Η Ουκρανία έλαβε μα πρώτη δόση τριών δισ. ευρώ από ένα πακέτο 18 δισ. ευρώ που προβλέπεται να λάβει από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2023, ανακοίνωσε σήμερα ο πρόεδρος της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Η Ουκρανία έλαβε τα τρία πρώτα δισεκατομμύρια ευρώ από το νέο μακροοικονομικό πρόγραμμα των 18 δισεκατομμυρίων ευρώ» στήριξης της ουκρανικής οικονομίας, ανέφερε ο Ουκρανός πρόεδρος στο Twitter.
Ευχαρίστησε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και τους «27» για τη «σταθερή υποστήριξή» τους στο Κίεβο, σχεδόν 11 μήνες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Στα μέσα Δεκεμβρίου, η ΕΕ είχε ψηφίσει υπέρ αυτής της νέας οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία, έπειτα από έντονες συζητήσεις μεταξύ των κρατών μελών.
Πιο συγκεκριμένα, οι Ευρωπαίοι δεσμεύθηκαν να παρέχουν 1,5 δισ. ευρώ κάθε μήνα στην Ουκρανία στη διάρκεια του 2023 προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις δημόσιες δαπάνες. Η υποστήριξη παίρνει τη μορφή δανείων με μηδενικό επιτόκιο για 35 χρόνια, με μια δυνατότητα να ακυρωθεί το χρέος. Η βοήθεια αυτή συνοδεύεται ωστόσο από ορισμένους όρους, τους οποίους έχουν θέσει οι Βρυξέλλες.
«Η ΕΕ χρειάζεται να είναι σίγουρη πως τα 18 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν σωστά από την Ουκρανία», εξηγεί στον ουκρανικό ιστότοπο Eurointegration.com η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης Όλγκα Στεφανίτσινα, διευκρινίζοντας πως μεταξύ αυτών των όρων περιλαμβάνονται κυρίως θέματα που συνδέονται με “το κράτος δικαίου” και τη μάχη κατά της διαφθοράς. Η ευρωπαϊκή βοήθεια θα βοηθήσει να επιπλεύσει ο ουκρανικός εθνικός προϋπολογισμός, με τον Ζελένσκι να εκτιμά ότι χρειάζονται 45 δισ. δολάρια για το 2023.
Σύμφωνα με το ουκρανικό κέντρο σκέψης Centre for Economic Strategy, το συνολικό ποσό της δυτικής βοήθειας (οικονομική, στρατιωτική, κ.λπ.) στην Ουκρανία μπορεί να φθάσει συνολικά τα 100 δισ. δολάρια το 2023, εκ των οποίων πάνω από 40 δισ. μόνο για τις ένοπλες δυνάμεις της.
Σημειώνεται ότι το πακέτο Μακροοικονομικής Χρηματοοικονομικής Βοήθειας για την Ουκρανία εγκρίθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου 2022, σε λιγότερο από δύο μήνες μετά το αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 20-21 Οκτωβρίου 2022.
Με την οικονομική στήριξη έως και 18 δισεκατομμυρίων ευρώ για το 2023, η Ουκρανία θα είναι σε θέση να συνεχίσει να πληρώνει μισθούς και συντάξεις και να διατηρεί βασικές δημόσιες υπηρεσίες σε λειτουργία, όπως νοσοκομεία, σχολεία και στέγαση για άτομα που μετεγκαταστάθηκαν. Θα επιτρέψει επίσης στην Ουκρανία να διασφαλίσει τη μακροοικονομική σταθερότητα και να αποκαταστήσει κρίσιμες υποδομές που καταστράφηκαν από τη Ρωσία στον επιθετικό της πόλεμο, όπως ενεργειακές υποδομές, συστήματα ύδρευσης, δίκτυα μεταφορών, δρόμους και γέφυρες.
Το πακέτο οικονομικής στήριξης, ύψους 18 δισ. ευρώ για το 2023, προσφέρει στην Ουκρανία αυξημένη ευελιξία και ευνοϊκούς όρους δανεισμού. Η Ουκρανία θα χρειαστεί να αποπληρώσει τα δάνεια με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους για έως και 35 χρόνια, αρχής γενομένης από το 2033. Σε μια περαιτέρω έκφραση αλληλεγγύης, η ΕΕ προσφέρθηκε επίσης να καλύψει το κόστος των επιτοκίων της Ουκρανίας, μέσω πρόσθετων πληρωμών από τα κράτη μέλη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι τρίτες χώρες θα μπορούν επίσης να συνεισφέρουν περαιτέρω κεφάλαια στο μέσο, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν ως επιχορηγήσεις, εάν το επιθυμούν. Στη συνέχεια, τα κεφάλαια θα διοχετευθούν μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ, επιτρέποντας στην Ουκρανία να λάβει τη στήριξη με συντονισμένο τρόπο.
