Ναζί, γενοκτονία των Ρωσόφωνων, ΝΑΤΟ, ιστορική αποκατάσταση. Αυτοί αποτελούν τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους βασίζουν οι Ρώσοι και ο Βλαντιμίρ Πούτιν την επιχειρηματολογία τους για την εισβολή στην Ουκρανία.
Υπάρχουν, ωστόσο, κάποια από αυτά που ισχύουν, ώστε να δικαιολογούν την αιματοχυσία των τελευταίων εβδομάδων στο Χάρκοβο, στη Μαριούπολη, στο Ντονμπάς και στα περίχωρα του Κιέβου; Κινδύνευσαν στο παρελθόν οι Ρωσόφωνοι στα ανατολικά της χώρας; Είναι η επέκταση του ΝΑΤΟ υλική απειλή για τη Μόσχα και υπήρχαν ομάδες νεοναζί που είχαν δράση στην Ουκρανία;
Ο αρθρογράφος του Guardian, Mark Rice-Oxley σχολιάζει τους βασικούς ρωσικούς ισχυρισμούς
Ισχυρισμός: Το ΝΑΤΟ έχει περικυκλώσει τη Ρωσία, απειλώντας άμεσα τη ρωσική ασφάλεια, παρά τις διαβεβαιώσεις πως δεν θα το έκανε
Από το 1991, το ΝΑΤΟ έχει απορροφήσει 11 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και τρεις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. «Η ρωσική άποψη είναι ότι κάθε εκατό περίπου χρόνια γίνεται μια εισβολή από τη Δύση», δήλωσε ο Tomas Ries, καθηγητής στο Κολέγιο Εθνικής Άμυνας της Σουηδίας και συνέχισε: «Mπορώ να καταλάβω τις ρωσικές στρατιωτικές ανησυχίες όταν διευρύνθηκε το ΝΑΤΟ. Το πρόβλημα με αυτό το επιχείρημα είναι ότι κανείς στα πιο τρελά του όνειρα δεν μπορεί να φανταστεί τη Δύση να επιτίθεται στη Ρωσία». Από την πλευρά της, η καθηγήτρια πολιτικών επιστημών του UCL, Kristin Bakke ανέφερε πως παρά τις ρωσικές ανησυχίες, η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, καθώς «μόνο το 30 με 40% του πληθυσμού της υποστήριζε αυτή την απόφαση πριν τον πόλεμο», πέρσι το ποσοστό αυτό έφτασε στο 50%, ενώ όταν τα ρωσικά στρατεύματα κατέκλυσαν τα σύνορα, αυτό το ποσοστό πλησίασε στο 60%.
Ισχυρισμος: Η Δύση ενορχήστρωσε την απομάκρυνση του δημοκρατικά εκλεγμένου Ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς το 2014, η οποία ενίσχυσε την κρίση
Το 2014 οι Ουκρανοί διαδηλωτές στην πλατεία Μαϊντάν ήθελαν την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, ενώ ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς κατηγορούνταν για στενές σχέσεις με την Ρωσία. Οι Δυτικοί στάθηκαν στο πλευρό των διαδηλωτών, ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία για οποιαδήποτε άλλη υποστήριξη ή ότι η αντίδραση κατά του πρώην Ουκρανού προέδρου ήταν οτιδήποτε άλλο, πέρα από μια έκφραση δυσαρέσκειας.
Ισχυρισμός: Οι Ουκρανοί ευθύνονται για την αποτυχία της ειρηνευτικής διαδικασίας του Μινσκ
Ο Mark Rice-Oxley κατηγορεί και τις δύο πλευρές για το «ναυάγιο», σημειώνοντας ότι η συνθήκη εφαρμόστηκε αποσπασματικά. Η ειδική στην ηθική των σύγκρουσεων στο Πανεπιστήμιο Colgate της Νέας Υόρκης, Valerie Morkevičius ανέφερε ότι η Ουκρανία συμμετείχε πράγματι σε μια διαδικασία αποκέντρωσης, αλλά όχι στον βαθμό που απαιτούνταν από τη Συμφωνία του Μινσκ. Από την άλλη, όμως, η συμφωνία του Μινσκ προέβλεπε την απομάκρυνση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων από την περιοχή. «Η Ρωσία δεν το έκανε ποτέ, αλλά συνέχισε να αρνείται ότι οι δυνάμεις της ήταν εκεί» ανέφερε.
