Οι ξυλοδαρμοί με ζώνες και κλομπ, οι κλωτσιές, οι γροθιές, οι διάφορες μορφές εξευτελισμού, η χρήση σπρέι πιπεριού και δακρυγόνων αναφέρονται ως συνήθεις πρακτικές αποτροπής, πριν από τις επαναπροωθήσεις και την άρνηση βοήθειας.
Για περισσότερα από οκτώ χρόνια, οι γιατροί και οι νοσηλευτές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα συνεχίζουν να θεραπεύουν και να καταγράφουν μαρτυρίες ανθρώπων που ξυλοκοπούνται συστηματικά, εξευτελίζονται και κακοποιούνται στα σύνορα επειδή αναζητούν ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με κατάγματα στο κεφάλι
«Τα περιστατικά βίας που αντιμετωπίζουμε στα σύνορα Ουγγαρίας-Σερβίας συμβαίνουν τακτικά και χωρίς διακρίσεις. Κάθε εβδομάδα, βλέπουμε αρκετούς ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων κάποιων παιδιών, με σοβαρούς μώλωπες, βαθιά τραύματα και κοψίματα, εξαρθρώσεις και κατάγματα, συχνά στα πόδια, τα χέρια και μερικές φορές στο κεφάλι», λέει η Andjela Marcetic, γιατρός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σερβία.
«Τα σωματικά τραύματα που περιθάλπουμε συνάδουν με τις μαρτυρίες των ασθενών που περιγράφουν βίαιους ξυλοδαρμούς στα χέρια της ουγγρικής αστυνομίας πριν από επαναπροωθήσεις στη Σερβία. Ενώ μπορούμε να φροντίσουμε κάποια από τα τραύματα, ανησυχούμε για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στην ψυχολογική τους ευημερία».
Ανήλικες ανάμεσα στα θύματα
Από τον Ιανουάριο του 2021, οι κινητές ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχουν περιθάλψει 423 ασθενείς με τραυματισμούς, οι οποίοι, σύμφωνα με αναφορές προέκυψαν από βίαια περιστατικά στα σύνορα Ουγγαρίας-Σερβίας. Οι περισσότερες από αυτές τις αναφορές περιγράφουν ένα παρόμοιο μοτίβο ξυλοδαρμών, άρνησης πρόσβασης σε βασικές ανάγκες και παρενόχλησης, συχνά με εξευτελισμούς λόγω φυλετικών διακρίσεων. Κάποιοι άνθρωποι αναφέρουν ότι κλοπές και την καταστροφή προσωπικών τους αντικειμένων, ενώ άλλοι αναγκάστηκαν να βγάλουν τα ρούχα τους, ακόμη και σε χαμηλές θερμοκρασίες, και μερικές φορές να υπομείνουν μορφές ταπείνωσης, όπως οι συνοριακοί αξιωματούχοι να ουρήσουν πάνω τους κατά τη διάρκεια των συλλήψεων.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιθάλπουν επίσης τραύματα που προκαλούνται όταν οι άνθρωποι πέφτουν από τον φράκτη και τα συρματοπλέγματα ύψους τεσσάρων μέτρων που υψώνονται κατά μήκος των συνόρων. «Ένας ασθενής είχε ένα κόψιμο βάθους δύο εκατοστών στο άνω χείλος του από τις λεπίδες των ξυραφιών στον συνοριακό φράχτη. Πολλοί άλλοι αναφέρουν κατάγματα σε όλο τους το σώμα από πτώση ενώ προσπαθούσαν να περάσουν», συνεχίζει η Marcetic.
