήσεις για το αποτέλεσμα, του οποίου τώρα γινόμαστε μάρτυρες. Ήταν ένας δρόμος στον οποίο επέτρεψαν ο Τραμπ και ο Μπάιντεν να αιχμαλωτιστούν λόγω της προσήλωσής τους στο σλόγκαν “να τερματιστούν οι ατέλειωτοι πόλεμοι”, που αμφότεροι ενστερνίστηκαν», υποστήριξε.
Η διευθύντρια της Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, Αβρίλ Χέινς, έβαλε πλάτες στον Μπάιντεν σημειώνοντας στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ότι «όπως άφησε να εννοηθεί ο Πρόεδρος, οι εξελίξεις ήταν πολύ ταχύτερες απ’ ό,τι αναμέναμε, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών πληροφοριών». Ενώ ανώτερο στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών πρόσθεσε: «Διαρκώς προσδιορίζαμε τον κίνδυνο ταχείας κατάρρευσης της κυβέρνησης του Αφγανιστάν και καθώς προχωρούσε η περίοδος των μαχών [άνοιξη και καλοκαίρι] εντεινόταν η απαισιοδοξία μας για την επιβίωση της κυβέρνησης. Το θέμα αφορούσε λιγότερο στις στρατιωτικές δυνατότητες των κυβερνητικών δυνάμεων και περισσότερο στην αφγανική ηγεσία, τη συνοχή της και την ισχύ της βούλησής της. Τούτων λεχθέντων, η κυβέρνηση του Αφγανιστάν κατέρρευσε πολύ ταχύτερα απ’ ό,τι αναμέναμε».
Τα καμπανάκια κινδύνου που αγνοήθηκαν από τις κυβερνήσεις Τραμπ και Μπάιντεν
Σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση του θέματος, στις ενημερώσεις του Κογκρέσου από τις υπηρεσίες πληροφοριών δεν υποδεικνυόταν ο κίνδυνος κατάρρευσης της αφγανικής κυβέρνησης εντός ημερών. Ακόμη και μία εβδομάδα πριν την πτώση της, εκτιμήσεις των μυστικών υπηρεσιών υποδείκνυαν ότι δεν επίκειται κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν και αξιωματούχοι συμβούλευαν τον Λευκό Οίκο να συνεχίσει τις διπλωματικές προσπάθειες με την εξόριστη ηγεσία των Ταλιμπάν στη Ντόχα του Κατάρ.
Ωστόσο, οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν προειδοποιήσει για την πιθανότητα μιας ραγδαίας κατάρρευσης αν οι Ταλιμπάν κατάφερναν – όπως και έκαναν – να εξαπολύσουν μια αστραπιαία επίθεση, ενώ έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προειδοποίησε ότι τα αφγανικά στρατεύματα ήταν απρόθυμα να πολεμήσουν. Αλλά έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους όσον αφορά στο πότε θα συνέβαινε τι – ανέφεραν οι πηγές – με αποτέλεσμα να κατευναστούν οι ανησυχίες για τον κίνδυνο ταχείας κατάρρευσης των υπευθύνων χάραξης πολιτικής στην Ουάσιγκτον, που ασχολούνται με εσωτερικά πολιτικά ζητήματα, όπως το πακέτο για τις υποδομές στις ΗΠΑ.
Και οι Βρετανοί εθελοτυφλούσαν;
Έντονες πιέσεις μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις στο Αφγανιστάν δέχονται και οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, μολονότι η MI5, λίγο μετά την ανακοίνωση από τον Μπάιντεν της απόφασης αποχώρησης από τη χώρα, είχε αφήσει να εννοηθεί ότι στα πιθανά σενάρια περιλαμβανόταν και μια αστραπιαία επικράτηση των Ταλιμπάν. Αλλά ηγετικά στελέχη των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων χαρακτήρισαν το σενάριο αυτό ως το λιγότερο πιθανό, δίνοντας έμφαση σε εκείνο μιας συμφωνίας που θα διαπραγματευόταν η κυβέρνηση Γάνι με τους Ταλιμπάν.
Μετά την αιφνιδιαστική πτώση της Καμπούλ την περασμένη Κυριακή αναλυτές και ΜΜΕ έκαναν λόγο για αποτυχία της κυβέρνησης των ΗΠΑ και των υπηρεσιών πληροφοριών να προβλέψουν την ταχύτητα με την οποία πολέμαρχοι και πολιτοφυλακές στο Αφγανιστάν θα άλλαζαν στρατόπεδο, μόλις γινόταν σαφές ότι θα αποχωρούσαν και οι τελευταίοι Αμερικανοί. Ο Ντάγκλας Λόντον, ωστόσο, επιμένει ότι το σενάριο αυτό περιλαμβανόταν στις ενημερώσεις της CIA. «Η αλλαγή στρατοπέδου με στόχο μια καλύτερη συμφωνία ή να κερδηθεί χρόνος ώστε να δοθεί αργότερα η μάχη χαρακτηρίζει την ιστορία του Αφγανιστάν. Κι η αμερικανική πολιτική να βάλει ένα αμερικανικό αποτύπωμα στο Αφγανιστάν με τη δημιουργία ισχυρής κεντρικής κυβέρνησης και εθνικού στρατού το μόνο που κατάφερε ήταν να διευκολύνει την καταστροφή διαχείριση του Γάνι», έγραψε.
Η κόντρα αναφορικά με το κατά πόσον οι μυστικές υπηρεσίες απέτυχαν να προβλέψουν την τάχιστη κατάρρευση της Καμπούλ ίσως ενταθεί ακόμη περισσότερο καθώς εξελίσσονται χαοτικές σκηνές στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν και ειδικά αν αποτύχει η επιχείρηση εκκένωσης. «Το να κατηγορούμε τις υπηρεσίες πληροφοριών θα έχει άσχημη κατάληξη. Υπάρχει ένα τεράστιο χνάρι από γραπτές προειδοποιήσεις», σχολίασε στο Twitter ο Μαρκ Πολυμερόπουλος, ένα άλλο πρώην στέλεχος της CIA με μακρά θητεία στο Αφγανιστάν. «Η CIA διαθέτει πάγκο με βάθος σε ειδικούς στο Αφγανιστάν που ήταν πολύ σαφείς εδώ και χρόνια, μήνες και εβδομάδες. Πρόκειται για μια μαζική αποτυχία των υπευθύνων χάραξης πολιτικής», επεσήμανε.