Παρόλο που οι ιθύνοντες της FIFA θέλουν να αφήσουν την «πολιτική έξω από το ποδόσφαιρο», οι προεκτάσεις της, ακόμη και στο κορυφαίο τουρνουά του Μουντιάλ, είναι παραπάνω από εμφανείς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύμφωνα με ανάλυση του Deutsche Welle, αποτελεί ο αγώνας με τη Σερβία με την Ελβετία, πίσω από τον οποίο κρύβεται ένα ιστορικό παρελθόν συγκρούσεων, ποδοσφαιρικών και μη.
Πριν αρχίσει το Μουντιάλ του Κατάρ ο προπονητής της Εθνικής Σερβίας Ντράγκαν Στόικοβιτς έλεγε ότι «περιμένει με χαρά τον αγώνα εναντίον της Ελβετίας» και ουδείς αντιλαμβανόταν αν αυτή η δήλωση ήταν φιλοφρόνηση ή έμμεση προειδοποίηση. Αλλά και ο Γκρανίτ Τζάκα, κορυφαίος παίκτης της Εθνικής Ελβετίας, λέει ότι «για να είμαστε ειλικρινείς, ξέραμε από την αρχή ότι το παιχνίδι με τη Σερβία θα έχει χαρακτήρα τελικού. Χαίρομαι κι εγώ λοιπόν, ακριβώς όπως ο Στόικοβιτς».
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι η Ελβετία δύσκολα θα αποτελούσε τόσο αξιόμαχο σύνολο χωρίς την προσθήκη παικτών με καταγωγή από την Αλβανία, το Κόσοβο, την Τουρκία και άλλες χώρες. Πρωταγωνιστές στη σημερινή Εθνική Ελβετίας είναι ο Γκρανίτ Τζάκα και ο Σερντάν Σακίρι, δύο παίκτες με καταγωγή από το Κόσοβο. Αν βρεθούν στη μέρα τους, μπορούν να γυρίσουν κάθε παιχνίδι. Όπως γύρισαν τον προηγούμενο «τελικό» στο Μουντιάλ της Ρωσίας το 2018 με την Ελβετία να παίρνει πολύτιμη νίκη απέναντι στη Σερβία, με γκολ του Σακίρι στο 90′.
Πανηγυρισμοί με… δικέφαλο αετό
Ακολούθησε όμως το… τρίτο ημίχρονο με πολιτικές προεκτάσεις και παρεκτροπές. Τόσο οι Σακίρι και Τζάκα, όσο και ο τότε αρχηγός της Εθνικής Ελβετίας, Στέφαν Λίχτσταινερ, πανηγύριζαν σχηματίζοντας με τα χέρια τους τον δικέφαλο αλβανικό αετό. Ήταν μία χειρονομία προκλητική για τους Σέρβους. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIFA) τιμώρησε τους τρεις παίκτες με σοβαρό πρόστιμο, λέγεται μάλιστα ότι σύντομα ξεκίνησε μία πρωτοβουλία crowdfunding, στην οποία συμμετείχε και ο υπουργός Εμπορίου του Κοσόβου, για να πληρωθεί το πρόστιμο. Αλλά και στους Σέρβους επιβλήθηκε πρόστιμο για προσβλητικά συνθήματα που ακούστηκαν στο γήπεδο. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Σερβοβόσνιος προπονητής των «Πλάβι» Μλάντεν Κρστάλιτς ζητούσε να παραπεμφθεί ο Γερμανός διαιτητής της αναμέτρησης στο… Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης.
Στην Ελβετία τα έκτροπα προκάλεσαν δημόσια συζήτηση, για το αν είχε πράγματι νόημα η χορήγηση «διπλής υπηκοότητας», που η κυβέρνηση της Βέρνης είχε θεσπίσει μόλις το 1992. Χωρίς αυτή ο Σακίρι, ο Τζάκα και πολλοί άλλοι δεν θα μπορούσαν να αγωνιστούν με την Εθνική Ελβετίας.
«Είμαστε επαγγελματίες»
Εν έτει 2022 όλοι οι πρωταγωνιστές φαίνονται πιο ώριμοι και αποφασισμένοι να αποφύγουν τα παρατράγουδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Μουντιάλ του Κατάρ, στη συνέντευξη τύπου αμέσως μετά την ισοπαλία με το Καμερούν, οι Σέρβοι δέχθηκαν ερωτήσεις για την πολιτική διάσταση του επόμενου αγώνα με την Ελβετία, με τον υπεύθυνο επικοινωνίας της FIFA να παρεμβαίνει και τον Σέρβο προπονητή να ξεκαθαρίζει ότι θα απαντήσει «μόνο σε ερωτήσεις για αγωνιστικά θέματα».
