Εμανουέλ Μακρόν, Μάριο Ντράγκι ή Ολαφ Σολτς; Ποιος θα αντικαταστήσει την Αγγελα Μέρκελ στην ατμομηχανή της Ευρώπης ;
Η κούρσα του 2022 για την ευρωπαϊκή ηγεσία έχει ξεκινήσει, σύμφωνα με τους αναλυτές και οι προσδοκίες κινδυνεύουν να διαψευσθούν.
Τελικά, είναι πιθανόν ότι κανένας ηγέτης δεν έχει αυτήν την στιγμή την ικανότητα να ηγηθεί μόνος του, δεδομένων των προκλήσεων με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ενωση: υποχώρηση του κράτους δικαίου στους κόλπους της, κίνδυνος γεωπολιτικής περιθωριοποίησης και συνέπειες του Brexit.
Η Αγγελα Μέρκελ σφράγισε την Ευρώπη εφαρμόζοντας την διαχείριση της άμβλυνσης των αιχμών και συμβάλλοντας έτσι στην διατήρηση της συνοχής μέσα από την μακρά σειρά των κρίσεων που πέρασε η Ενωση
Θεωρείται ντε φάκτο ηγέτης της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ελεύθερου κόσμου», σχολίασε στο blog του ο Sebastian Reiche, καθηγητής του Πανεπιστημίου IESE της Ναβάρας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του think tank European Council on Foreign Relations, το 41% των ευρωπαίων πολιτών θα ψήφιζαν, αν μπορούσαν να ψηφίσουν, την Αγγελα Μέρκελ ως πρόεδρο της Ευρώπης, έναντι μόνο 14% για τον Εμανουέλ Μακρόν.
Ευκαιρία για τον Μακρόν
Στον πρόεδρο της Γαλλίας προσφέρεται μία ευκαιρία με εφαλτήριο την εξάμηνη γαλλική προεδρία της ΕΕ που το Παρίσι αναλαμβάνει από την 1η Ιανουαρίου.
Η αποχώρηση της Μέρκελ «θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία στο γαλλικό όραμα για την Ευρώπη να ξεδιπλωθεί», μία φιλοδοξία που τρέφει ο Εμανουέλ Μακρόν από την άφιξή του στο Μέγαρο των Ηλυσίων, σύμφωνα με ανάλυση του Alexandre Robinet-Borgomano που δημοσιεύεται από το Institut Montaigne.
«Ο πρόεδρος Μακρόν ηγείται της κούρσας» για την ηγεσία της Ευρώπης, «την στιγμή που οι αυτόκλητες απόπειρές του για να δώσει στην Ευρωπαϊκή Ενωση σαφές πολιτικό όραμα έχουν μέχρι στιγμής φρεναριστεί», γράφει η Helen Thompson, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Cambridge σε πρόσφατο άρθρο της στους New York Times.
Σούπερ Μάριο
Στο πλαίσιο αυτό, η γαλλοϊταλική συνθήκη που υπέγραψε με τον Μάριο Ντράγκι δεν πέρασε απαρατήρητη, την στιγμή που στην μετά το Brexit Ευρώπη δημιουργούνται νέες συμμαχίες.
Ακόμη περισσότερο που ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, μετά και το εμβληματικό του πέρασμα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θεωρείται επίσης εν δυνάμει υποψήφιος για την ευρωπαϊκή ηγεσία.
«Ο Μάριο Ντράγκι θα μπορούσε να αναπληρώσει το κενό που άφησε η Αγγελα Μέρκελ ως δημιουργός συναίνεσης» στην ΕΕ «και, αντίθετα με την προσέγγιση της Μέρκελ, θα μπορούμε να εισαγάγει νέο δυναμισμό στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση στον οικονομικό και τον αμυντικό τομέα», σύμφωνα με την Nicoletta Pirozzi, του think tank Istituto Affari Internazionali της Ρώμης.
Ομως, ο Μάριο Ντράγκι είναι πιθανόν να μετακινηθεί εντός του 2022 στην Ιταλική Προεδρία.
Και ο πρόεδρος της Γαλλίας έχει μπροστά του μία δύσκολη χρονιά, έχοντας να αντιμετωπίσει την άνοιξη τις προεδρικές εκλογές με αβέβαιο αποτέλεσμα.
Ετσι, η Γαλλία μπορεί να απορροφηθεί σε εσωτερικές πολιτικές ανησυχίες που θα φρενάρουν την ανάπτυξη των μεγάλων ευρωπαϊκών οραμάτων.
Η «Μεγάλη Ελβετία»
Και ο Ολαφ Σολτς; Στην Γερμανία, την επονομαζόμενη «Μεγάλη Ελβετία» για την προσήλωσή της στην οικονομική ευημερία και την αποστασιοποίησή της από τα μεγάλα διεθνή θέματα, εμφανίζεται μία τάση αλλαγής.
«Θέλουμε να αυξήσουμε την στρατηγική κυριαρχία της Ευρωπαϊκής Ενωσης» και να υπερασπισθούμε καλύτερα «τα κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα», αναφέρεται στην συμφωνία της νέας κυβέρνησης συνασπισμού.
Αλλά, για να γίνει αυτό, θα χρειασθεί ο διάδοχος της Αγγελα Μέρκελ να κάνει την ρήξη με τον «Μερκελισμό», την «διπλωματία» της διαρκούς αναζήτησης συμβιβασμών, της αναμονής στις κρίσεις και προτεραιότητας προς τα οικονομικά συμφέροντα , ακόμη και όταν πρόκειται για σχέσεις με αυταρχικά καθεστώτα όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Διότι το σύστημα αυτό φθάνει στα όριά του. «Δεν θα καταφέρει να επιβιώσει της αποχώρησης Μέρκελ», διότι δεν επιτρέπει την επιτυχή διευθέτηση των προβλημάτων της Ευρώπης, όπως η πανδημία, η κλιματική αλλαγή και ο διεθνής γεωπολιτικός ανταγωνισμός», σύμφωνα με την ανάλυση των Piotr Buras και Jana Puglierin στο ECFR (European Council of Foreign Relations).
Ακέφαλη Ευρώπη;
Ο Εμανουέλ Μακρόν, υποστηρικτής των πιο ριζοσπαστικών λύσεων, είναι αυτήν την στιγμή το φαβορί;
«Ακόμη και αν μία ηγεσία Μακρόν παραμένει ενδεχόμενο (…) δεν είναι πολύ πιθανή» εξαιτίας των δυσκολιών που θα έχει να συμπήξει τις αναγκαίες συμμαχίες, προειδοποιεί ο καθηγητής Sebastian Reiche. Το Παρίσι (και όχι το Βερολίνο;) βαρύνεται, κατά την γνώμη του, από την υποψία ότι θέλει να χρησιμοποιήσει την Ευρώπη για να υπερασπισθεί κυρίως τα δικά του συμφέροντα.
Η Helen Thompson είναι ακόμη περισσότερο απαισιόδοξη.
«Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει αποδυναμωθεί από τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, είναι βαθιά διαιρεμένη εσωτερικά και δεν μπορεί να αυτή την στιγμή να έχει ηγεσία, κανείς δεν θα γίνει ο καινούργιος “κα. Μέρκελ” », λέει η καθηγήτρια του Cambridge.
«Η πραγματικότητα, για να το πω χοντρά, είναι ότι ούτε ο γερμανός καγκελάριος ούτε η γαλλική κυβέρνηση μπορούν να ηγηθούν της Ευρώπης (…) και, απουσία ηγεσίας, η Ευρώπη οδεύει προς την στασιμότητα», λέει.