Τη συγκρότηση ευρωπαϊκής ομάδας ταχείας επέμβασης έως και 5.000 στρατιωτών ενέκριναν οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας των κρατών-μελών της Ε.Ε. σήμερα στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο του σχεδίου της «Στρατηγικής Πυξίδας».
Ρωσία, Τουρκία, Ανατολική Μεσόγειο και Δυτικά Βαλκάνια
Το σχέδιο αυτό που είχε παρουσιάσει ο Ζοζέπ Μπορέλ τον περασμένο Νοέμβριο και βρισκόταν στα σκαριά από το 2020 συναντούσε αντιδράσεις, οι οποίες κάμφθηκαν μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Όπως μεταδίδει η «Εφ.Συν» το κείμενο που εγκρίθηκε είναι πλέον γεμάτο αναφορές στην εισβολή της Ρωσίας.
Την άνευ προηγουμένου ενότητα της ΕΕ τονίζει το κείμενο της Στρατηγικής Πυξίδας σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ επισημαίνοντας την ανάγκη για γρήγορη και στιβαρή δράση σε περιόδους κρίσεων. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι ο στόχος είναι να ενισχυθεί η πολιτικής ασφάλειας και άμυνας μέχρι το 2030.
Το 47 σελίδων κείμενο αναφέρει επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να έχει τα μέσα για να διασφαλίζει τόσο τα συμφέροντά της όσο και να προστατεύει τους πολίτες της, ενώ υπογραμμίζεται η ανάγκη για ενίσχυση της συνεργασίας με τους εταίρους, όπως το ΝΑΤΟ. Επιπροσθέτως, δίνεται έμφαση στα Δυτικά Βαλκάνια.
Σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο υπάρχει αναφορά σε προκλήσεις και μονομερείς ενέργειες κατά κρατών-μελών της ΕΕ καθώς και παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και στην εργαλειοποίηση του προσφυγικού τονίζοντας τη σημασία του σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος που θα είναι τόσο προς το συμφέρον της ΕΕ όσο και της Τουρκίας.
Οι ενέργειες αυτές της Τουρκίας σημειώνεται, εντάσσονται στις απειλές και τις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η ΕΕ, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των πολιτών της και των κρίσιμων υποδομών της, καθώς και την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών συνόρων.
Ο πόλεμος συνέβαλε στη δημιουργία συναίνεσης
«Ο πόλεμος συνέβαλε στη δημιουργία συναίνεσης γύρω από την ευρωπαϊκή άμυνα», αναφέρει στη γαλλική εφημερίδα Le Monde η Ναταλί Λουαζό, προσκείμενη στον Εμανουέλ Μακρόν ευρωβουλευτής και πρόεδρος της υποεπιτροπής Άμυνας στο Ευρωπαικό Κοινοβούλιο, προσθέτοντας, ότι «η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο».
Αποτυπώνοντας τις διαθέσεις που κυριαρχούν εσχάτως στη Γαλλία επι του θέματος της ευρωπαϊκής άμυνας η Λουαζό τονίζει ότι «η ουκρανική σύγκρουση έχει φέρει πιο κοντά τις απόψεις των χωρών της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και επισημαίνει την κοινή επιθυμία δημιουργίας μιας δύναμης ταχείας ανάπτυξης, αποτελούμενης από 5.000 δεόντως εκπαιδευμένους στρατιώτες.
Καταλήγοντας η ευρωβουλευτής σημειώνει ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να σταματήσουν να πιστεύουν ότι η στρατηγική αυτονομία και οι διατλαντικοί δεσμοί είναι αντιφατικά ζητήματα.
Ο Σολτς δεν είναι δέσμιος των επιλογών Σρέντερ – Μέρκελ
Επί του ίδιου θέματος ωστόσο, χρονογράφος της εφημερίδας Les Échos υπογραμμίζει στο σημερινό της φύλλο ότι οι κακές επιλογές του Σρέντερ και της Μέρκελ έχουν δημιουργήσει τέτοια υποταγή της Γερμανίας στη Ρωσία, που η κυβέρνηση του καγκελαρίου Σολτς είναι πλέον δέσμια.
Η Γερμανία σέρνει μέρος της Ευρώπης μαζί της και της στερεί συλλογικά αμυντικά όπλα, αναφέρει η εφημερίδα που εκτιμά, ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να ενθαρρύνει τους Ευρωπαίους να διαβάσουν μεταξύ των γραμμών της πολιτικής της Γερμανίας και της ισορροπίας δυνάμεων, που αυτή σκοπεύει να επιβάλει.
Κατά την άποψή του, η Γερμανία έχει τη δική της στρατηγική και μια ισχυρότερη γαλλική βιομηχανία θα αποτελούσε κίνδυνο για την επιθυμία της για ηγεμονία στους κύριους τομείς της, ιδίως όσον αφορά στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Ικανοποίηση εκφράζει η ελληνική πλευρά
Την ικανοποίηση της ελληνικής πλευράς από το τελικό κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» της ΕΕ που υιοθετήθηκε σήμερα από το Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας της ΕΕ, στο οποίο την Ελλάδα εκπροσώπησαν οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, υπογραμμίζουν διπλωματικές πηγές.
