Η Ρομπέρτα Μετσόλα λέει ότι είναι συνεπής, αλλά έχασε την προθεσμία για να δηλώσει τα δώρα που έχει λάβει από διάφορες πηγές… 125 φορές. Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα, δήλωσε στο δημόσιο μητρώο για τους ευρωβουλευτές 142 δώρα που έλαβε, σε μια κίνηση που αποκαλύπτει τους κανόνες περιορισμένης διαφάνειας στο θεσμικό όργανο της Ε.Ε.
Η Μετσόλα, Μαλτέζα ευρωβουλευτής από την κεντροδεξιά ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, εισήγαγε τα δώρα που έλαβε σε ένα επίσημο δημόσιο αρχείο που οι νομοθέτες σπάνια ενημερώνουν. Την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, έχασε την προθεσμία για να δηλώσει τα δώρα της για 125 από τα στοιχεία της λίστας της.
Η ομάδα της Μετσόλα υποστήριξε ότι οι δηλώσεις της έσπασαν την πολυετή μυστικότητα από πρώην προέδρους του Κοινοβουλίου, κανένας από τους οποίους δεν έφτανε στο σημείο να αποκαλύψει δημόσια τα εκατοντάδες δώρα που τους έκαναν ξένοι αξιωματούχοι. Ο εκπρόσωπός της είπε ότι η προθεσμία για τους ευρωβουλευτές δεν ισχύει «εθιμοτυπικά» για τη Μετσόλα, επειδή είναι πρόεδρος του Κοινοβουλίου, καθώς και ευρωβουλευτής, αν και η ομάδα της δεν μπορούσε να επισημάνει ότι αυτή η εξαίρεση ορίζεται επίσημα πουθενά γραπτώς.
«Αυτό δείχνει ότι το σύστημα ειναι στρεβλό», δήλωσε ο Michiel van Hulten, διευθυντής της Transparency International EU και πρώην ευρωβουλευτής. «Δεν μπορείς να λειτουργείς ένα σύστημα ηθικής με βάση άγραφους κανόνες. Είναι καλό που το έκανε τώρα αυτό, αλλά δεν υπάρχει έπαθλο για την τήρηση των κανόνων».
Η εμφάνιση των δώρων της Μετσόλα έρχεται σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη στιγμή για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το ίδρυμα παλεύει να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του εν μέσω αστυνομικής έρευνας για καταγγελίες ότι υψηλόβαθμα στελέχη των Βρυξελλών εμπλέκονται σε διαφθορά, ξέπλυμα βρόμικου χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.
«Όταν ένας πρόεδρος λαμβάνει ένα δώρο, δεν είναι υπό την ιδιότητά μου ως μέλος, αλλά ως Βουλή», είπε η Μετσόλα στο POLITICO. Μετά την έναρξη της λεγόμενης έρευνας για τη διαφθορά του Qatargate, «το σενάριο ήταν διαφορετικό, πράγμα που σημαίνει ότι θα απαριθμήσω όλα όσα ούτως ή άλλως θα είχαν δηλωθεί εσωτερικά», είπε. Ο εκπρόσωπος της Μετσόλα πρόσθεσε: «Θέλει να είναι όσο το δυνατόν πιο ανοιχτή και να δώσει το παράδειγμα που μπορούν να ακολουθήσουν και άλλοι ευρωβουλευτές».
Ο Terry Reintke, συμπρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων, είπε ότι οι αποκαλύψεις της Μετσόλα έδειξαν την ανάγκη για ένα ανεξάρτητο όργανο δεοντολογίας της Ε.Ε. με έδρα εκτός Κοινοβουλίου. «Η διαφάνεια θα πρέπει να ισχύει για όλους, επομένως είναι καλό που τη δημοσιοποιεί τώρα», είπε. «Νομίζω ότι δείχνει επίσης ότι χρειαζόμαστε απλώς μια πολύ καλύτερη επιβολή των κανόνων και ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε τα πάντα στις εσωτερικές δομές ελέγχου».
