Τις επικίνδυνες εντάσεις και τον κίνδυνο σύρραξης που πυροδοτούν στην Ανατολική Μεσόγειο οι αντιπαλότητες της Τουρκίας με την Ελλάδα κι άλλες γειτονικές χώρες καθώς και το ρόλο του πολέμου δι’ αντιπροσώπων στη Λιβύη και τη στάση ΕΕ και ΗΠΑ, επιχειρούν να αναλύσουν οι Financial Times.
Στο εκτενές άρθρο γίνεται αναφορά στην πολύχρονη κόντρα Τουρκίας Ελλάδας για τα θαλάσσια σύνορα και το δικαίωμα των ελληνικών νησιών να παράγουν ΑΟΖ, που αμφισβητεί η Άγκυρα, η θέση της οποίας, όμως, «περιπλέκεται από την άρνησή της να υπογράψει τη συνθήκη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)», η οποία επιστρατεύεται συνήθως για την επίλυση τέτοιων διαφωνιών. Οι FT αναφέρονται ακόμη και στην ιστορία της κόντρας Ελλάδας – Τουρκίας για την Κύπρο, την τουρκική εισβολή στη μεγαλόνησο το 1974 και τη δημιουργία του τουρκοκυπριακού «κράτους», που δεν αναγνωρίζει η διεθνής κοινότητα καθώς και στις αιτιάσεις της Άγκυρας από τη μία πλευρά ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν δικαιούται να εκχωρήσει οικόπεδα για έρευνες υδρογονανθράκων σε διεθνείς εταιρείες, μέχρι να μοιραστούν τα οφέλη και οι Τουρκοκύπριοι, των οποίων δηλώνει προστάτιδα και από την άλλη ότι η ακτογραμμή της Τουρκίας στο νότο της δίνει δικαιώματα στη θαλάσσια περιοχή ανοικτά της Κύπρου.
Το άρθρο θυμίζει πώς περιέπλεξε την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο η ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων, όπως του Ζοhr ανοικτά της Αιγύπτου προ πενταετίας, του Leviathan το 2010, εκείνων της Κύπρου το 2011 και εκείνων των ENI, Total και ΕxxonMobil την τελευταία τριετία.
Υπογραμμίζει ακόμη ότι μέχρι τώρα δεν έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη κοιτασμάτων στις περιοχές όπου κάνει γεωτρήσεις η Τουρκία, καθώς οι περισσότερες ανακαλύψεις μέχρι στιγμής έχουν γίνει στη νοτιοανατολική πλευρά της περιοχής, κοντά στην Αίγυπτο, το Ισραήλ και τις νότιες ακτές της Κύπρου.
Όπως σημειώνουν οι FT με τον εντοπισμό των κοιτασμάτων σφυρηλατήθηκαν μερικές «μη αναμενόμενες» συμμαχίες, όπως το EastMed Gas Forum με τη συμμετοχή Αιγύπτου, Ισραήλ, Παλαιστινιακής Αρχής, Ελλάδας Κύπρου και Ιταλίας που αποσκοπεί στη μετατροπή σε μεγάλο ενεργειακό κόμβο της περιοχής και τη Γαλλία να ζητά να ενταχθεί και τις ΗΠΑ να επιθυμούν να γίνουν μόνιμος παρατηρητής.
Οι εξελίξεις αυτές «άφησαν απομονωμένη την Τουρκία λόγω των εντάσεων που έχει προκαλέσει με πολλά μέλη, περιλαμβανομένης της Ελλάδας και της Αιγύπτου, αν και το Forum αυτό κατάφερε να δημιουργήσει κοινό έδαφος μεταξύ του Ισραήλ και γειτονικών του χωρών. Το υπ Εξ της Τουρκίας χαρακτήρισε τον Ιανουάριο “μη ρεαλιστικό σχηματισμό” το Forum κατηγορώντας το ότι επιδιώκει την εξαίρεσή της».
Οι συντάκτες του άρθρου, Ντέβιντ Σέπαρντ, Λόρα Πιτέλ και Μάικλ Πιλ, υπογραμμίζουν ακόμη και τον ρόλο που παίζει ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπων στη Λιβύη στην κλιμάκωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο με την Τουρκία να παρέχει στήριξη στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Φαγιέζ Αλ Σάρατζ στην Τρίπολη και τη Ρωσία, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Γαλλία να στηρίζουν από την άλλη τις δυνάμεις του Χαλίφα Χαφτάρ.
Θυμίζουν τις συμφωνίες που υπέγραψαν τον περασμένο Νοέμβριο η Τουρκία με τον Σάρατζ από τη μία για παροχή στρατιωτικής βοήθειας από την Άγκυρα στην κυβέρνησή του, βοήθεια που έγειρε έκτοτε την πλάστιγγα υπέρ του στον εμφύλιο και από την άλλη για οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, που προκάλεσε οργισμένες αντιδράσεις στην Ελλάδα και περιέπλεξε τα σχέδια μελλοντικής κατασκευής αγωγού αερίου από την Κύπρο στην Ελλάδα και από εκεί στην Ευρώπη.
Με την αύξηση της επιρροής της Τουρκίας στη Λιβύη χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Γαλλία ανέλαβαν δυναμικότερο ρόλο αναφορικά με τις κόντρες στην Ανατολική Μεσόγειο, στέλνοντας δυνάμεις για κοινά στρατιωτικά γυμνάσια με Ελλάδα και Κύπρο σε μια επίδειξη ισχύος απέναντι στην Άγκυρα.
Στο άρθρο επισημαίνεται η μετ’ εμποδίων έναρξη στο ΝΑΤΟ συζητήσεων για την αποκλιμάκωση της έντασης και την αποτροπή μιας σύρραξης μεταξύ δύο εταίρων μετά την άρνηση συμμετοχής της Ελλάδας όσο η Τουρκία διατηρεί ναυτικές δυνάμεις στα διαφιλονικούμενα ύδατα.
Οι ΗΠΑ απηύθυναν μεν έκκληση για διπλωματική λύση, αλλά εν πολλούς απουσιάζουν από τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης της έντασης, βάρος που έχει πέσει στην ΕΕ. Τα περισσότερα μέλη της είναι υπέρ του διαλόγου καθώς βλέπουν στην Τουρκία έναν σημαντικό οικονομικό εταίρο στο προσφυγικό και το ζήτημα της ασφάλειας στη Μέση Ανατολή. Το περασμένο δίμηνο η Γερμανία ξεκίνησε μια μεσολαβητική προσπάθεια, που όμως σταμάτησε μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας -Αιγύπτου για την οριοθέτηση ΑΟΖ, η οποία έκανε έξω φρενών την Άγκυρα. Ωστόσο, η Ελλάδα και η Κύπρος ζητούν σκληρή στάση από την ΕΕ έναντι της Τουρκίας και κυρώσεις, με τη Γαλλία να παίρνει ολοένα και περισσότερο το μέρος τους, λόγω και των δικών της διαφωνιών με την Άγκυρα ειδικά όσον αφορά στη Λιβύη. Όμως και άλλες χώρες αισθάνονται υποχρεωμένες να υιοθετήσουν μια σκληρότερη γραμμή έναντι της Τουρκίας, αν κάνει γεωτρήσεις, αν και μέχρι τώρα είναι λίγες οι αποδείξεις για εκτενή στήριξη σε μεγάλες οικονομικές κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, καταλήγει το άρθρο των FT.