Το τελικό κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» αποτελεί προϊόν συμφωνίας μετά από πολύμηνες και επίπονες διαπραγματεύσεις, οι οποίες επηρεάστηκαν από τις εξελίξεις στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή και σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στο κείμενο γίνονται σαφείς αναφορές σε θεμελιώδεις αρχές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, καθώς και ρητές αναφορές σε προκλητικές μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας.
Η ελληνική πλευρά, σε στενό συντονισμό και συνεργασία με την κυπριακή πλευρά πέτυχε την εισαγωγή λεκτικού που αναφέρεται τόσο σε βραχυπρόθεσμες προκλήσεις, όσο και σε μακροπρόθεσμες, όπου μάλιστα γίνεται ρητή αναφορά στην Τουρκία.
Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, στην παρέμβαση του στο Συμβούλιο, υπογράμμισε ότι ο αναθεωρητισμός και η στρατιωτική επιθετικότητα συνιστούν ξεκάθαρη απειλή και υπαρκτό κίνδυνο από όπου και αν προέρχονται και ότι πρέπει κατηγορηματικά να αποθαρρύνονται και να καταδικάζονται.
Το κείμενο περιέχει σαφή αναφορά στις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν την ελληνική εξωτερική πολιτική και που θα πρέπει να διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών γενικότερα όπως η ανάγκη πλήρους σεβασμού της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας εντός διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων, καθώς και η προώθηση αποτελεσματικής πολυμέρειας και διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες Διεθνούς Δικαίου και ιδιαίτερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης από τρίτο μέρος (άρθρο 42.7 της συνθήκης της ΕΕ)
Παράλληλα, το κείμενο υπογραμμίζει την ετοιμότητα και αποφασιστικότητα των κρατών-μελών για αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης από τρίτο μέρος (άρθρο 42.7 Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης)
Το κείμενο επίσης περιέχει αναφορές στους κινδύνους που προκαλεί η αυξανόμενη αμφισβήτηση θαλασσίων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και η αυξανόμενη επιθετική στάση σε εναέριους χώρους, υπογραμμίζει τη σημασία προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και τονίζει την ανάγκη οι εταίροι της ΕΕ να ευθυγραμμίζονται με τις αποφάσεις της στα θέματα Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας.
Το κείμενο περιέχει αρκετές σημαντικές αναφορές για την Τουρκία. Ειδικότερα, καθίσταται απολύτως σαφές ότι εξακολουθούν οι προκλήσεις και μονομερείς ενέργειες σε βάρος κυριαρχικών δικαιωμάτων έναντι κρατών-μελών, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου. Τονίζεται, επίσης, ότι οι δράσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε ταχεία κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή. Το ίδιο αναφέρεται και για την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού.
Το σύνολο των ενεργειών αυτών της γείτονος περιλαμβάνονται ρητώς μεταξύ των απειλών και των προκλήσεων οι οποίες επηρεάζουν την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών, τις κρίσιμες υποδομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών συνόρων. Προκειμένου να προωθηθεί η επιθυμητέα από την Ευρωπαϊκή Ένωση συνεργασία, υφίστανται κρίσιμες προϋποθέσεις που πρέπει να σεβαστεί από πλευράς της η Τουρκία.
Ειδικότερα, η Άγκυρα οφείλει να δεσμευθεί ότι θα ακολουθήσει την οδό της συνεργασίας, της συνεπούς αποκλιμάκωσης και της ανταπόκρισης στις ανησυχίες της Ένωσης, όπως αυτές είχαν καταγραφεί στη Δήλωση των 27 Ηγετών το Μάρτιο 2021.
Υπενθυμίζεται ότι με την εν λόγω Δήλωση, η ΕΕ καλούσε ευθέως την Τουρκία να απόσχει από προκλήσεις, μονομερείς ενέργειες, παράνομες γεωτρήσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Σε αντίθετη περίπτωση, η Δήλωση υπενθύμιζε ότι η ΕΕ έχει στη διάθεσή της τα εργαλεία και τα μέσα για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των Κρατών Μελών και να θωρακίσει την περιφερειακή σταθερότητα.
Μονομερής εθνική δήλωση για τις αμυντικές δαπάνες
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έδωσε την συγκατάθεσή της στην υιοθέτηση της «Στρατηγικής Πυξίδας» και παράλληλα κατέθεσε μονομερή εθνική δήλωση, στην οποία τονίζει ότι λόγω των προκλήσεων και απειλών που δέχεται εδώ και καιρό, οι ετήσιες αμυντικές της δαπάνες ξεπερνούν κατά πολύ το 2% το ΑΕΠ, στόχο που συμβαδίζει με την αναφορά στο κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» για αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Ελλάδα έχει επί μακρόν τονίσει την ανάγκη εξαίρεσης μέρους των αμυντικών δαπανών από τους κανόνες αναφορικά με το δημόσιο χρέος και εκφράζει την ευχή όπως επιτευχθεί συμφωνία επί του σημείου αυτού το συντομότερο δυνατόν.
Παρόμοια μονομερή δήλωση κατέθεσαν και άλλα κράτη-μέλη.
Τέλος, σημειώνεται ότι με την υιοθέτηση της «Στρατηγικής Πυξίδας», ενισχύονται οι προσπάθειες που καταβάλλονται για την ευρωπαϊκή αυτονομία, προσπάθειες που στηρίζει η Ελλάδα, σε αρμονία πάντα με την στρατηγική σχέση που διατηρεί με τις ΗΠΑ.