Θεωρητικά, ο ρόλος της Εκκλησίας είναι πνευµατικός. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η πολιτική καθορίζει τη στάση κυρίως στους σλαβόφωνους, µε προεκτάσεις στο σύνολο της ορθόδοξης κοινότητας. Πριν από λίγες ηµέρες το Κοινοβούλιο της Λετονίας αποφάσισε την απόσχιση της Ορθόδοξης Εκκλησίας από τη Μόσχα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Κύριλλου.
Λίγους µήνες πριν, και η Λιθουανία εξέφρασε την επιθυµία να φύγει από τη σκιά της Ρωσίας λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Τον «ασκό του Αιόλου» είχε ανοίξει η αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, την οποία είχε ζητήσει από το Φανάρι η πολιτική ηγεσία της χώρας, γεγονός που προκάλεσε µείζονα κρίση στις σχέσεις της Ρωσίας µε τις ελληνόφωνες Εκκλησίες.
Στα Βαλκάνια, Μόσχα, Σερβία, Μαυροβούνιο, Σκόπια και Κόσοβο έχουν εµπλακεί σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι, µε έντονα γεωπολιτικά χαρακτηριστικά. Στο Μαυροβούνιο, έπειτα από πολυετείς συγκρούσεις µε την Εκκλησία, η οποία υπάγεται στη Σερβία, για την περιουσία των ναών και των µοναστηριών, τον Απρίλιο η κυβέρνηση του Ντρίταν Αµπάζοβιτς ήρθε σε συµφωνία µε τον Πατριάρχη Σερβίας. Ο πρόεδρος, Μίλο Τζουκάνοβιτς, όµως την αµφισβήτησε, µε αποτέλεσµα να πέσει η κυβέρνηση.
Το Μαυροβούνιο έχει αιτηθεί την απόδοση αυτοκεφαλίας, αλλά προς το παρόν το Φανάρι την αρνείται. Αίτηµα για αυτοκεφαλία έχει καταθέσει και το Κόσοβο, αλλά και αυτό δεν έχει καµία τύχη.
Ωστόσο, στον σερβικό θύλακο τα τελευταία χρόνια Σέρβοι και Κοσοβάροι βρίσκονται σε διαρκή ένταση µε αφορµή το εκκλησιαστικό. Σε ό,τι αφορά τα Σκόπια, η κατάσταση παραµένει θολή. Ρωσία και Σερβία έβαλαν φωτιά στο θέµα της αυτοκεφαλίας, καθώς αναγνώρισαν τη σχισµατική Εκκλησία ως «Μακεδονική». Η ονοµασία από την πρώτη στιγµή της αναγνώρισης ήταν ο βασικός όρος που έθεσε το Φανάρι, αλλά και η Εκκλησία της Ελλάδος για την αυτοκεφαλία.
Εκτός της ταύτισης του άξονα των σλαβοφώνων µε τη Ρωσική Εκκλησία, τις τελευταίες ηµέρες η Σερβία και η Μόσχα έχουν αυξήσει τις πολιτικές τους παρεµβάσεις
Αυξημένες πολιτικές παρεμβάσεις
Ο Σέρβος Πατριάρχης, Πορφύριος, ταξίδεψε στην Ουγγαρία και τίµησε τον πρωθυπουργό Β. Ορµπαν µε το παράσηµο του Αγίου Σάββα. Επίσης, στο Παγκόσµιο Συµβούλιο των Εκκλησιών, που συνεδρίασε στη Γερµανία, ο εκπρόσωπος της Ρωσίας επιτέθηκε µε δριµύτητα στα υπόλοιπα µέλη, γιατί στο σχέδιο ψηφίσµατος επέκριναν τη Μόσχα για την εισβολή στην Ουκρανία. Η αντίδραση της αντιπροσωπίας της Ρωσικής Εκκλησίας ήταν άµεση, µε τον αρχιµανδρίτη Φιλάρετο Μπουλέκοφ να δηλώνει ειρωνικά ότι το κείµενο είναι καλύτερο απ’ ό,τι περίµενε και να παροµοιάζει την αναφορά στον πόλεµο ως ανακοίνωση των «Starbucks» και των «McDonalds». «Είναι στο ίδιο επίπεδο σηµασίας αυτό το έγγραφο», τόνισε.
Ολα αυτά αποκτούν ξεχωριστή σηµασία, όχι µόνο για τους επικεφαλής των ορθόδοξων Εκκλησιών, αλλά και για τις κυβερνήσεις µεγάλων χωρών, οι οποίες βλέπουν τις Εκκλησίες ως φορείς διαµόρφωσης της κοινής γνώµης στα Βαλκάνια και τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.