Σε συμβολικές «αποκαθηλώσεις» μνημείων της σοβιετικής εποχής, προχωρούν οι χώρες της Βαλτικής, όπως η Εσθονία, με αφορμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις εντάσεις που ακολούθησαν. Ενδεικτική, όπως επισημαίνει ο Guardian είναι η απόφαση των αρχών της Εσθονίας που αφαίρεσαν ένα τανκ της σοβιετικής εποχής που ήταν στημένο στην ανατολική πόλη Νάρβα.
Το δημοσίευμα κάνει λόγο για την πιο σημαντική «αποκαθήλωση» μέχρι σήμερα σε σύνολο 200 έως 400 τέτοιων μνημείων που η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να καταργήσει μέχρι το τέλος του έτους.
Ήταν η πλέον πρόσφατη κίνηση κατά της Ρωσίας, σημειώνει ο Guardian, από χώρες στην περιοχή της Βαλτικής, με τη Φινλανδία να ανακοινώνει την Τρίτη ότι θα μειώσει τον αριθμό των θεωρήσεων εισόδου (visa) που χορηγεί στους Ρώσους στο 10% του τρέχοντος όγκου καθώς αυξάνεται η ανησυχία για τον ρωσικό τουρισμό.
Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία , τα σοβιετικά μνημεία στην Εσθονία δεν ήταν πλέον απλώς ένα τοπικό ζήτημα, δήλωσε την Τρίτη η πρωθυπουργός Κάγια Κάλλας. «Κανείς δεν θέλει να δει τον επιθετικό και εχθρικό γείτονά μας να υποδαυλίζει εντάσεις στο σπίτι μας», είπε η Κάλλας.
Δεν θα δώσουμε ευκαιρία για αξιοποίηση του παρελθόντος
Το κράτος της Βαλτικής ήταν σοβιετική δημοκρατία από το 1944 έως το 1991 και σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού του 1,3 εκατομμυρίου είναι Ρώσοι. «Δεν θα δώσουμε στη Ρωσία την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει το παρελθόν για να διαταράξει την ειρήνη στην Εσθονία», είπε η Κάλλας, όπως σημειώνει το άρθρο.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αφαιρέσει όλα τα μνημεία της σοβιετικής εποχής νωρίτερα αυτό το μήνα , λέγοντας ότι η εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία «άνοιξε πληγές στην κοινωνία μας, που μας θυμίζουν αυτά τα μνημεία της κομμουνιστικής εποχής».
Η ανακοίνωση αντιμετωπίστηκε με εχθρότητα από ορισμένους στη Νάρβα, στα σύνορα της Εσθονίας με τη Ρωσία, όπου μόνο το 4% των κατοίκων είναι Εσθονοί και πάνω από το 80% Ρώσοι, προτρέποντας την κυβέρνηση να παρέμβει γρήγορα για να αντιμετωπίσει τις «αυξανόμενες εντάσεις και τη σύγχυση» είπε η Κάλλας.
Υπό αστυνομική φρουρά η απομάκρυνση των μνημείων
Οι εργασίες για την αφαίρεση του τανκ T-34 και δύο άλλων σοβιετικών μνημείων στην πόλη ξεκίνησαν υπό αστυνομική φρουρά – όπως επισημαίνει το άρθρο – λίγο μετά τα ξημερώματα της Τρίτης και ολοκληρώθηκαν μέχρι τα μέσα του πρωινού. Το τανκ θα εκτεθεί στο εθνικό πολεμικό μουσείο της Εσθονίας κοντά στην πρωτεύουσα Ταλίν.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Εσθονίας, Λάουρι Λαανεμέτς, είπε ότι τα ζητήματα δημόσιας τάξης ήταν πρωταρχικής σημασίας. «Πολλοί ντόπιοι νοιάζονται για την απομάκρυνση των μνημείων», είπε, αλλά ο πόλεμος πρέπει να μνημονεύεται «χωρίς συγκρούσεις και απειλές προκλήσεων».