Τι δώρα έλαβε η Μετσόλα
Στα δώρα που έλαβε η Μετσόλα περιλαμβάνονται ένα χρυσό ομοίωμα πύργου από τον ανώτερο Μαροκινό πολιτικό Naam Mayara, ένα λευκό φόρεμα με χρυσά κεντήματα από τον Fawzia Zainal, ομιλητή στο κοινοβούλιο του Μπαχρέιν, ένα κασκόλ από τη Γαλλίδα πρωθυπουργό Ελιζαμπέτ Μπορν, ασύρματα ακουστικά Sennheiser από τη γερμανική Bundestag, ένα βάζο από την τσεχική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., μια λευκή μπλούζα από την πρόεδρο της Μολδαβίας Maia Sandu, ένα βιβλίο για την Μπριζ από την πρύτανη του Κολεγίου της Ευρώπης, Φεντερίκα Μογκερίνι, και ένα διακοσμητικό πιάτο από τον πρέσβη του Ουζμπεκιστάν στις χώρες της Μπενελούξ.
Η Μετσόλα έλαβε επίσης σαμπάνια, σοκολάτες, μπισκότα, κέικ και αποξηραμένα λουκάνικα, τα οποία «σερβιρίστηκαν κατά τη διάρκεια των λειτουργιών της Βουλής».
Για 125 από αυτά τα δώρα οι δηλώσεις της Μετσόλα ήρθαν μετά τη λήξη της προθεσμίας για να τα κοινοποιήσει, σύμφωνα με τους κανόνες για τους ευρωβουλευτές. Σύμφωνα με τον κώδικα συμπεριφοράς του Κοινοβουλίου για τα μέλη, τα δώρα θα πρέπει να αποκαλύπτονται το αργότερο μέχρι το τέλος του μήνα που ακολουθεί τον μήνα κατά τον οποίο τα έλαβαν οι ευρωβουλευτές.
Σύμφωνα με ένα παράρτημα του κώδικα δεοντολογίας για τους ευρωβουλευτές, το πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τα δώρα καλύπτει «οποιονδήποτε» ευρωβουλευτή που εκπροσωπεί το Κοινοβούλιο με επίσημη ιδιότητα, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου. Ωστόσο, το άτομο που πρέπει να ειδοποιηθεί για τα δώρα είναι η ίδια η πρόεδρος ή τουλάχιστον το δικό της γραφείο.
Σύμφωνα με αξιωματούχο των υπηρεσιών Τύπου της Βουλής, οι προηγούμενοι πρόεδροι έτειναν να δηλώνουν τα δώρα τους με μια κίνηση στο τέλος της θητείας, παρακάμπτοντας τη διαδικασία εγγραφής τους στο δημόσιο μητρώο και αντ’ αυτού ενημερώνοντας απευθείας τη δημόσια διοίκηση της Βουλής. Κάθε δήλωση προέδρου «γινόταν διοικητικά, αλλά δεν καταχωρούνταν στο δημόσιο μητρώο», είπε ο αξιωματούχος.
Σύμφωνα με τα δημόσια αρχεία, μόνο ένας προηγούμενος πρόεδρος, ο Aντόνιο Ταγιάνι του ΕΛΚ, ο οποίος είχε τη θέση από το 2017 έως το 2019, δήλωσε δώρο στο δημόσιο μητρώο. Ήταν ένα βιβλίο με πορτρέτα από έναν Πορτογάλο πολιτικό. Ωστόσο, δεν υπάρχει γραπτός κανόνας που να αναφέρει ρητά ότι ο πρόεδρος εξαιρείται από τη διαδικασία που καλύπτει άλλους βουλευτές και η υπηρεσία Τύπου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν ήταν σε θέση να πει από πού προήλθε αυτή η ερμηνεία των κανόνων ή ποιος ήταν υπεύθυνος για την εφαρμογή της με αυτόν τον τρόπο.
Εκπρόσωπος της Μετσόλα είπε ότι το «έθιμο» είναι ότι η πρόεδρος της Βουλής έχει περισσότερα περιθώρια και αναμένεται να δηλώσει δώρα μόνο όταν τελειώσει η θητεία της. Τα δώρα δεν δίνονται στην ίδια τη Μετσόλα, αλλά στον θεσμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υποστήριξε ο αξιωματούχος. Η Μετσόλα επιλέγει να είναι πιο διαφανής απ’ ό,τι χρειάζεται, κάνοντας δημόσιες δηλώσεις όσο είναι ακόμη στην εξουσία, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος, λέγοντας ότι τώρα θα ενημερώνει τακτικά το μητρώο δώρων.