Αντίστοιχο κλίμα επικρατεί στη «Νάτι», όπως αποκαλούν οι Ελβετοί την Εθνική τους ομάδα (καθώς το πλήρες όνομα «Νατσιοναλμάνσαφτ» έχει κατοχυρωθεί στους Γερμανούς). Ο προπονητής Μουράτ Γιακίν, παλαιός άσσος της Εθνικής Ελβετίας και αυτός, λέει ότι «εστιάζει μόνο σε αγωνιστικά θέματα». Ο ίδιος ο Γκρανίτ Τζάκα δηλώνει: «Είμαστε αρκετά επαγγελματίες, για να συγκεντρωθούμε στο ποδόσφαιρο». Για να συμπληρώσει ωστόσο ότι δεν έχει αλλάξει και πολύ σε σχέση με το παρελθόν. «Είμαι 30 χρονών, έχω μεγαλύτερη εμπειρία και είμαι πιο ήρεμος, αλλά έχω ακόμη μέσα μου και μία άλλη πλευρά…», δηλώνει με νόημα ο άσσος της Άρσεναλ.
Η αλήθεια είναι ότι προς το παρόν οι δύο προπονητές ανησυχούν περισσότερο για τη σύνθεση της ομάδας τους, παρά για τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Η μισή Εθνική Σερβίας (Μίτροβιτς, Σάβιτς, Πάβλοβιτς, Βλάχοβιτς, Βελίκοβιτς) αντιμετωπίζει ή αντιμετώπιζε μέχρι πρόσφατα πρόβλημα τραυματισμού. Στους Ελβετούς είναι αμφίβολο αν θα αγωνιστεί ο Σακίρι, αλλά και το ανερχόμενο αστέρι της «Νάτι», ο 22χρονος επιθετικός Νοά Οκαφόρ.
Δεν υπάρχουν βέβαια μόνο Αλβανο-Ελβετοί. Υπάρχουν και Ελβετο-Σέρβοι. Ενόψει του μεγάλου αγώνα η ελβετική εφημερίδα Blick μίλησε με τον 36χρονο Ζντράβκο Κουζμάνοβιτς, γεννημένο στο Τουν της Ελβετίας, ο οποίος έχει παίξει ποδόσφαιρο σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες και έχει φορέσει ως έφηβος τη φανέλα της Εθνικής Ελβετίας, αλλά το 2010 αγωνίστηκε στο Μουντιάλ με την Εθνική Σερβίας. «Ήταν ντροπή η χειρονομία με τον δικέφαλο αετό», λέει σήμερα ο Κουζμάνοβιτς, για να συμπληρώσει όμως ότι «και οι δύο πλευρές δεν συμπεριφέρθηκαν σωστά εκείνη την ημέρα». Όσο για το μεγάλο παιχνίδι της Παρασκευής, δεν κρύβει την προτίμησή του: «Ονειρεύομαι να κερδίσει η Σερβία με γκολ στο 90ό λεπτό», λέει.
Η σημαία που εξοργίζει
Στο Κατάρ πάντως, απολογούμενοι είναι μέχρι στιγμής οι Σέρβοι. Και αυτό γιατί προ ημερών δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες από τα αποδυτήρια της σερβικής ομάδας πριν από το πρώτο παιχνίδι του Μουντιάλ απέναντι στη Βραζιλία, στις οποίες απεικονίζεται μία σερβική σημαία με έναν χάρτη, που περιλαμβάνει και το Κόσοβο. Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία του Κοσόβου (ΚΚΚ) διαμαρτυρήθηκε στη FIFA, ζητώντας να επιβληθούν κυρώσεις.
Στην επίμαχη φωτογραφία δεν εμφανίζεται πάντως ούτε ένας παίκτης της Εθνικής Σερβίας. Η σημαία φαίνεται να έχει κρεμαστεί από τις φανέλες του Μίλος Βελίκοβιτς της Βέρντερ Βρέμης και του Αντρίγια Ζίβκοβιτς, που αγωνίζεται στον ΠΑΟΚ. Ο Βελίκοβιτς δηλώνει πάντως ότι δεν είχε ιδέα για την ανάρτηση της σημαίας και ο ίδιος πληροφορήθηκε το περιστατικό επιστρέφοντας στα αποδυτήρια, μετά τον αγώνα με τη Βραζιλία.
Μετάφραση: Γιάννης Παπαδημητρίου