Τι λέει η νεολαία της Ρωσίας για τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία. Αν οι Ρώσοι, έστω οι νέοι, διαφωνούν, γιατί δεν έχουν ήδη ξεκινήσει επανάσταση; Ο Sergey Faldin, είναι συγγραφέας και podcaster – γύρω στα 20 – που πλέον ζει στην Τιφλίδα. Με άρθρο του στη Guardian προσπαθεί να απαντήσει στο τί σημαίνει να είσαι νέος και Ρώσος. Ίσως η απάντηση να συνοψίζεται στο πρόσφατο tweet του. «Μπορεί να είμαι Ρώσος. Αλλά ο Πούτιν δεν είναι ο Πρόεδρός μου».
Πώς και δεν έχει ήδη ξεκινήσει, λοιπόν, η επανάσταση στη Μόσχα; Ο λόγος δεν είναι ότι οι νέοι δεν ενδιαφέρονται για το τι συμβαίνει στην Ουκρανία. Αντιθέτως, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γεμίσει με αναρτήσεις Ρώσων που εκφράζουν την ρητή και κατηγορηματική αντίθεση τους στον πόλεμο. «Τι συνέβη;» αναρωτιούνται. «Πώς φτάσαμε εδώ; Αυτό είναι μια τρέλα». Οι νέοι νιώθουν ακόμα και ενοχή που είναι Ρώσοι. Καίνε τα διαβατήριά τους on camera.
Λιγότεροι, όμως, είναι αυτοί που μπορούν να βγουν στους δρόμους και να εκφράσουν την αντίθεσή τους …με φυσική παρουσία. Είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς τον πραγματικό φόβο που βιώνουν οι Ρώσοι. Την πρώτη μόλις μέρα της σύρραξης, σχεδόν 1000 διαδηλωτές φυλακίστηκαν σε όλη τη χώρα, απλώς και μόνο επειδή τόλμησαν να σηκώσουν ένα κομμάτι χαρτί που έγραφε «Δεν θέλουμε πόλεμο». Ενώ, σύμφωνα με το ανεξάρτητο OVD-info, τις πρώτες τέσσερις μέρες του πολέμου, περισσότεροι από 5.200 άνθρωποι συνελήφθησαν.
Στους δρόμους οι άντρες των αστυνομικών δυνάμεων είναι αμέτρητοι. Μια ομάδα με το όνομα Rosgvardiya (εγχώρια στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας) είναι πραγματικά αδίστακτη. Οι δυνάμεις αυτές δημιουργήθηκαν πριν από μερικά χρόνια. Αποστολή τους; Η περιπλάνηση στους δρόμους της Μόσχας με σκοπό να αποτρέψουν οτιδήποτε «κρίνουν» ως «ύποπτο».
«Ο πόλεμος είναι απολύτως ανούσιος και μάταιος»
Ο Faldin εξηγεί πως δεν έχει σημασία αν είσαι 18χρονο παιδί, έγκυος ή μεσήλικας. Θα σε πιάσουν, θα σε ξυλοκοπήσουν, θα σε βάλουν στην κλούβα με σκοπό να σε ανακρίνουν. «Όταν ένας πρώην πράκτορας της KGB κυβερνά τη χώρα, τότε ολόκληρη η χώρα λειτουργεί ως μια τεράστια φυλακή».
«Είναι οδυνηρά ξεκάθαρο για τους νέους ότι ο πόλεμος είναι απολύτως ανούσιος και μάταιος. Ο Πούτιν χρησιμοποιεί ψευδή μαθήματα ιστορίας και θρηνεί την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης για να δικαιολογήσει την τρέλα του. Την στιγμή που η μοναδική απάντηση στο ερώτημα που είναι στα χείλη όλων των ανθρώπων «Πώς φτάσαμε εδώ», είναι ότι ο Πούτιν είναι τρελός».