Ερωτηθείς πού ορίζει η γραπτή διαδικασία ότι ισχύουν χαλαρότεροι κανόνες για την πρόεδρο του Κοινοβουλίου, ο εκπρόσωπος είπε: «Δεν ξέρω πού ακριβώς είναι γραμμένο, αλλά είναι ένα έθιμο που έχει τεθεί σε εφαρμογή, έχει να κάνει με το τι έκαναν οι προηγούμενοι πρόεδροι. Με αυτόν τον τρόπο, αυτό που λέτε, είναι καθιερωμένη πρακτική».
Η Μετσόλα έλαβε όλα τα δώρα που δήλωσε από τότε που έγινε πρόεδρος στις 18 Ιανουαρίου του 2022. Αξιωματούχοι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δήλωσαν επίσης ότι στο παρελθόν υπήρξε απροθυμία να δηλώνονται τα δώρα, για να αποφευχθεί η καλλιέργεια μιας κουλτούρας ανταγωνιστικής προσφοράς δώρων μεταξύ των ομάδων συμφερόντων και των ευρωβουλευτών.
Καταγγελίες για διαφθορά
Η Μετσόλα δίνει μάχη για να επιδιορθώσει τη φήμη του Κοινοβουλίου μετά την αποκάλυψη του Qatargate τον περασμένο μήνα. Η έρευνα από τους Βέλγους εισαγγελείς έχει οδηγήσει σε τέσσερις υπόπτους, συμπεριλαμβανομένης της πρώην αντιπροέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Εύας Καϊλή, με προκαταρκτικές κατηγορίες για διαφθορά εν αναμονή της έρευνας για αγορά επιρροής από το Κατάρ και το Μαρόκο.
Ο πρώην ευρωβουλευτής Πιέρ Αντόνιο Παντσέρι παραδέχτηκε τώρα την ενοχή του και κατέληξε σε συμφωνία συνεργασίας με τον εισαγγελέα με αντάλλαγμα μια πιο ήπια ποινή. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα η Μετσόλα ανακοίνωσε 14 προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στο σύστημα για να ενισχύσει τους κανόνες διαφάνειας για τους ευρωβουλευτές, μεταξύ των οποίων αλλαγές για να γίνει πιο ορατός ο κατάλογος δώρων στον ιστότοπο του Κοινοβουλίου.
Το μόνο δώρο της Μετσόλα που έχει καταγράψει οτι άξιζε πάνω από 150 ευρώ είναι ένα που δέχθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, το οποίο έλαβε τον Φεβρουάριο του 2022. Περιγράφεται στο μητρώο ως «εικονίδιο και συρτάρι με ημερολόγιο» Μια πλάκα στο ίδιο το δώρο το περιγράφει ως «ασπίδα που αντιπροσωπεύει το λογότυπο της Expo 2020», μια παγκόσμια έκθεση που διοργάνωσαν τα ΗΑΕ στο Ντουμπάι μεταξύ Οκτωβρίου 2021 και Μαρτίου 2022.
Το μητρώο δώρων ισχύει για όλους τους ευρωβουλευτές, αλλά από την έναρξη αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου στα μέσα του 2019, μόνο 10 νομοθέτες, ανάμεσά τους και η Μετσόλα, έχουν δηλώσει δώρα.
Ο Daniel Caspary, Γερμανός βουλευτής του ΕΛΚ που δήλωσε επτά δώρα, πέντε από τα οποία έλαβε ενώ ηγήθηκε αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου για τις σχέσεις με τη Νοτιοανατολική Ασία, έγραψε στο POLITICO: «Λόγω της Covid-19 δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου διεθνείς δραστηριότητες τα τελευταία χρόνια. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν μόνο λίγοι συνάδελφοι που έχουν δηλώσει δώρα».
Ως πρόεδρος, η Μετσόλα είναι τελικά υπεύθυνη για την επιβολή κυρώσεων για παραβιάσεις του κώδικα δεοντολογίας, αφού λάβει συμβουλές από επιτροπή βουλευτών του Ε.Κ. Αυτό εγείρει την περίεργη προοπτική ότι η Μετσόλα πρέπει να αποφασίσει εάν θα επιβάλει κυρώσεις… στον εαυτό της.
*Πηγή: Politico