Η χρηματοδότηση θα βοηθήσει την Ουκρανία να αντιμετωπίσει τις πιεστικές βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες της και συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις καθώς και από απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για να διασφαλιστεί η διαφανής και αποτελεσματική χρήση των κεφαλαίων. Αυτά ορίζονται σε Μνημόνιο Συνεννόησης μεταξύ της Ουκρανίας και της Επιτροπής, το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις 16 Ιανουαρίου 2023. Οι συμφωνημένοι όροι πολιτικής προσανατολίζονται στην ενίσχυση των θεσμών της Ουκρανίας και στην προετοιμασία του εδάφους για μια επιτυχημένη προσπάθεια ανασυγκρότησης, καθώς και στην υποστήριξη της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή της πορεία. Οι 20 στοχευμένοι όροι πολιτικής, που θεωρούνται ότι μπορούν να επιτευχθούν από την Ουκρανία και την Επιτροπή έως το τέλος του 2023, αφορούν τέσσερις τομείς πολιτικής: μακροοικονομική σταθερότητα, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και χρηστή διακυβέρνηση, κράτος δικαίου και καταπολέμηση της διαφθοράς και ενέργεια.
Οι μελλοντικές πληρωμές προς την Ουκρανία, ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ μηνιαίως, θα συνεχιστούν από τον Μάρτιο και θα εξαρτηθούν από την ικανοποιητική πρόοδο προς την εφαρμογή των συμφωνηθέντων όρων, καθώς και τη συνεχή συμμόρφωση με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων.
Για να εξασφαλίσει τα κεφάλαια για τα δάνεια, η Επιτροπή δανείζεται στις κεφαλαιαγορές στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή -εξ ονόματος της ΕΕ- εκδίδει ομόλογα ΕΕ με ένα σήμα και όχι ομόλογα χωριστά για μεμονωμένα προγράμματα. Αυτό επιτρέπει στην ΕΕ να διαρθρώνει δάνεια με τρόπους που είναι ευκολότερο να διαχειριστεί η Ουκρανία και να διατηρεί το κόστος δανεισμού όσο το δυνατόν χαμηλότερο, προς όφελος επίσης της Ουκρανίας ως αποδέκτη των δανείων.
Για να εγγυηθεί αυτό το δάνειο για την Ουκρανία, η Επιτροπή χρησιμοποιεί το περιθώριο στον προϋπολογισμό της ΕΕ, με στοχευμένο τρόπο για την Ουκρανία. Το περιθώριο είναι η διαφορά μεταξύ του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων (δηλαδή του μέγιστου ποσού πόρων που η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τα κράτη μέλη να συνεισφέρουν σε ένα δεδομένο έτος) και των κεφαλαίων που πραγματικά χρειάζεται για να καλύψει τις δαπάνες που προβλέπονται από τον προϋπολογισμό. Το περιθώριο, το οποίο χρησιμοποιείται ήδη για την εγγύηση του δανεισμού για προγράμματα οικονομικής βοήθειας προς τα κράτη μέλη, θα εγγυηθεί στους επενδυτές ομολόγων ότι τα ποσά που δανείζονται στην ΕΕ για τη χρηματοδότηση ουκρανικών δανείων θα αποπληρωθούν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Η υποστήριξη της Ουκρανίας στην κάλυψη των χρηματοδοτικών της αναγκών για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας είναι τόσο κρίσιμη όσο και επείγουσα. Η σημερινή εκταμίευση των πρώτων 3 δισ. ευρώ από τη μακροοικονομική στήριξη έως και 18 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκε τον Δεκέμβριο δείχνει ότι η Επιτροπή ενεργεί με τη μέγιστη ταχύτητα και αποφασιστικότητα».
Από την έναρξη του πολέμου, η συνολική βοήθεια της Ομάδας Ευρώπης που έχει δεσμευτεί στην Ουκρανία από την ΕΕ, τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ανέρχεται σε έως και 49 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτή περιλαμβάνει:
• Υποστήριξη που παρέχεται ή εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το έτος 2022, ύψους 11,6 δισεκατομμυρίων ευρώ (περιλαμβάνει 7,2 δισεκατομμύρια ευρώ έκτακτης μακροοικονομικής χρηματοδοτικής βοήθειας)
• Στήριξη που πρέπει να παρέχεται ή να εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το έτος 2023 έως και 18,4 δισεκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του μέσου ΜΧΣ+, εκ των οποίων τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ εκταμιεύονται σήμερα
• Συνολικά 7,3 δισ. ευρώ σε διμερή οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια που κινητοποιήθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ
• Περισσότεροι από 78.000 τόνοι βοήθειας σε είδος με εκτιμώμενη αξία άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ παραδόθηκαν στην Ουκρανία από κράτη μέλη και εταίρους της ΕΕ μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ
• Στρατιωτική βοήθεια ύψους 11 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,1 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μέσου για την Ειρήνη (European Peace Facility).
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