Η απομάκρυνση των σοβιετικών μνημείων έχει προκαλέσει αναταραχή στην Εσθονία στο παρελθόν: η μετεγκατάσταση ενός αγάλματος γνωστού με τον τίτλο Χάλκινος Στρατιώτης στο Ταλίν τον Απρίλιο του 2007 οδήγησε σε δύο νύχτες ταραχών και λεηλασιών, κατά τις οποίες σκοτώθηκε ένας Ρώσος διαδηλωτής.
Η Μόσχα επέκρινε τα σχέδια της Εσθονίας. σημειώνει το δημοσίευμα. «Η εξάλειψη των μνημείων για όσους έσωσαν την Ευρώπη από τον φασισμό είναι φυσικά εξωφρενική», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ αυτόν τον μήνα. «Δεν πιστεύει σε κανένα έθνος».
Στη γειτονική Λετονία, οι βουλευτές ψήφισαν νόμο τον Ιούνιο που απαιτεί όλα τα «μνημεία που δοξάζουν το σοβιετικό καθεστώς» που δεν βρίσκονται σε νεκροταφεία να αποσυναρμολογηθούν έως τις 15 Νοεμβρίου, με έργα καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος να μεταφερθούν στο Μουσείο της Κατοχής στη Ρίγα.
Μείωση στις βίζες
Ο υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας, Πέκκα Χααβίστο, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι από την 1η Σεπτεμβρίου θα προσφέρεται μόνο το ένα δέκατο από τις 1.000 ημερήσιες διαθέσιμες αιτήσεις τουριστικής βίζας που είναι διαθέσιμες επί του παρόντος στους Ρώσους υπηκόους.
Η Φινλανδία θα συμμετάσχει επίσης στα κράτη της Βαλτικής προτείνοντας από κοινού τη διακοπή μιας συμφωνίας διευκόλυνσης της έκδοσης θεωρήσεων της ΕΕ με τη Ρωσία, η οποία καθιστά σημαντικά ευκολότερο και φθηνότερο για τους Ρώσους να ταξιδεύουν προς και εντός της ΕΕ, είπε.
Όλο και περισσότεροι Ρώσοι παρακάμπτουν το κλείσιμο του εναέριου χώρου της ΕΕ στις ρωσικές πτήσεις περνώντας στη Φινλανδία και ταξιδεύοντας σε προορισμούς διακοπών της ΕΕ από το αεροδρόμιο του Ελσίνκι. «Αυτό ίσως δεν είναι πολύ κατάλληλο», είπε ο Χααβίστο.
Είπε ότι δεν είναι δυνατή η πλήρης απαγόρευση για λόγους εθνικότητας και τόνισε ότι δεν θα επηρεαστούν άλλοι τύποι βίζας – για οικογενειακές, εργασιακές και εκπαιδευτικές επισκέψεις. Το Ελσίνκι μελετά επίσης μια συγκεκριμένη βίζα για ανθρωπιστικούς λόγους.
Η πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Σάνα Μαρίν, έχει επανειλημμένα πει ότι «δεν είναι σωστό» οι τουρίστες από τη Ρωσία να μπορούν να κάνουν διακοπές στην Ευρώπη ενώ τα στρατεύματά της σκοτώνουν στην Ουκρανία και η Κάλλας, η Εσθονή ομόλογός της, έχει ζητήσει απαγόρευση βίζας σε όλη την ΕΕ.
«Δεν είναι πόλεμος των Ρώσων»…
Άλλοι ηγέτες της ΕΕ, ωστόσο, δεν είναι υπέρ. Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, δήλωσε τη Δευτέρα ότι πρέπει να τιμωρηθούν μόνο όσοι ήταν υπεύθυνοι ή επωφελήθηκαν από τον πόλεμο. «Δεν είναι πόλεμος Ρώσων πολιτών, αλλά πόλεμος του Πούτιν», είπε.
Το δημοσίευμα καταλήγοντας υπενθυμίζει ότι οι κανόνες της ΕΕ απαιτούν από τους τουρίστες από τρίτες χώρες να αιτηθούν για βίζα από τη χώρα που σκοπεύουν να επισκεφθούν, αλλά τους επιτρέπουν να εισέλθουν στη ζώνη Σένγκεν χωρίς διαβατήρια από οποιοδήποτε σημείο και να ταξιδέψουν γύρω της για έως και 90 ημέρες σε μια περίοδο 180 ημερών.