Αν και φαινομενικά η τουρκική προκλητικότητα έχει περιοριστεί κατά τα τελευταία εικοσιτετράωρα, πληροφορίες θέλουν τον Τούρκο πρόεδρο να ετοιμάζεται αλαζονικές και υπερφίαλες «εκπλήξεις» στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με τα όσα αποκαλύπτει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σκοπεύει να «μετακυλήσει» το θέμα στους συμμάχους, δείχνοντας μάλιστα και σχετικά έγγραφα, σε μία προσπάθεια να τους πείσει πως η Ελλάδα παραβιάζει όρους των συνθηκών της Λωζάννης (1923) και του Παρισιού (1947) χαρακτηρίζοντας ως πρόκληση την επίσκεψη Ελλήνων αξιωματούχων στα νησιά (δηλαδή σε ελληνικό έδαφος).
Ψύχραιμη η Αθήνα
Από την πλευρά της η Αθήνα απαντά με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα, αποδομώντας όλα τα επιχειρήματα της Άγκυρας.
Στο πλαίσιο αυτό ξεκινά μία διπλωματική αντεπίθεση, με πρώτο σταθμό τη Ρώμη, όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Μάριο Ντράγκι.
Ο πρωθυπουργός αναμένεται να θέσει το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις Βρυξέλλες, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 29-30 Ιουνίου στη Μαδρίτη, καθώς και στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 5 Ιουλίου στο Στρασβούργο.
«Συνεχίζουμε να πιστεύουμε στο διάλογο με την Τουρκία, αλλά ωφέλιμος διάλογος δεν μπορεί να γίνει υπό καθεστώς οποιασδήποτε απειλής» ήταν το μήνυμα αυτό έστειλε στην Άγκυρα ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης.
Ειδικότερα, σημείωσε ότι «η διπλωματία μας καθορίζεται από πολιτική αρχών, δεν ετεροκαθορίζεται και δεν επηρεάζεται από ανέξοδους βερμπαλισμούς. Προφανώς επεξεργαζόμαστε όλα τα σενάρια, ακόμη και τα πιο ακραία. Οι διεθνείς συμμαχίες που έχουμε χτίσει και η επιχειρησιακή ικανότητα στην οποία έχουμε επενδύσει μας καθιστούν ασφαλείς», διαβεβαιώνει στη συνέντευξη στο ethnos.gr και συμπληρώνει: «Υποστηρίζουμε χωρίς εκπτώσεις και με απόλυτη προσήλωση στο διεθνές δίκαιο την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Και, βεβαίως, έως ότου πάψει η τουρκική παραβατικότητα, θα θέτουμε τεκμηριωμένα σε όλα τα διεθνή φόρα τις εθνικές μας θέσεις απέναντι σε ρητορική που κατατείνει στον αναθεωρητισμό και θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα στην περιοχή μας. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε στο διάλογο με την Τουρκία, αλλά ωφέλιμος διάλογος δεν μπορεί να γίνει υπό καθεστώς οποιασδήποτε απειλής. Έχουμε μία ήρεμη αυτοπεποίθηση, προετοιμαζόμαστε και αγρυπνούμε, αλλά πάνω από όλα πιστεύουμε στην ειρήνη και αυτήν θα υπηρετήσουμε».
Οκτώ σενάρια προκλήσεων στο μικροσκόπιο
Εν τω μεταξύ, η Αθήνα προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα με φόντο τις τουρκικές προκλήσεις.
Στο πλαίσιο αυτό η Αθήνα μελετά έναν μακρύ κατάλογο υποθετικών – ακόμα και ακραίων – σεναρίων κλιμάκωσης της προκλητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας. Η κλιμάκωση της έντασης από την Άγκυρα σε επίπεδο ρητορικής, όπως και η πρωτοφανής αμφισβήτηση της κυριαρχίας των ελληνικών νησιών έχουν θέσει σε συναγερμό τα υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών. Κοινή πεποίθηση είναι πως η τουρκική ηγεσία δεν θέλει απλώς να περιοριστεί στις προκλήσεις σε επίπεδο ρητορικής αλλά είναι πολύ πιθανόν να επιδιώξει να παρασύρει την Αθήνα και να την εμφανίσει ως τον επιτιθέμενο.
«ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» παρουσίασαν οκτώ υποθετικά σενάρια τουρκικών προκλήσεων για τα οποία προετοιμάζεται το ελληνικό «Πεντάγωνο» – και ο προφανής στόχος της Άγκυρας θα είναι να παρασυρθεί η ελληνική πλευρά σε κάποια μη λελογισμένη αντίδραση. Στη βάση αυτή, η Άγκυρα:
- Συνεχίζει την προκλητική ρητορική, την οποία συνοδεύει με μπαράζ υπερπτήσεων σε ελληνικά νησιά. Εξετάζεται επίσης το σενάριο η Τουρκία να προχωρήσει σε μια ακραία πρόκληση στον αέρα ανάλογη με αυτήν της 27ης Απριλίου, όταν τουρκικά μαχητικά είχαν πραγματοποιήσει 41 υπερπτήσεις ακόμα και σε μεγάλα ελληνικά νησιά από το Ανατολικό έως το Νότιο Αιγαίο. Τότε οι Τούρκοι είχαν ισχυριστεί – ανεπισήμως και αργότερα επισήμως – πως αυτό έγινε διότι είχε κάνει παραβιάσεις η Ελληνική Αεροπορία την προηγούμενη ημέρα.
