Για ένα άνευ προηγουμένου σχέδιο τόνωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας κάνει λόγο το Bloomberg, υποστηρίζοντας ότι η πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ θα σπάσει, αν περάσει, πολλά ταμπού, ανοίγοντας ίσως τον δρόμο για μια ριζική μεταμόρφωση της ΕΕ.
Στο άρθρο γνώμης το πρακτορείο αναφέρει ότι το σχέδιο που παρουσίασε χθες η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο Ευρωκοινοβούλιο για την αντιμετώπιση της χειρότερης ύφεσης που αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό μπλοκ μπορεί να περάσει στα βιβλία της Ιστορίας, αφού αν η τελική συμφωνία είναι κοντά στην πρόταση της Κομισιόν, θα ανοίξει ίσως τον δρόμο για ιστορικές αλλαγές.
Το ταμείο που προτείνει η Κομισιόν και το οποίο έτυχε ήδη θετικής ανταπόκρισης από τις πολιτικές ομάδες στην Ευρωβουλή «σπάει μια σειρά από ταμπού της ΕΕ. Πρώτον, αυξάνει σημαντικά το ποσό που μπορεί να δανειστεί η Επιτροπή στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Δεν πρόκειται, βέβαια, για “ευρωομόλογα” με την κλασική έννοια του όρου/λέξης, δεδομένου ότι τα μεμονωμένα κράτη-μέλη θα πρέπει ακόμη να καταβάλλουν τις ατομικές συνεισφορές τους στον προϋπολογισμό της ΕΕ, υπολογιζόμενες από το σχετικό μέγεθος του ΑΕΠ. Το όχημα αναμένεται επίσης να χρησιμοποιηθεί “εφάπαξ” για την πανδημία. Ωστόσο, θα είναι ένα πολύ χρήσιμο σχέδιο εάν η ζώνη του ευρώ επιλέξει ποτέ να κάνει βήματα προς μια πολύ αναγκαία δημοσιονομική ένωση.
Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή είναι ότι τα δύο τρίτα των χρημάτων θα δοθούν ως επιχορηγήσεις. Αυτό είναι το πιο αμφιλεγόμενο μέρος του σχεδίου και μπορεί να το “νερώσουν” στις προσεχείς διαπραγματεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών. Θα υπάρξουν επίσης όροι, καθώς οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρουσιάσουν προγράμματα μεταρρυθμίσεων για να λάβουν τη στήριξη. Οι πρόσθετες δαπάνες θα πρέπει να συμμορφωθούν με τις προτεραιότητες σε επίπεδο ΕΕ, όπως οι τεχνολογικές επενδύσεις και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, η γενναιόδωρη παροχή επιχορηγήσεων συνιστά μια ριζοσπαστική αλλαγή σε σχέση με τη βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης, το οποίο προσφέρει μόνο δάνεια.
Το τελευταίο ταμπού που πιθανόν να σπάσει είναι η φορολογία σε επίπεδο ΕΕ. Η Kομισιόν προσβλέπει στη δημιουργία νέων ροών εσόδων, οι οποίες θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποπληρωμή των επενδυτών, συμπεριλαμβανομένων περιβαλλοντικών φόρων και επιβολής εισφορών σε πολυεθνικές εταιρείες. Αυτό είναι το πιο ασαφές μέρος του σχεδίου, αλλά πιθανώς ένα από τα πιο σημαντικά, αφού μπορεί να δημιουργήσει τον σπόρο για ένα υπουργείο Οικονομικών της ΕΕ, το οποίο θα μπορούσε να εκταμιεύει τα χρήματά του όπου κρίνει σκόπιμο», αναλύει το άρθρο.
Οι δυσκολίες στη συμφωνία επί των προτάσεων της Κομισιόν
Σημειώνει, βέβαια, ότι ο δρόμος μέχρι την επικύρωση του σχεδίου της Κομισιόν παραμένει στρωμένος με αγκάθια, ειδικά λόγω των αντιδράσεων της Αυστρίας, της Ολλανδίας, της Σουηδίας και της Δανίας που προτιμούν τη χορήγηση δανείων αντί επιχορηγήσεων στους πληγέντες, φοβούμενες τυχόν διασπάθιση των χρημάτων και μια ένωση χρέους από την πίσω πόρτα. Υπογραμμίζει επίσης ότι αναμένεται με ενδιαφέρον η στάση που θα κρατήσουν χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που επωφελούνταν πολύ στο παρελθόν από το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ, αλλά τώρα δεν θα λάβουν μεγάλη στήριξη δεδομένου ότι δεν επλήγησαν σφοδρά από την πανδημία του κορωνοϊού.
Η πρόταση της Κομισιόν «χρειάζεται ομόφωνη υποστήριξη, που θα είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί», αναφέρεται στο άρθρο, που καταλήγει: «Η Κομισιόν μπορεί τουλάχιστον να επαφίεται στη στήριξη της Γαλλίας και της Γερμανίας, των μεγαλύτερων “θηρίων” της ΕΕ, που έκλεισαν τη συμφωνία, η οποία άνοιξε τον δρόμο για την πρόταση της Φον ντερ Λάιεν. Η Ισπανία, η Ιταλία και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου προφανώς είναι θετικές, αφού θα λάβουν τα περισσότερα χρήματα. Για μία φορά ίσως υπάρξει μια πολιτική συναστρία. Κι αν αυτό συμβεί, τότε ίσως στην Ευρώπη θα θυμούνται το 2020 σαν κάτι περισσότερο από τη χρονιά της πανδημίας»…