Η προσωπική ιστορία του Faldin συγκλονίζει. Ο ίδιος είναι παντρεμένος με Ουκρανή. Όταν έμαθαν τα νέα την Πέμπτη τα ξημερώματα, ήρθαν τα πάνω κάτω. «Βάλαμε να δούμε το διάγγελμα του Πούτιν για την στρατιωτική επιχείρηση…. Είκοσι λεπτά αργότερα κλείσαμε την τηλεόραση. Φοβηθήκαμε ακόμα και την ασάφεια του λόγου του. Τι θα πει «ειδική στρατιωτική επιχείρηση»; Όντως παρακολουθούσαμε τη διακήρυξη του τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου; Μας αηδίασε η θεατρική ερμηνεία ενός Προέδρου που ποτέ δεν επιλέξαμε. Ακόμα πιο πολύ μας αηδίασε η ιδέα ότι πολλοί Ρώσοι θα τον πίστευαν».
Χάσμα γενεών στη Ρωσία
Υφίσταται ένα τεράστιο χάσμα απόψεων, ανάμεσα στους «Νέους Ρώσους» – τη γενιά του Faldin, τους ανθρώπους που γεννήθηκαν στα 90s – που ποτέ τους δεν έζησαν τις Σοβιετικές εποχές – και τους παλαιότερους. Δεν υπάρχει νέος που δεν είναι πεπεισμένος πως ο Πούτιν προετοίμαζε εδώ και καιρό την εισβολή. Οι μεγαλύτεροι, όμως, τρέφονται με ψέματα που τους ταΐζουν τα παραδοσιακά μέσα και η τηλεόραση με στόχο να τους πείσουν πως αυτό που κάνει ο Πούτιν είναι δικαιολογημένο.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει μια συνεκτική ιδεολογία στη Ρωσία. Δεν υπάρχεις ένας κοινός τρόπος ερμηνείας του κόσμου. Αντίθετα επικρατεί μια υπεραπλουστευμένη ιδέα, ένα αφήγημα «εμείς ενάντια σε αυτούς». Το αφήγημα αυτό πουλιέται εύκολα και φέρνει και ψήφους. Αυτή είναι η ατζέντα του Πούτιν την τελευταία δεκαετία.
Ο Faldin συνεχίζει. «Ο Πούτιν ισχυρίζεται πως η Ουκρανία είναι εχθρός που αν και ιστορικά αποτέλεσε κομμάτι της Ρωσίας ξεπουλιέται στο ΝΑΤΟ, ενώ πιστεύει πως όλος ο κόσμος είναι μαριονέτες των ΗΠΑ».
Ο Faldin δίνει μια ενδεικτική εικόνα για τις επικρατούσες απόψεις στις μεγαλύτερες γενιές «Η τηλεόραση έχει δίκιο. Εσύ κάνεις λάθος. Θα είσαι κι εσύ πράκτορας της CIA».
«Ο Πούτιν γνωρίζει από ιστορία αλλά σκάβει τον λάκκο του»
«Κανένας από τους νεότερους φίλους μου δεν εκπλήσσεται. Έχουμε συνηθίσει να νιώθουμε απογοητευμένοι. Να νιώθουμε ντροπή για την κυβέρνηση της χώρας μας… Σαν παιδιά που οι γονείς τους τα χτυπάνε, μετά από τόσα χρόνια, έχουμε ξεχάσει τι είναι φυσιολογικό και τι δεν είναι. Απλώς αναστενάζουμε, κουνάμε και το κεφάλι και καταλήγουμε «Τι περίμενες». Οι «Παγκόσμιοι Ρώσοι – όπως αυτοαποκαλούμαστε,» λέει ο Faldin «εγκαταλείψαμε εδώ και χρόνια την ιδέα που θα είχαμε μια χώρα και μια κυβέρνηση για την οποία θα νιώθαμε περηφάνεια».
«Ο Πούτιν γνωρίζει από ιστορία, αλλά σκάβει τον λάκκο του. Η χώρα έχει αποκλειστεί από το Swift και δεδομένων των κυρώσεων από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, θα χρειαστούν μόλις λίγα χρόνια πριν η κατάσταση ξεφύγει. Αν αυτό συμβεί, ο κόσμος θα πάψει πλέον να φοβάται. Αν μας διδάσκει κάτι η ιστορία, αυτό είναι πως ο κόσμος – όσο ισχυρογνώμων και υπομονετικός και αν είναι όπως οι περισσότεροι Ρώσοι – δεν θα ανεχτεί τις στερήσεις. Όταν τελειώσουν τα λεφτά, ο χρόνος του Πούτιν θα μετράει αντίστροφα… Και εμείς οι νέοι… θα περιμένουμε».