Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Η άφιξή τους, λέει, σήμαινε ότι οι άνδρες που τον κυνηγούσαν τον πλησίαζαν. Αλλά τα σύνορα – και ο δυτικός κόσμος – ήταν σε απόσταση αναπνοής. Όπως αναφέρει το BBC δύο μήνες νωρίτερα, ο 26χρονος λιποτάκτησε από τους Ρώσους μισθοφόρους Wagner. Επρόκειτο να γίνει ο πρώτος από τους στρατιώτες τους που θα αυτομολούσε στη Δύση. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένοι ισχυρισμοί για την απόδρασή του από τη Ρωσία στη Νορβηγία δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν.
Η Wagner Group ιδρύθηκε το 2014 και διοικείται από τον επιχειρηματία Yevgeny Prigozhin. Πιστεύεται ότι αποτελεί περίπου το 10% των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, ενώ έχει πραγματοποιήσει επιχειρήσεις στη Συρία, τη Λιβύη και το Μάλι.
Η ομάδα, και οι συχνά απάνθρωπες μέθοδοί της, είναι πλέον διεθνώς γνωστές. Αλλά οι πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της – και τον τρόπο χρηματοδότησής της – έχουν παραμείνει πίσω από ένα πέπλο μυστικότητας. Η απόδραση του Μεντβέντεφ θα μπορούσε να επιτρέψει στους αξιωματικούς των δυτικών μυστικών υπηρεσιών να ξηλώσουν αυτό το πέπλο.
Δεν είναι σαφές γιατί επέλεξε να αυτομολήσει μέσω Νορβηγίας. Η παγωμένη τούνδρα όπου η Ρωσία συναντά το ΝΑΤΟ είναι μία από τις πιο αυστηρά φυλασσόμενες συνοριακές περιοχές στον κόσμο.
Τα παρατηρητήρια, στελεχωμένα με στρατιώτες, διαθέτουν ισχυρούς προβολείς για να διαπερνούν το χειμωνιάτικο σκοτάδι της Αρκτικής. Ομάδες και από τις δύο πλευρές πραγματοποιούν τακτικές περιπολίες.
Αλλά σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε από τη ρωσική ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Gulagu.net, ο πρώην μισθοφόρος της Wagner θυμάται να περνάει κρυφά από αυτά τα παρατηρητήρια.
Γύρω στις 2 π.μ. τοπική ώρα την Παρασκευή (13/1), λέει ο Μεντβέντεφ, σκαρφάλωσε τελικά πάνω από το συρματόπλεγμα στα νορβηγικά σύνορα, καθώς οι Ρώσοι στρατιώτες τον πλησίαζαν.
Καθώς σκαρφάλωνε, λέει ότι άκουγε σκυλιά πίσω του. Και, καθώς οι προβολείς από τους πύργους φύλαξης τον έπιαναν, άκουγε τις σφαίρες να περνούν ξυστά δίπλα του.
Αφού ξεπέρασε το σύρμα, ο Μεντβέντεφ έτρεξε προς ένα δάσος -το νορβηγικό δάσος- με την ελπίδα να βρει κάποιον να τον βοηθήσει.
Κινούμενος μέσα στο δάσος, ο Μεντβέντεφ λέει ότι είδε φώτα από έναν μικρό οικισμό στο βάθος – περίπου δύο χιλιόμετρα μακριά. Έτρεξε προς το φως. Φοβόταν πολύ να κοιτάξει πίσω του, λέει, πιστεύοντας ότι τα σκυλιά που τον καταδίωκαν είχαν περάσει και αυτά τον φράχτη.
Χτύπησε την πρώτη πόρτα στην οποία έφτασε. Αφού παρακάλεσε τους ντόπιους με σπαστά αγγλικά να καλέσουν τις αρχές, συνελήφθη από Νορβηγούς συνοριοφύλακες. Το ταξίδι του -από στρατιώτης στη βίαιη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στη σχετική ασφάλεια της Δύσης- είχε τελειώσει.
Η ομάδα Wagner άρχισε να στρατολογεί σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές φυλακές
Πριν από την άφιξή του στην Ουκρανία και την αποστασία του από αυτήν, ο Μεντβέντεφ δεν είχε ζήσει μια ιδιαίτερα ασυνήθιστη ζωή. Αφού υπηρέτησε ένα σύντομο χρονικό διάστημα στον ρωσικό στρατό – όπως πρέπει να κάνουν σχεδόν όλοι οι 18χρονοι – φυλακίστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα γύρω στο 2017, δήλωσε στο BBC ο ιδρυτής του Gulagu.net, Vladimir Osechkin. Το αδίκημά του δεν είναι γνωστό, αν και ορισμένες αναφορές λένε ότι επρόκειτο για κλοπή. Αλλά ήταν η βίαιη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που του άλλαξε τη ζωή.
Καθώς η σύγκρουση πλησίαζε στο αδιέξοδο και η Ρωσία προσπαθούσε να καλύψει τα κενά που δημιουργήθηκαν από τις αυξανόμενες απώλειες, η ομάδα Wagner άρχισε να στρατολογεί σε μεγάλο βαθμό.
Ο Μεντβέντεφ, πιθανότατα παρακινούμενος από την προοπτική ενός σταθερού μισθού, υπέγραψε τετράμηνη σύμβαση στις 6 Ιουλίου έως τις 6 Νοεμβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι νεοσύλλεκτοι της Wagner αμείβονται με περίπου 10.000 δολάρια το μήνα, πολύ περισσότερο από τον κανονικό ρωσικό μισθό.