Ισχυρισμός: Οι κάτοικοι του Ντονμπάς έψαχναν τη λύτρωση από μια «γενοκτονία»
«Μυρίζει γενοκτονία» ανέφερε ο Πούτιν το 2015, αναφερόμενος στις συγκρούσεις στα ανατολικά, οι οποίες δεν εκτονόνωνταν. Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δικαιολογούν αυτή τη θέση, αναφέρει ο Rice-Oxley, καθώς ερίπου 14.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και από τις δύο πλευρές κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2014, σε μια περιοχή που αριθμούσε περίπου 4 εκατομμύρια ανθρώπους. Και οι θάνατοι προκλήθηκαν, σε κάποιο βαθμό, από το αδιέξοδο που ακολούθησε.
Ισχυρισμός: Η ρωσική γλώσσα και η πολιτιστική κληρονομιά διαγράφονται στη σημερινή Ουκρανία
Σύμφωνα με την ανάλυση του Guardian, αποτελεί παρανόηση να θεωρείται πως η Ουκρανία είναι χωρισμένη στη μέση, με βάση την γλώσσα που μιλάνε οι ανατολικοί από τους δυτικούς. Στην πραγματικότητα, πολλοί άνθρωποι μιλούν τόσο τα ουκρανικά, όσο και τα ρωσικά, ενώ υπάρχουν κι άλλες γκώσσες που προστατεύονται από το νόμο. Ένας νέος νόμος που εισήχθη το 2019, ο οποίος απαιτεί τη χρήση της ουκρανικής γλώσσας στη δημόσια ζωή και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, θεωρήθηκε αντιρωσικός στη Μόσχα. Ωστόσο «προωθεί τη χρήση της ουκρανικής γλώσσας, αλλά η Ρωσία μπορεί ακόμα να χρησιμοποιηθεί όποτε το ζητήσει κάποιος πολίτης», εξήγησε η Valerie Morkevičius.
Ισχυρισμός: Η Ουκρανία διοικείται από νεοναζί και πρέπει να αποναζοποιηθεί
Η ανησυχία για τους νεοναζί πηγάζει σχεδόν από τη φήμη ορισμένων ατόμων, που έστησαν εθελοντικές ταξιαρχίες – όπως το τάγμα Αζόφ – και πολέμησαν τους αυτονομιστές στον πόλεμο του 2014. Ωστόσο, η ακροδεξιά καταλαμβάνει λιγότερο από το 1% των εδρών στο κοινοβούλιο, ενώ ο πρόεδρος Ζελένσκι είναι ρωσόφωνος κεντρώος εβραϊκής καταγωγής. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, δεν υπάρχει περαιτέρω ανάμειξη με τους νεοναζί και πιστεύει πως ο Πούτιν επιδιώκει να αναβιώσει τις ένδοξες ημέρες του «μεγάλου πατριωτικού πολέμου».
Ισχυρισμός: Όταν αναφερόμαστε σε εισβολή σε ξένες χώρες, η Δύση δεν μπορεί να κάνει επισημάνσεις και να «μαλώνει» τη Ρωσία
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, χρησιμοποίησε αυτές τις λέξεις τις παραμονές του πολέμου στην Ουκρανία, κάνοντας λόγο για «δυτική υποκρισία». «Είναι μια άβολη θέση για τη Δύση. Είναι αλήθεια ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ χρησιμοποίησαν βία όταν αισθάνθηκαν ότι έπρεπε. Από τη ρωσική πλευρά, μπορώ να δω πώς μπορούν να προβάλουν αυτό το επιχείρημα» είπε ο Tomas Ries.
«Ωστόσο, δύο λάθη δεν κάνουν το σωστό. Και ενώ υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ του Ιράκ και της Ουκρανίας – εισβολή σε κυρίαρχο έδαφος, ψεύτικες δικαιολογίες, μεγάλης κλίμακας θάνατοι αμάχων, κανένα σαφές σχέδιο για το τέλος του πολέμου – υπάρχουν επίσης διαφορές», ανέφερε η ανάλυση του Guardian, καθώς «ο Ζελένσκι είναι ένας δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης, ο οποίος δεν έχει διαπράξει παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».