Έφλεκτη η συζήτηση που γίνεται γύρω από το ζήτημα της Αγίας Σοφίας.
Συνεδριάζει σήμερα το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας με θέμα την μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τέμενος.
Ειδικότερα, το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας καλείται να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα μετά την προσφυγή από δύο ΜΚΟ οι οποίες αιτήθηκαν την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Η απόφαση, όπως εξηγούσαν χθες διεθνή Μέσα, είναι πιθανό να μην ληφθεί σήμερα.
Ό,τι όμως και να αποφασίσει το δικαστήριο για να μετατραπεί και πάλι σε τέμενος η Αγία Σοφία απαιτείται διοικητική απόφαση που θα λάβει η κυβέρνηση. Με λίγα λόγια το κλειδί βρίσκεται στα χέρια του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. Μπορεί να εκμεταλλευθεί μια απορριπτική απόφαση λέγοντας είμαστε κράτος δικαίου ή το αντίστροφο.
Η παρέμβαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Παρέμβαση για το θέμα της Αγίας Σοφίας έγινε χθες από τις ΗΠΑ. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τόσο με δήλωση από τον Μάικ Πομπέο, όσο και με ανάρτηση του αρμόδιου για τις διεθνείς θρησκευτικές ελευθερίες πρέσβη των ΗΠΑ, Σαμ Μπράουνμπακ, τόνισε πως η Αγκυρα οφείλει να σεβαστεί το μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς και να μην το μετατρέψει σε τζαμί.
«Προτρέπουμε την κυβέρνηση της Τουρκίας να συνεχίσει να διατηρεί την Αγία Σοφία ως μουσείο, ως ένα παράδειγμα της δέσμευσής της να σέβεται τις θρησκευτικές παραδόσεις και τη διαφορετική ιστορία που συνέβαλε στην Τουρκική Δημοκρατία και να διασφαλίσει ότι θα παραμένει προσβάσιμη σε όλους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν ότι μια αλλαγή στο καθεστώς της Αγίας Σοφίας θα υπονομεύσει την κληρονομιά αυτού του αξιοσημείωτου κτηρίου και της αξεπέραστης ικανότητάς του – τόσο σπάνια στον σύγχρονο κόσμο – να προσφέρει στην ανθρωπότητα μια πολύ απαραίτητη γέφυρα μεταξύ των διαφορετικών θρησκευτικών παραδόσεων και πολιτισμών. Επιδιώκουμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με την κυβέρνηση της Τουρκίας για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης των θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων», επισήμανε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μάικ Πομπέο, σε δήλωση του που δημοσίευσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η απάντηση της Αγκυρας
Από την πλευρά της η Άγκυρα απάντησε λέγοντας πως αποτελεί ιδιοκτησία της χώρας ο Ναός.
«Η Τουρκία φρόντιζε ευλαβικά την ιστορική, πολιτιστική και πνευματική αξία της Αγίας Σοφίας από την κατάκτησή της. Σε αυτήν την περίπτωση, υπενθυμίζουμε και πάλι μια πραγματικότητα που πρέπει να επαναλαμβάνουμε συνεχώς. Η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη γη μας. Κάθε είδους κίνηση επίδειξης ισχύος σχετικά με την Αγία Σοφία είναι επίσης ένα ζήτημα που αφορά τις εσωτερικές μας υποθέσεις στο πλαίσιο πάντα των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας. Φυσικά όλοι είναι ελεύθεροι να εκφράσουν τη γνώμη τους. Ωστόσο, δεν είναι αποδεκτό το να μιλά κανείς για κυριαρχικά δικαιώματα χρησιμοποιώντας μια γλώσσα προειδοποιήσεων και επιβολής», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών.
Η προειδοποίηση Βαρθολομαίου
Εν αναμονή της απόφασης του δικαστηρίου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, προειδοποίησε στην αρχή της εβδομάδας πως «η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανών σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ. Το ζητούμενο, όμως, είναι η ενότητα».
Ο κ. Βαρθολομαίος τόνισε στην δήλωσή του πως «δεν θα πρέπει αυτός ο Ναός να γίνει αιτία συγκρούσεων μεταξύ των δύο λαών. Δεν ανήκει μόνο σε αυτόν που κατέχει το μνημείο, αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και ο τουρκικός λαός έχει την ευθύνη της ανάδειξης αυτής της οικουμενικότητας του μνημείου».
Τα πολιτικά κίνητρα γύρω από τα «θέλω» του Ερντογάν στην Αγία Σοφία
Οσο για το τι κρύβεται πίσω από το κίνητρο του Ερντογάν να μετατρέψει σε τέμενος την Αγια Σοφία, ο Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου και ιερατικώς προϊστάμενος της Ενορίας Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κολωνίας Κωνσταντίνος Μύρων, σε δηλώσεις του στο KNA, εκτιμά πως είναι μία κίνηση για να ισχυροποιήσει την θέση του στους συντηρητικούς και τους εθνικιστές υποστηρικτές του.
«Σε ένα τόσο συναισθηματικά και από λαϊκισμό φορτισμένο ζήτημα, η πίεση ενδέχεται να είναι τόσο μεγάλη, ώστε να δοθεί το πράσινο φως στο κίνημα μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί», είπε αρχικά και πρόσθεσε: «Πρόκειται αμιγώς για πολιτική σε επίπεδο συμβόλων. Η Κωνσταντινούπολη έχει εκατοντάδες τζαμιά. Επομένως δεν υπάρχει ανάγκη. Ο Ερντογάν θέλει όμως να κινητοποιεί το εθνικιστικό και συντηρητικό-ισλαμιστικό ακροατήριό του. Η Τουρκία περνά οικονομική κρίση και στις δημοσκοπήσεις το κόμμα του ΑΚΡ δεν τα πηγαίνει πλέον πολύ καλά».
Ο πατέρας Μύρων σημείωσε πως τυχόν απόφαση να μετατραπεί σε τέμενος η Αγία Σοφία, θα «επιδεινώσει την σχέση μεταξύ Άγκυρας και ΕΕ και θα ζημιώσει τον τουρισμό στην Κωνσταντινούπολη». Επεσήμανε δε, πως ένα από τα κίνητρα του Ερντογάν είναι να «θάψει μια και καλή το κοσμικό σύστημα του ιδρυτή της Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ και να στηρίξει την περαιτέρω επαναϊσλαμοποίηση».