Αρκετοί ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων δύο ασυνόδευτων ανηλίκων, ανέφεραν στους Γιατροί Χωρίς Σύνορα τους μετέφεραν σε ένα μικρό κοντέινερ πριν απελαθούν στη Σερβία. Εκεί, λένε, οι συνοριακοί υπάλληλοι τους επιτίθονταν συστηματικά και ψέκαζαν τακτικά με σπρέι πιπεριού. Δύο ασθενείς ανέφεραν επιπλέον τη χρήση δακρυγόνων, τα οποία προφανώς διασκορπίζονταν μέσα στο κοντέινερ για να αναγκάσουν τους ανθρώπους να δημιουργήσουν χώρο για τους νεοεισερχόμενους.
Σοκάρουν οι μαρτυρίες
«Μας έφεραν σε ένα μικρό λευκό κοντέινερ ανάμεσα στους φράχτες με άλλα 40 άτομα. Περάσαμε περίπου 12 ώρες σε αυτό. Ζήτησα να πάω στην τουαλέτα, αλλά δεν μου το επέτρεψαν. [Οι συνοριακές αρχές] ψέκαζαν επανειλημμένα τα πρόσωπά μας με σπρέι πιπεριού και ψέκαζαν τακτικά το εσωτερικό του κοντέινερ από ένα μικρό παράθυρο στο πλάι», εξηγεί ο «Α», ασθενής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Μου προκαλούσε βήχα. Είχε πικρή γεύση και δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε», προσθέτει ο «Ε», ένας άλλος ασθενής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Το κοντέινερ περιγράφεται να έχει διαστάσεις 2 επί 4 μέτρα, με μία μόνο πόρτα και μερικές φορές χωρίς παράθυρα. Στις μαρτυρίες τους, οι ασθενείς αναφέρουν ότι τους αρνούνταν την πρόσβαση σε νερό, φαγητό, τουαλέτες και τους ψέκαζαν εάν απαιτούσαν κάτι από τα παραπάνω. Περαιτέρω αναφορές από άλλα μέλη της κοινότητας έχουν τονίσει ότι αυτή η πρακτική δεν είναι μεμονωμένη, αλλά παρατηρείται συχνά σε ευρύτερη κλίμακα.
«Αυτές οι μαρτυρίες δείχνουν ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζουν να κάνουν σκόπιμα χρήση βίας για να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να ζητήσουν άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επενδύουν σε φράχτες με ξυράφια και drones, ενώ κάνουν τα στραβά μάτια σε ανησυχητικά και πρωτοφανή επίπεδα βίας στα σύνορα», λέει ο Shahbaz Israr Khan, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στα Βόρεια Βαλκάνια. «Αυτές οι πρακτικές όχι μόνο προκαλούν σοβαρή σωματική και ψυχολογική βλάβη, αλλά ωθούν επίσης τους ανθρώπους σε πιο επικίνδυνες διαδρομές».
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στα σύνορα Ουγγαρίας-Σερβίας
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βρίσκονται στη Σερβία από το 2014, παρέχοντας ιατρική περίθαλψη σε μετανάστες που διέρχονται από τη βαλκανική οδό. Το 2022, δύο κινητές κλινικές παρέχουν δραστηριότητες πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και προαγωγής της υγείας σε άτυπους οικισμούς στη βόρεια Σερβία, κοντά στα σύνορα Ουγγαρίας-Σερβίας και Σερβίας-Ρουμανίας.
Μέχρι σήμερα οι ιατρικές μας ομάδες έχουν περιθάλψει 1.844 ασθενείς. Από το 2021, 423 ασθενείς έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για σωματικές βλάβες, κυρίως στα χέρια και τα πόδια, που περιλαμβάνουν μώλωπες, βλάβες στις αρθρώσεις ή το δέρμα, που φέρεται να οφείλονται σε επιθέσεις από τις Ουγγρικές συνοριακές δυνάμεις ή σε τραυματισμούς λόγω του συρματοπλέγματος κατά μήκος των συνόρων.
Όλοι οι ασθενείς που βίωσαν κάποιο βίαιο περιστατικό στα σύνορα ανέφεραν ότι επαναπροωθήθηκαν πίσω στη Σερβία.