- Στέλνει ερευνητικό σκάφος για σεισμικές έρευνες στα νότια της Κρήτης, σε περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Είναι ένα σενάριο που έχει αναλυθεί από το 2020. Η Αθήνα θεωρεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης παράνομο και ανυπόστατο. Είναι ανοιχτό, ωστόσο, το ενδεχόμενο η Άγκυρα να επιχειρήσει να διεξαγάγει σεισμικές έρευνες με ερευνητικό σκάφος της στα νότια της Κρήτης, σε μια περιοχή στην οποία δεν έχει στείλει ερευνητικό έως τώρα και στην οποία έχει δυνητικά δικαιώματα για έρευνες η Ελλάδα. Σε μια παραλλαγή αυτού του σεναρίου, η Τουρκία στέλνει ερευνητικό στα νότια της Κρήτης αλλά για λογαριασμό της Λιβύης, στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου. Και αυτό το ενδεχόμενο έχει αναλυθεί εκτενώς. Εδώ μάλιστα η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς η αντίδραση της Αθήνας, η διπλωματική και η στρατιωτική, αν απαιτηθεί, θα πρέπει να είναι και απέναντι στη Λιβύη.
- Στέλνει γεωτρύπανο στα νότια του Καστελλόριζου και ταυτόχρονα ερευνητικό στα νότια της Κρήτης. Προσφάτως η Τουρκία απέκτησε το τέταρτο δικό της γεωτρύπανο και προανήγγειλε ότι θα πραγματοποιήσει έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα η Άγκυρα να στείλει το γεωτρύπανο στα νότια του Καστελλόριζου – εκεί όπου το 2020 κατά τον ισχυρισμό της το «Ορούτς Ρέις» έκανε σεισμικές έρευνες. Αλλά υπάρχει και το ενδεχόμενο να στείλει ταυτόχρονα ερευνητικό της σκάφος στα νότια της Κρήτης με στόχο ίσως να προκαλέσει διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων και να αποπροσανατολίσει την Αθήνα.
- Στέλνει ερευνητικό σε σημείο της συμφωνίας της ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ. Η αντίδραση της Άγκυρας ήταν σφοδρή μετά τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Υπάρχει η πιθανότητα η Τουρκία να επιχειρήσει να στείλει ένα ερευνητικό της σκάφος για σεισμικές έρευνες σε σημείο της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας με στόχο να τη «σπάσει», να την ακυρώσει στην πράξη. Τα Επιτελεία έχουν αναλύσει και το ενδεχόμενο η Άγκυρα να επιχειρήσει να στείλει ταυτόχρονα δύο ερευνητικά σκάφη – έχει αυτή τη δυνατότητα – σε δύο διαφορετικές περιοχές. Για παράδειγμα, το ένα δυτικά της Ρόδου, δυτικά του 28ου μεσημβρινού, και το άλλο νότια της Κρήτης.
- Στέλνει ερευνητικό σε περιοχή του Αιγαίου στην οποία έχει χρόνια να προκαλέσει. Από τις αναλύσεις των επιτελών δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα η Τουρκία να αποφασίσει να στείλει ερευνητικό σκάφος πέριξ της Λέσβου ή και στο Βόρειο Αιγαίο, δηλαδή σε μια περιοχή όπου δεν έχει προκαλέσει εδώ και δεκαετίες.
- Επιλέγει διπλή πρόκληση με γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ και ταυτόχρονα ερευνητικό σε άλλη περιοχή. Πρόκειται για ακόμα ένα διπλό σενάριο που θα μπορούσε να θέσει σε εφαρμογή η Άγκυρα με στόχο να προκαλέσει και την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα.
- Επιδιώκει νέα εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού σε νησιά και Έβρο. Η Ελλάδα από το 2020 έχει θωρακίσει τον Έβρο και λαμβάνει και νέα μέτρα, καθώς δεν αποκλείει μια νέα εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού από την Άγκυρα. Όπως δεν αποκλείεται και μια τέτοια προσπάθεια στα νησιά.
- Επιχειρεί ναυτικό αποκλεισμό ή παρεμποδίζει δραστηριότητες σε νησιά που θεωρεί πως πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα. Μολονότι πρόκειται για ένα σενάριο ακραίο, καθώς αναβαθμίζει αυτόματα τα επίπεδα εμπλοκής στρατιωτικών δυνάμεων, τα Επιτελεία εκτιμάται ότι προετοιμάζονται και για αυτό.