Ως άνθρωπος με προηγούμενη στρατιωτική εμπειρία, ο Μεντβέντεφ διορίστηκε διοικητής μονάδας στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς.
Ο κ. Οσέτσκιν δήλωσε στο BBC ότι ο Wagner προμήθευε τον Μεντβέντεφ με περίπου 30-40 στρατιώτες την εβδομάδα, πολλοί από τους οποίους ήταν κατάδικοι που στρατολογήθηκαν από ρωσικές φυλακές.
Μεγάλο μέρος των πιο έντονων μαχών στην Ουκρανία κατά τους τελευταίους έξι μήνες έλαβε χώρα στο Ντονμπάς και η Wagner πιστεύεται ότι εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό σε δύο από τις πιο αιματηρές μάχες – στο Σολέδαρη και στο Μπαχμούτ.
Ο Medvedev αποφάσισε να εγκαταλείψει τη Wagner αφού είδε τις τρομοκρατικές μεθόδους της μισθοφορικής ομάδας
Ο δικηγόρος του Μεντβέντεφ στη Νορβηγία, Brynjulf Risnes, δήλωσε στο BBC ότι ο Μεντβέντεφ ήταν μάρτυρας μιας σειράς εγκλημάτων πολέμου – μεταξύ άλλων, είδε «λιποτάκτες να εκτελούνται» από την υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του ομίλου Wagner.
Και ο κ. Osechkin είπε ότι ο Μεντβέντεφ αποφάσισε να εγκαταλείψει τη Wagner αφού είδε τις «τρομοκρατικές μεθόδους» της μισθοφορικής ομάδας.
«Μου έδωσε μαρτυρία για το τι είδε στον πόλεμο», είπε, «και πώς οι ειδικές δυνάμεις της Wagner Group σκοτώνουν Ρώσους που δεν θέλουν να πολεμήσουν εναντίον της Ουκρανίας».
Τον Νοέμβριο του 2022, ο Μεντβέντεφ πληροφορήθηκε ότι, παρά την ολοκλήρωση της τετράμηνης σύμβασής του, η ομάδα αποφάσισε μονομερώς να παρατείνει την υπηρεσία του. Δεν ήταν σαφές για πόσο χρονικό διάστημα.
Αυτό φαίνεται να ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Μεντβέντεφ. «Εν ολίγοις αισθάνθηκε προδομένος και ήθελε να φύγει το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ο κ. Risnes στο BBC.
Αφού εγκατέλειψε την Ουκρανία και επέστρεψε στη Ρωσία, ο Μεντβέντεφ μπήκε σε ένα κέντρο στρατολόγησης της Wagner στη ρωσική πόλη της Αγίας Πετρούπολης, όπου επέστρεψε τις ταυτότητές του. Αυτό φαίνεται ότι προσέλκυσε την προσοχή της ομάδας.
«Όταν έφυγε από την ομάδα Wagner, το γραφείο ασφαλείας της Wagner έκανε πολλά πράγματα για να τον βρει και κινδύνευε να πεθάνει», δήλωσε ο κ. Osechkin.
Με τους πράκτορες ασφαλείας να τον αναζητούν, ο Μεντβέντεφ αναγκάστηκε να κρυφτεί για να αποφύγει το βάναυσο είδος της τιμωρίας που είχε δει την ομάδα να επιβάλλει στους λιποτάκτες στην Ουκρανία.
Σε αυτό το σημείο προσέγγισε την Gulagu.net – μια οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αφού προσπάθησε να περάσει δύο φορές στη Φινλανδία, ο Μεντβέντεφ ταξίδεψε στον μακρινό βορρά της Ρωσίας και έκανε το πέρασμα από τα νορβηγικά σύνορα.
Καθώς η ιστορία αποκαλύφθηκε τη Δευτέρα (16/1), ο επικεφαλής του Wagner κ. Prigozhin εξέδωσε μια σαρκαστική δήλωση υποστηρίζοντας ότι ο Medvedev είναι Νορβηγός πολίτης που ηγήθηκε μιας ανύπαρκτης μονάδας από το σκανδιναβικό έθνος.
Μια φωτογραφία του διαβατηρίου του Μεντβέντεφ που μοιράστηκε με το BBC έδειξε ότι είναι πράγματι Ρώσος πολίτης από ένα χωριό της κεντρικής επαρχίας Τομσκ. Ο κ. Risnes δήλωσε στο BBC ότι πιστεύει ότι ο πρώην μισθοφόρος είχε πάρει μαζί του στη Νορβηγία κάποια στοιχεία για εγκλήματα πολέμου και ότι σκοπεύει να μοιραστεί τις πληροφορίες του με ομάδες που ερευνούν εγκλήματα πολέμου.
Ενώ η αξία της κατάθεσης του Μεντβέντεφ θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύτιμη για τους μελλοντικούς ερευνητές εγκλημάτων πολέμου, είναι πιθανό να είναι οι δυτικοί κατάσκοποι που είναι πραγματικά ενθουσιασμένοι που θα βάλουν στα χέρια τους τον μισθοφόρο.
Οι εμπειρίες του, και ο ρόλος του στην αιματηρή εισβολή της Ρωσίας, θα μπορούσαν να βοηθήσουν να χυθεί φως στις επιχειρήσεις της ομάδας σε όλο τον κόσμο.
Αλλά προς το παρόν, ο Μεντβέντεφ παραμένει υπό κράτηση στην περιοχή του Όσλο, περιμένοντας να ακούσει την έκβαση της αίτησής του για άσυλο – μακριά από τη σύγκρουση που άλλαξε τη ζωή του και εκτόξευσε το όνομά του στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.
* Δημοσιεύτηκε στο BBC